Belarus'la yakın ilişkilere sahip olan Sırbistan'ın ajandasında AB'yle iyi geçinmek daha baskın çıktı. Belarus'ta AB destekli bir faşist çetecinin gözaltına alınmasını takip eden süreçte Sırbistan da Minsk karşı AB yaptırımlarına uyum sağladı.
Avrupa Konseyi Pazartesi günü yaptığı açıklamada, Balkanlar'daki AB aday ülkelerinin, AB'nin Belarus havayollarına girişi yasaklama ve Belarus hava sahasına uçak sokmama dahil Belarus'a karşı yaptırımları güçlendirmeye yönelik Konsey Kararı ile uyumlu olduklarını söyledi.
Bu ülkeler arasında Kuzey Makedonya, Karadağ, Arnavutluk'un yanı sıra Sırbistan'ın yer almasıysa dikkat çekti. Tüm bu devletler, Belarus hava taşıyıcıları tarafından işletilen herhangi bir uçağın kendi bölgelerine iniş, kalkış veya toprakların üzerinde uçma iznini reddetmek zorunda kalacak.
Sırp yetkililer, AB'nin yaptırımlarına uyum konusunda henüz bir açıklama yapmadı.
Belarus'un Sırbistan'a karşı koşulsuz desteği
Sırbistan ve Belarus geleneksel olarak dostane ilişkiler güdüyordu. Belarus, Sırbistan için sıcak bir konu olan Kosova'nın bağımsızlığının tanınmasına sürekli olarak karşı çıktı ve Kosova'nın 2015'te BM kültür organı UNESCO'ya katılmasına karşı oy kullanarak Sırbistan'ın yanında yer aldı.
Sırbistan ayrıca Rusya ve Belarus'la birlikte düzenlenen "Slav Kardeşliği 2021" adlı büyük çaplı askeri tatbikatta yer aldı. Söz konusu tatbikat bu ayın ortasında başladı. Sırbistan AB'nin Belarus'a karşı yoğun kampanyasının başlamasını takiben 2020'deki tatbikattan çekildiğini açıklamıştı.
Lukaşenko, 26 yıl önce iktidara geldiğinden bu yana, Nisan 1999'da NATO'nun Yugoslavya'yı bombalaması sırasında da olmak üzere Belgrad'a birçok ziyarette bulundu.
Lukaşenko en son Aralık 2019'da Sırbistan'ı ziyaret etmiş ve Sırbistan parlamentosunda konuşma yapmıştı. Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vučić, bu ziyarette, Lukaşenko iktidara geldiğinden beri Belarus'un "Sırbistan aleyhine oy kullanmadığını" ve her zaman Sırbistan'ın yanında olduğunu vurguladı. Vučić, Belarus'un her zaman "Sırbistan'da samimi bir dostu" olacağını eklemeyi ihmal etmedi.
Vučić, 2019'daki ziyaretinde Lukaşenko'ya "Uluslararası kurumlarda ve forumlarda sizin için bir şey yapabileceğimiz her zaman, yardımımıza her zaman güvenebilirsiniz" demişti.
Ancak Ağustos 2020'de Sırbistan, Belarus'taki cumhurbaşkanlığı seçimlerinin yok sayan AB bildirisini destekledi.
Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vučić son dönemlerde AB ve ABD'ye yakınlaşmak için "geleneksel müttefikleri" olan Rusya ve Belarus'la arasına mesafe koymak ve ABD güdümünde Kosova görüşmelerine katılmak gibi hareketlerden ötürü ülkesinde tepki toplamıştı.
Ne olmuştu?
Geçen ay, Atina ile Vilnius arasında uçan bir Ryanair uçağı Belarus'un başkenti Minsk'e bomba ihbarı üzerine inmiştti. Uçakta bomba bulunmazken yetkililer ülkede aranan bir neo-nazi çeteci Roman Protaseviç'i ve Rusya vatandaşı kız arkadaşı Sofya Sapega'yı gözaltına aldı.
Batılı hükümetler bu hareketi “devlet destekli korsanlık” olarak kınadı ve neo-nazi elemanın ABD Dışişleri Bakanlığı'na bağlı propaganda platformu "Özgür Avrupa Radyosu"nda yaptığı memurluk görevinden dolayı Belarus'u gazeteci kaçırmakla da suçladı. Protaseviç Ukrayna'nın ülkenin doğusundaki azınlıklara karşı savaşında gönüllü olarak savaşmış ve buradaki sivilleri hedef alan nazi grup "Azov Taburu"na üye olmuştu.
AB Protaseviç'in yakalanmasından beri Belarus'un ulusal havayolu şirketi Belavia'yı hava sahasından engellemeye başladı. Bir dizi Batılı havayolu artık Belarus'un etrafından dolaşan rotaları kullanırken, Brüksel'in daha fazla yaptırımı düşündüğü bildiriliyor.
