Enflasyon Ekim'de TÜİK'in verilerine göre yüzde 2,88 ile beklentilerin üzerinde gerçekleşti.
Baz etkisiyle yıllık enflasyonda gerileme eğilimi beşinci ayda da sürdü. Yıllık enflasyon yüzde 48,58'e geriledi. Ocak-Ekim’de fiyatlar yüzde 40 arttı.
Yıllık çekirdek enflasyon yüzde 49,1’den yüzde 47,8’e, yıllık üretici enflasyonu yüzde 33,1’den yüzde 32,2’ye indi.
Aslan payı kira ve gıdadan
Enflasyona en yüksek katkı yapan iki grup gıda ve giyim oldu. Bu dönemde aylık bazda en yüksek fiyat artışı yüzde 14,32 ile giyim ve ayakkabı grubunda yaşandı.
Taze meyve ve sebze fiyatları önceki aya göre yüzde 19 arttı. Böylece gıda enflasyonu yüzde 4,2 ile son 8 ayın en yüksek seviyesinde gerçekleşti.
Eylül’de yüzde 7,6 olan aylık kira artışı Ekim'de sınırlı gerileyerek yüzde 5,5 oldu. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, bu oranın enflasyonda düşüşü sınırlandırdığını söylüyor.
Cep telefonu fiyatları ile mobil şebeke tarifelerine yapılan zamlar ve ilaç fiyatlandırılmasında kullanılan TL cinsinden avro değerinin artırılması verilere yansıdı.
Yıllık enflasyonda eğitim grubundaki yüzde 93,66’lık artış öne çıkarken, konut ile gıda fiyat artışlarının yıllık enflasyonu toplamda 22,84 puan yukarı çektiği görüldü.
Yıllık hizmet enflasyonu 3 puan düştü. Merkez Bankası bu kalemdeki yavaşlamayı dezenflasyonun süreceği yönünde yorumluyor.
Ekim’de mal fiyatlarındaki yüzde 3,33'lük aylık enflasyonun bu yıl ilk kez yüzde 1,95'teki hizmet enflasyonunu aştığı görüldü.
Döviz kurlarında ve enerji fiyatlarındaki yatay seyir nedeniyle üretici enflasyonu yine tüketici enflasyonunun altında kaldı.
Hedef hâlâ uzakta
Enflasyonun kaynağında ücret artışları olduğu savunularak, yüzde 75'lik enflasyon rekoruna rağmen yılın ikinci yarısında asgari ücrette artışa gidilmedi. Ayrıca faizler yükseltildi, kredi muslukları kısıldı. Bu tercihlerin bir sonucu olarak iç talep zayıfladı yani istenildiği gibi emekçiler daha az tüketebilir hale getirildi. Aynı süreçte döviz kurunda artış sınırlı kaldı, petrol ve hammadde fiyatları stabil seyretti.
Tüm bunlara rağmen enflasyonda vaat edilen gerilemenin yakalanamadığı görülüyor. Eylül 2023’te açıklanan Orta Vadeli Program’da 2024 yıl sonu enflasyon tahmini yüzde 33’tü.
Bu tahmin, yıl içinde yüzde 38 olarak revize edildikten sonra iki ay önce açıklanan bu yılın Orta Vadeli Programı’nda yüzde 41,5 olarak yeniden güncellendi. Ancak bu hedef de gerçekçi görünmüyor. Yıllık yüzde 41,5 hedefinin yakalanması yılın son iki ayındaki toplam enflasyonun 2 puanın altında kalması gerekiyor. Son üç ayda yüzde 2,5'in altına düşülmedi.
Kasım ve Aralık aylarında aylık enflasyon yüzde 2 olarak açıklanırsa yıllık enflasyon yüzde 45,4; yüzde 2,5 olarak açıklanırsa yıllık enflasyon yüzde 46,9; yüzde 2,8 olarak açıklanırsa yıllık enflasyon yüzde 47,7 olacak.
