Manisa Soma'da 13 Mayıs 2014’te 301 madencinin yaşamını yitirdiği, tutuklu sanığın kalmadığı Soma maden katliamı davası Yargıtay'ın patronlar lehine verdiği bozma kararı sonrası Akhisar Ceza Mahkemesi'nde 13 Nisan'da tekrar görülmeye başlanmıştı.
Duruşma öncesi aileler, sivil toplum örgütleri ve siyasi partilerin katılımıyla Akhisar Gar'ı önünde buluşulup duruşma salonu önüne yüründü. Yürüyüşte "301'in hesabı sorulacak, Soma'nın kömürü katilleri yakacak" sloganları atıldı. Salon önünde bir basın açıklaması yapıldı.
Davanın ikinci duruşması avukat yoklamasıyla başladı. Duruşmanın başlaması ve yoklamanın sona ermesinin ardından katılan vekilleri kovuşturmanın genişletilmesine dair taleplerini sundu. Bu esnada duruşma salonunda bulunan aileler mahkeme başkanına seslenerek, "Sanıklar hâlâ madende çalışmaya devam ediyor, yeni bir katliama hazırlık yapıyorlar" dedi.
'Yeni deliller var'
Ailelerin avukatları kovuşturma genişletilmesini talep etti. Barış Pehlivan'ın Cumhuriyet'te yazdığı "Kapanmayan dosya" başlıklı yazısını okuyan avukat Can Atalay, "Bu yazı bile tek başına kovuşturmanın bitirilemeyecegini göstermektedir, yeni deliller vardır. Kovuşturma genişletilmelidir" dedi.
Kovuşturmanın genişletilmesine dair tüm taleplerin reddine karar verildi. Ailenin avukatları tarafından, "Hakim bey, başkan sıfatıyla sizi, üyelerinizi ve duruşma savcısını reddediyoruz, tarafsızlığınızı yitirdiğinizi düşünüyoruz. Gerekçelerini açıklayacağız" denilerek hakimlerin reddi talep edildi.
Aileler söz aldı: Ölenler mi suçlu? Bu hesap sorulacak
301 madenciden biri olan Mustafa Kaya'nin eşi Naciye Kaya mahkeme heyetine dönerek, "Bu hesap sorulacak, biz soramazsak evlatlarımız soracak. 301 kişi sizin yakanıza yapışacak, arkanızdaki adalet yazsını kaldırın güvenmiyoruz adalet yazısına sizin adaleti sağlayacağınıza güvenmiyoruz. Siz ödül gibi ceza veriyorsunuz" dedi.
İbrahim Duman'ın annesi ise "Oğlum 27 yaşındaydı vefat etti. Bu kanun nasıl kanun? 301 kişi öldürüldü katilleri dışarıda geziyor. Benim çocuğum dunyasına doyamadı, madenden geliyordu da yorgunluktan uykudan kalkamıyordu. Ölenler mi suçlu hakim bey, söyleyin bize. Sizin de vardır yavrularınız nasıl büyütülüyor bir insan, ama ne oldu toprağın altına konuldu 301 kişi, 1'er yıl ile cezalandırılsa 301 yıl olacak. Ama dışarıda dolaşıyorlar" diye konuştu.
Katledilen Erdoğan köse'nin oğlu Berkan Kösede mahkeme heyetine, "Bu defteri kapatıp tozlu bir tarihe gömmeye çalışıyorsunuz, siz bir ağaca sırtınızı dayamışsınız gölgesinde ötürü kendinizi güvende hissediyorsunuz ama o ağaç kurumuş meyve vermiyor artık, size söyleyeceğim o ki bu yükün altına girmeyin gidecekseniz de iyi düşünün" dedi.
Oğlunu madende kaybeden İsmail Çolak, "Bizim çocuklarımızı 'fıtratında var' diyerek katlettiniz. Bu yargılama ile siz bize ikinci bir katliam yaşattınız. Elinizi vicdanınıza koyarak karar verin" şeklinde konuştu.
Sanık Can Gürkan ve müdafiinin sözlerinde aileleri "mağdur edebiyatı yapmakla" suçlaması üzerine aileler ve avukatları tepki gösterdi.
Aile avukatlarının "hakimin reddi" talebinin reddine itirazın incelenmesine karar verildi. Bir sonraki duruşma 14 Haziran'a ertelendi.
Ne olmuştu?
Soma'da 14 Mayıs 2014’te meydana gelen maden faciasında 301 işçi yaşamını yitirmişti.
2015’te başlayan dava, yerel mahkemede 11 Temmuz 2018'de sonuçlanmış, Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Can Gürkan'a "taksirle insan öldürmekten" 15 yıl hapis cezası ve madencilik işinden 3 yıl süreyle men verilmişti. Tutuklu sanıklardan Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. Genel Müdürü Ramazan Doğru, Maden Mühendisi ve İşletme Müdür Yardımcısı İsmail Adalı, İşletme Müdürü Akın Çelik ve Maden Mühendisi Ertan Ersoy hakkında ise 15 ile 22 yıl 6 ay arasında hapis cezasına hükmedilmişti.
Tutuksuz sanıklardan dokuz kişi için de hapis cezası kararı veren heyet, şirket sahibi Alp Gürkan’ın da aralarında bulunduğu 37 kişi hakkında ise beraat kararı vermişti.
İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 14. Ceza Dairesi, 19 Nisan 2019 tarihli kararında 5 tutuklu sanığa verilen 15 ila 22 yıl 6 ay arasında değişen hapis cezalarını yerinde bulurken Soma'daki madenin patronu Can Gürkan’ı tahliye etmişti.
Yargıtay 12. Ceza Dairesi, 30 Eylül 2020’de kararı bozdu. Üzerinden 7 yıl geçen katliamın yargılamasında Yargıtay 12. Ceza Dairesi’nin 3 üyesinin değişmesinin ardından sanıklar "olası kasıtla ölüme neden olma suçundan ceza verilmesi" yönündeki karar bozularak, sanıklara daha az ceza verilmesine neden olacak olan "bilinçli taksirle ölüme neden olma" suçundan ceza istendi.
Tutuklu hiçbir sanığın kalmadığı dosyanın 13 Nisan tarihinde görülen ilk duruşmasında ara kararını açıklayan mahkeme heyeti, sanıkların mahkemeye getirilmesi taleplerinin reddine, Can Gürkan hariç sanıkların vareste tutulması taleplerinin kabulüne; kamu görevlilerinin sorumluluğuna dair süren soruşturmanın akıbetinin sorulmasına ve sanıkların tutuklanma taleplerinin reddine karar vermişti.
