ABD, Donald Trump'ın Beyaz Saray'a dönüşünden bu yana İran'a karşı ilk yaptırım paketini uyguladı. ABD'nin yeni başkanı, Tahran'a "maksimum baskı"yı yeniden uygulamaya çalışıyor.

Yaptırımları dün duyuran ABD Hazine Bakanlığı, bunların İran'ın "petrol ağına" yönelik olduğunu belirtti.

Hazine Bakanı Scott Bessent yaptığı açıklamada, "İran rejimi, nükleer programının geliştirilmesini finanse etmek, ölümcül balistik füzelerini ve insansız hava araçlarını üretmek ve bölgesel terörist vekil gruplarını desteklemek için petrol gelirlerini kullanmaya odaklanmaya devam ediyor" iddiasında bulundu ve şunu ekledi:

"ABD, İran'ın bu kötü niyetli faaliyetler için fon sağlama girişimlerini agresif bir şekilde hedef almaya kararlı."

Hazine, yaptırımların Çin, Hindistan ve Birleşik Arap Emirlikleri de dahil olmak üzere "birden fazla yargı alanındaki varlıkları ve bireyleri" kapsadığını ifade etti.

ABD Dışişleri Bakanlığı da, dün ABD'nin ilan ettiği cezaları memnuniyetle karşılayarak Washington'ın "yıkıcı ve istikrarsızlaştırıcı davranışlara" müsamaha göstermeyeceğini öne sürdü.

Bakanlık, açıklamasında, egemen bir ülke olarak kendi petrolünü satan Tahran'ın petrol ihracatını "yasadışı" olduğunu iddia etti.

Dışişleri Bakanlığı, "Bu satışların gelirleri terörist ve vekil grupları destekliyor" iddiasını ortaya attı.

İran'dan tepki: Gayri meşru ve hukuka aykırı

İran, ABD'nin petrol endüstrisine karşı yeni yaptırımlar uygulamasını sert bir dille tepki gösterdi.

Resmi IRNA haber ajansının bildirdiğine göre, İran Dışişleri Bakanlığı sözcüsü, bir önceki gün duyurulan yaptırımları "gayri meşru ve hukuka aykırı" olarak kınadı.

Sözcü İsmail Baghayi, "Yeni ABD yönetiminin İran'ın ekonomik ortaklarıyla meşru ticaret yapmasını engelleyerek İran halkına baskı yapma kararı, gayri meşru ve hukuka aykırı bir eylemdir. İran, ABD'yi bu tür tek taraflı ve zorba eylemlerin sonuçlarından ve yankılarından sorumlu tutuyor" dedi.

Hamaney: ABD güvenliğimizi tehdit ederse biz de onlarınkini tehdit ederiz

Dini Lider Ayetullah Ali Hamaney de, bugün yaptığı açıklamada, ABD ile müzakerelerin "akıllıca, bilgece veya onurlu" olmadığını belirtti.

"Amerika ile müzakere etmek ne akıllıca, ne bilgece ne de onurlu. Sorunlarımızın hiçbirini çözmeyecek. Nedeni mi? Deneyim!" diyen Hamaney, İran'ın geçmişte tavizler verdiğini ancak ABD'nin önceki anlaşmaları "parçaladığını" vurguladı.

Hamaney, ayrıca ABD'nin İran'ın güvenliğini tehdit etmesi durumunda Tahran'ın "ABD'nin güvenliğini tehdit edeceği" konusunda uyardı.

Trump'ın 'maksimum baskı' kararnamesinden iki gün sonra

Dün ilan edilen yaptırımlar, Trump'ın 2018'de Tahran ile uluslararası bir anlaşmayı bozduktan sonra ilk döneminde başlattığı "İran'a karşı baskı" kampanyasını yeniden canlandırmak üzere bir kararname imzalamasından iki gün sonra geldi.

Resmi olarak Ortak Kapsamlı Eylem Planı (JCPOA) olarak bilinen bu çok taraflı anlaşma, 2015'te imzalandı. "Nükleer Anlaşma", İran'ın ekonomisine yönelik uluslararası yaptırımları kaldırması karşılığında nükleer programını küçültmesini sağlayacaktı.

Biden anlaşmayı yeniden sağlamaya çalıştı, ancak İran ile yapılan çok sayıda dolaylı görüşme hedefine ulaşamadı. Diplomatik çalışmalar, Ekim 2023'te İsrail'in Gazze'ye savaş açmasıyla daha da rayından çıktı.

Eski yönetim nihayetinde İran yaptırımlarını yürürlükte tuttu ve Tahran'a daha fazla ceza verdi.

Buna rağmen Cumhuriyetçiler, Biden'ı yaptırımları titizlikle uygulamamak ve İran'ın Çin' başta olmak üzere petrol satışlarını durdurmamakla suçladı.

Trump'ın bu haftaki kararnamesi, ABD yetkililerine yaptırımları gözden geçirmeleri ve "İran'ın petrol ihracatını sıfıra indirmek" için sıkılaştırmaları talimatını veriyor. Hazine'nin dünkü hamlesi bu talebe bir yanıt olarak görülüyor.

Trump'tan diplomasiye açık kapı

Bununla birlikte, yenilediği baskı kampanyasına rağmen Trump, Tahran ile diplomasi için kapıyı açık tuttu ve İranlı yetkililere ulaşmaya istekli olduğunu ifade etti.

ABD Başkanı, geçtiğimiz salı günü gazetecilere "İran'ın büyük ve başarılı bir ülke olmasını istiyorum, ancak nükleer silaha sahip olamayacak bir ülke olarak" demişti.

Yeni düzenlemeler, ABD tarafından halihazırda yaptırım uygulanan şirketlerle bağlantılı firmaları, gemileri ve kişileri hedef aldı. Eski Başkan Joe Biden'ın döneminde de, ABD mevcut yaptırımları uygulamak için rutin olarak bu tür cezalar veriyordu.

İran liderleri nükleer silah arayışında olduklarını reddederken, Tahran, ABD yaptırımlarına yanıt olarak nükleer bomba üretmek için gereken ana malzeme olan uranyumu giderek daha fazla zenginleştiriyor.

Bunun yanında, Orta Doğu'daki ABD müttefiki olan İsrail'in de ilan edilmemiş bir nükleer cephaneliğe sahip olduğu biliniyor.

İran, ayrıca ABD'nin petrol sektörüne yönelik yaptırımlarını ve ihracatına el koyma çabalarını uzun zamandır "korsanlık" olarak reddediyor.

Tahran, Trump'ın Filistinlileri Gazze'den zorla çıkarma planına karşı da açık bir tavır almıştı.