Merkezi yönetim bütçe dengesi Temmuz'da 96,8 milyar lira açık verdi. Böylece açık, Ocak-Temmuz döneminde geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 94,2 yükselerek 844 milyar lira oldu.
Geçtiğimiz günlerde açıklanan istihdam verileri ekonomide yavaşlamanın sinyalini vermişti. Bir sinyal de vergi gelirlerinde gözlendi.
Temmuz ayında vergi gelirleri yıllık bazda yüzde 35,8 ile sınırlı bir artış kaydederek 611,7 milyar lira düzeyinde gerçekleşti.
Fiyat ve mevsim etkilerinden arındırıldığında vergi gelirleri geriledi. Gelir vergisi ve ithalde alınan katma değer vergisi dışında diğer tüm kalemlerde düşüş kaydedildi.
Kurumlar vergisi Temmuz ayında yıllık bazda yüzde 33 azaldı. Ancak 12 aylık birikimli incelendiğinde artış, enflasyonun 10 puan üstünde oldu.
Dâhilde alınan KDV’de belirgin düşüş görüldü. Yıllık bazda yüzde 27 azalarak 78,7 milyar lira oldu.
Vergi gelirleri içerisinde en yüksek paya sahip olan gelir vergisi, yıllık gelir vergisinin ikinci taksit dönemi olması dolayısıyla yıllık bazda yüzde 114 artışla hem en hızlı artış gösteren hem de bütçe gelirlerine en yüksek katkıyı sağlayan gelir kalemi oldu.
Bunu, hem petrol ve doğalgaz ürünleri hem de tütün mamullerine yapılan zammın sonucu yıllık bazda yüzde 61,4 artışla özel tüketim vergisi takip etti. Öte yandan ÖTV artışına karşın, ÖTV gelirleri aylık bazda geriledi.
İthalden alınan katma değer vergisinde yıllık artış yüzde 26 oldu. Önceki iki ayda fiyat ve mevsim etkilerinden arındırılmış olarak belirgin düşüş göstermesinin ardından Temmuz'da artış kaydetti ancak önceki aylardaki düşüşü telafi edemedi.
Faiz harcamaları tırmanıyor
Temmuz’da faiz harcamaları yıllık bazda yüzde 145,4 ile hızlı yükselişini sürdürerek 92,5 milyar lira düzeyine ulaştı.
Faiz hariç tutulduğunda tablodaki durum tersine döndü. Geçen ayki 86 milyar liralık fazladan sonra bu ay 4,2 milyar lira açık görüldü. Faiz dışı denge mevsimsellikten arındırıldığında sene başından bu yana sadece mayıs ayında kurumlar vergisi kaynaklı fazla verdi.
Temmuz’da görevlendirme kaleminden Elektrik Üretim A.Ş.’ye 32,2 milyar lira ve Sosyal Güvenlik Kurumları’na 52,1 milyar lira ödeme gerçekleştirilirken, borç verme kaleminden TCDD’ye ve Toprak Mahsulleri Ofisi’ne toplamda 31,6 milyar liralık ödeme yapıldı.
Deprem ve dönüşüm harcamaları için kullanıldığı tahmin edilen “Afet Riski Altındaki Alanların Dönüşüm Giderleri” Haziran'da 168 milyon lira, Temmuz'daysa 232 milyon lira olarak, önceki ayların altında gerçekleşti. Son beş ayda toplam 77 milyar liraya ulaştı.
Hedef güncellenecek mi?
Önümüzdeki aylarda aşama aşama devreye girecek olan vergi paketi düzenlemelerinin bütçe dengesine etki etmesi bekleniyor.
Göstergeler bütçe açığının Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in planında öngörülenden az olabileceği yönünde.
