Türkiye’nin doğal yayılış gösteren önemli sedir ormanlarının bulunduğu Antalya’nın Kaş ilçesinde yaklaşık 100 hektarlık orman arazisinde özel bir şirkete mermer ocağı ruhsatı verildi. Sedir, ardıç ve çam ormanlarıyla kaplı olan Çamlıova köyündeki arazinin verimli orman olması nedeniyle Orman Bölge Müdürlüğü olumsuz görüş bildirince 2022’de başlatılan ÇED süreci durduruldu. Proje sahibi şirketin ÇED sürecinin durdurulmasının iptali için açtığı dava ise mahkeme tarafından reddedildi. Ancak şirket sedir ormanında mermer ocağı açma ısrarından vazgeçmeyerek proje alanında değişikliğe gitti ve yeniden ÇED başvurusu yaptı. Proje alanına 200-250 metre mesafede çalılık ve kayalık alan olduğunu tespit edildiği savunulan başvuru dosyasında projeye bir de kırma eleme tesisi eklendiği belirtildi. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ise 4 Temmuz 2024 tarihinde projeyle ilgili ÇED Toplantısı (Halkın Katılımı) yapılacağını duyurdu.
Orman Bölge Müdürlüğü 2022'de olumsuz görüş verdi
Doğal sedir ormanlarına sahip olan Antalya’nın Kaş ilçesinde yaklaşık 100 hektarlık orman arazisinde mermer ocağı ruhsatı verildi. Çamlıova köyü sınırlarındaki ruhsat sahasının 24,90 hektarlık kısmında mermer ocağı açmak isteyen özel madencilik şirketinin projesi için Mart 2022’de ÇED süreci başlatıldı. Sedir, ardıç ve çam kızılçam ormanında oluşan proje sahasının verimli orman alanı içerisinde kaldığını belirleyen Antalya Orman Bölge Müdürlüğü, mermer ocağı açılmak istenen alanın ayrıca sedir tohum meşceresi sınırında olduğunu belirterek olumsuz görüş verdi.
ÇED süreci sonlandırıldı, şirket dava açtı, mahkeme reddetti
Biyolojik çeşitlilik açısından da zengin bir orman ekosistemine sahip olan bölgede mermer ocağı için başlatılan ÇED süreci bu olumsuz görüş üzerine sonlandırıldı. Bunun üzerine proje sahibi özel şirket, Antalya Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü’nün ÇED sürecini sonlandıran 07 Haziran 2022 tarihli idari işleminin iptali için Antalya İdare Mahkemesi’nde dava açtı. Davayı gören mahkeme, mermer ocağı açılması planlanan arazinin tamamının sedir, ardıç ve kızılçam gibi türlerin bulunduğu verimli orman olduğuna dikkat çekerek maden şirketinin açtığı davayı reddetti.
‘ÇED sahasının tamamı sık ve verimli orman içinde kalıyor’
Mahkemenin red kararında, “Dava konusu ocak sahasına komşu durumda olduğu belirlenen, ormancılık açısından oldukça önemli olan ve fidan üretimi amacıyla tohum temini yapılan tohum meşcerelerinin bulunduğu, 1970 yılında tefrik edilen 239 hektarlık kızılçam tohum meşceresi (194-196, 218- 220, 235-239, 249 nolu bölmeler) ile 1975 yılında tefrik edilen 155 hektarlık sedir tohum meşcerelerinin (228, 229 ve 230 nolu bölmeler) bulunması ormanın önemini arttırdığı, ÇED sahasının tamamı sık ve verimli orman içinde kaldığı, alanın flora ve fauna bakımından önemli bir biyoçeşitliliğe sahip yerlerden olduğu, ormanın bir bütünlük gösterdiği, çeşitli kullanımlar sebebiyle parçalanma göstermediği ve tüm ekosistemin oluşturduğu yaşam birliğinin önemli olduğu, 24,9 hektarlık kısmında, ÇED kapsamında ‘II-B grup maden (mermer) ocağı’ işletilmesinin, verimli orman alanlarına zarar vereceği, ekosistemi olumsuz yönde etkileyeceği, flora ve fauna bakımından bozulmalara ve kayıplara neden olacağı, çıkacak pasanın boşaltılması ve depolanması esnasında oluşacak tozun komşu orman alanlarına ulaşarak ağaçları olumsuz etkileyeceği ve dolayısıyla ormanlar ve ormancılık faaliyetleri bakımından olumsuz etkiye neden olacağı ve yukarıda detaylı açıklanan sebeplerle projenin uygun olmadığı, Antalya Orman Bölge Müdürlüğünün olumsuz görüşünün yerinde ve isabetli olduğu ortak görüş ve kanaatine varıldığı” ifadelerine yer verildi.
Şirket ısrarından vazgeçmedi, yeniden ÇED süreci başlatıldı
Orman Bölge Müdürlüğü’nün olumsuz görüş vermesine ve ÇED sürecinin sonlandırılmasına karşı açılan davanın reddedilmesine rağmen maden şirketi sedir ormanlarının kalbinde mermer ocağı açma ısrarından vazgeçmedi. Aynı ruhsat sahası içerisinde mermer ocağı açmak için yeni bir Proje Tanıtım Dosyası hazırlayan şirket, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü’ne başvurdu. Şirketin hazırladığı dosyayı inceleyen kurum, ilgili yönetmeliğe uygun bulanan projeyle ilgili 21 Mayıs 2024 tarihinde ÇED sürecinin başlatıldığını duyurdu.
Bakanlık 4 Temmuz’da ÇED toplantısı yapılacağını duyurdu
Bu duyurunun ardından, 28 Mayıs 2024 tarihinde ise sedir ormanı içerisinde açılması planlanan mermer ocağı projesiyle ilgili Temmuz ayında ÇED toplantısı yapılacağı duyuruldu. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın konuyla ilgili duyurusunda, “Şeyhmus Yavuz tarafından yapılması planlanan 201701049 ruhsat numaralı (ER:3358816) mermer ocağı ve kırma eleme tesisi projesi ile ilgili Çevresel Etki Değerlendirme süreci başlamış ve Çevresel Etki Değerlendirmesi Başvuru Dosyası halkın görüşüne açılmıştır. Söz konusu projeye ilişkin, halkı proje hakkında bilgilendirmek, görüş ve önerilerini almak amacıyla ÇED Yönetmeliğinin 9. maddesi gereğince 04/07/2024 tarihinde Halkın Katılım Toplantısı düzenlenecektir. ÇED Başvuru Dosyasını İncelemek isteyenler Bakanlık Merkezi’nde veya Antalya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerinde duyuru tarihinden itibaren raporu inceleyerek, zamanlama takvimi içerisinde proje hakkında Bakanlığa veya Valiliğe görüş bildirebilirler. Halkın Katılımı Toplantısı yeri ve saati ile ilgili ÇED İzin Denetim Genel Müdürlüğü ve Antalya Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğünden bilgi alınabilir” ifadelerine yer verildi.
Çıkan malzemenin yüzde 5'i blok mermer, gerisi mıcır olacak
Sedir ormanında açılması planlanan mermer ocağıyla ilgili Bakanlığa sunulan Proje Tanıtım Dosyasında, 99,55 hektarlık ruhsat sahasının toplam 17,75 hektarlık kısmında üretim yapılacağı, yıllık üretimin ise 400 bin metreküp olacağı belirtiliyor. Çıkarılacak malzemenin yüzde 95’lik kısmının pasa olarak ayrılacağı belirtilen proje dosyasında, yüzde 5’lik kısmının ise blok mermer olarak değerlendirileceği, pasa olarak ayrılan malzemenin ise kırma eleme tesisinde işlenerek mıcır haline getirileceği belirtiliyor.
‘Çalılık ve kayalık alan tespit ettik’
Orman Bölge Müdürlüğü’nün olumsuz görüşüne rağmen ısrar edilen mermer ocağı projesiyle ilgili ÇED raporunda, proje alanına yaklaşık 200-250 metre mesafede çalılık ve kayalık alan olduğunun tespit edildiği savunularak şu ifadelere yer veriliyor:
“Sonuç olarak 2022 yılında yürütülen ÇED Sürecindeki proje alanı revize edilmiş olup, planlanan proje alanı için hazırlanan Mescere Haritası Ek.3.5’te verilmiştir. Proje alanı içerisinde 3 Kapalı Orman alanları ve verimli orman alanları yer almamaktadır. ÇED alanlarına ulaşım ve nakliye için kullanılacak servis yollarının tamamı tozuma engelleyici malzeme ile kaplanacağından nakliye sırasında herhangi bir tozuma oluşmayacaktır. Mevcut durumda Antalya Orman Bölge Müdürlüğü ve Antalya Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü’nün görüşleri doğrultusunda, 3 kapalı ve verimli ormanların tamamı çıkartılarak, ÇED alanı belirlenmiş ve prosese kırma Eleme Tesisi eklenerek, ÇED Başvuru Dosyası hazırlanmıştır. Faaliyet kapsamında mer’i mevzuat gereğince gerekli tüm önlemler alınarak, ormanlar ve ormancılık çalışmaları üzerine olası olumsuz etkiler bertaraf edilecektir.”