Abhazya halkı, uzun süredir tepki gösterdiği, Rus oligarkların çıkarını gözeten tasarı nedeniyle hükümet binalarını işgal etti. Cumhurbaşkanı eylemcilerle anlaşarak bugün istifa etmek zorunda kaldı.
Dış Haberler
Abhazya'nın geçtiğimiz hafta Moskova ile yaptığı ve Rus sermayesinin bölgenin doğal güzelliklerini yağmalamasının önünü açacak ekonomik anlaşma nedeniyle büyük gösteriler patlak verdi. Gösterilere polis saldırdı, en az 14 kişi yaralandı.
Muhalif liderler gösterilerde gözaltına alınırken, eylemciler geçtiğimiz haftaki gösterilerde cumhurbaşkanının istifası talebiyle bazı hükümet binalarını ele geçirdi.
Anlaşma sağlandı, cumhurbaşkanı istifa etti
Son olarak Cumhurbaşkanı Aslan Bjania, protestocularla yaptığı anlaşma kapsamında bugün istifa etti.
Bjania, Telegram'da yayınladığı bir mektupta, "Ülkede istikrarı ve anayasal düzeni sağlamak için... Abhazya Cumhurbaşkanlığı görevinden istifa ediyorum" dedi.
Anlaşmaya göre, Bjania’nın istifasına karşılık eylemciler ele geçirdikleri hükümet binalarını boşaltacak.
Rusya'nın RIA Novosti haber ajansına göre, istifanın ardından göstericiler cumhurbaşkanlığı binasının dışındaki meydandan ayrılmaya başladı. Bazı göstericilerse meydanda kalmaya devam ederek Abhazya bayrakları salladı.
Başkanlık ofisi tarafından yayınlanan anlaşmaya göre, Bjania'nın istifası bugün parlamentoya sunulacak, yardımcısı Badra Gunba geçici cumhurbaşkanı olarak atanacak.
Gunba, sunulan istifaya uygun olarak Başbakan Ankvab’ı görevden alarak ve eş zamanlı olarak Valery Bganba’yı yeni Başbakan olarak atayacak. Mevcut bakanlar, yeni başkanın seçilip göreve başlamasına kadar görevlerine devam edecek.
Hükümet binaları işgal edilmişti
Göstericiler, Rusların kıyı bölgesinde mülk satın almasına izin veren yeni düzenlemeleri protesto etmek için geçtiğimiz Cuma günü hükümet binalarına saldırmıştı.
Muhalif protestocular, hafta başında düzenlenen eylemlerde ele geçirdikleri önemli hükümet binalarının kontrolünü devretmeyi geçtiğimiz gün reddetti.
Göstericiler, bugünkü istifa kararına kadar Abhazya Cumhurbaşkanı Aslan Bjania'nın devrilmesini talep etmeye devam etti. Muhalefetten önde gelen bir politikacı olan Temur Gulia, Bjania istifa etmeyi reddederse muhalefetin rakip bir hükümet kuracağını söylemişti.
Rusya tarafından desteklenen Bjania ise, dün gösterileri "darbe girişimi" olarak nitelemeye devam ederken, geçici olarak kenara çekilmeye ve erken seçim yapmaya hazır olduğunun sinyalini vermişti.
Bjania, önceki gün yaptığı açıklamada, yalnızca göstericilerin bölgenin parlamento binasını boşaltması durumunda ani seçime onay vereceğini duyurmuştu. Ancak Abhazya'nın başkenti Sohum'da toplanan kalabalıklar anlaşmayı reddetmiş ve muhalefet liderleri yalnızca Bjania'nın koşulsuz istifasını kabul edeceklerini ifade etmişti.
Rus devlet kurumlarının bildirdiğine göre, muhalif protestocuların geçtiğimiz Cuma günü polisle çatışması sonucu en az 14 kişi yaralandı.
Protestolarda neler yaşandı?
Milletvekilleri, geçtiğimiz haftanın başında Rus vatandaşlarının bölgede mülk satın almalarına izin veren önlemleri onaylamak için bölgenin parlamento binasında toplanmışlardı. Ancak, göstericiler binanın arazisine giden kapıyı bir kamyonla kırıp içeri akın ettikleri için oturum ertelendi. Göstericilerden bazıları polise taş attı, polis de göz yaşartıcı gazla karşılık verdi.
Aynı gün benzer bir gösteride beş muhalif ismin tutuklanması, ertesi gün Sohum'a giden köprülerin kapatıldığı yaygın protestoları tetikledi.
Protestocular önceki gün başkent Sohum'daki hükümet kompleksinin etrafındaki güvenlik bariyerlerini sökmeye başladı.
Önde gelen bir muhalefet figürü olan Adgur Ardzinba, metal bariyerleri "yetkililerin iletişimsizliğinin" bir sembolü olarak adlandırdı.
Halk Rusya'yla mülkiyet anlaşmasına neden tepkili?
Abhazya'nın büyük bir bölümü, 1993'te sona eren çatışmalar sonucunda Gürcistan'dan ayrılmıştı. Gürcistan, 2008'de Rusya ile yaşanan kısa savaşta bölgenin geri kalanının da kontrolünü kaybetmişti. Rusya, Abhazya'yı bağımsız bir ülke olarak tanıyor. Ancak birçok Abhaz, yaklaşık 245 bin nüfuslu bölgenin "Moskova'nın bir kukla devleti" olduğundan endişe ediyor.
Mülkiyet anlaşmasının muhalifleri, bunun daire fiyatlarını artıracağını ve Moskova'nın bölgedeki hakimiyetini güçlendireceğini savunuyor.
Karadeniz sahilleri ve yoğun dağlık bölgeleri olan Abhazya, Rus turistler için popüler bir yer olarak görülüyor. Bu nedenle bölge, Rus müteahhitlerin uzun süredir ilgi alanı oldu.
Rus oligarkların çıkarını gözeten düzenleme
Abhazya'da 2014'te Aleksandr Ankvab ile başlayan Rus yanlısı cumhurbaşkanları bugün Bjania ile devam ediyordu. Uzun bir süredir, sınırlı tanınmaya sahip olan Abhazya Cumhuriyeti'nin topraklarını Rus sermayesine açmak için çeşitli lobi grupları Abhaz siyaseti içerisinde faaliyetler yürütüyordu.
Bu lobi gruplarının arkasında milyar dolarlık Rus oligarkları da var. Abhazya'nın ormanlarında, tarım arazilerinde, sahil şeridinde çeşitli komplekslerin ve işyerlerinin yapılması Rus oligarkların desteklediği çıkar gruplarının teklifleri arasında. Bu projeler, sadece oteller ve işyerleri ile sınırlı kalmayıp apartman komplekslerinin, sitelerin ve yerleşim yerlerinin de inşa edilmesini de içeriyor. Bu, bir bakıma, toprakları, arazileri, ormanları ve sahilleri bir tür ticarethaneye çevirme kampanyası.
Başta sivil toplum liderleri, gençlik grupları, siyasetçiler ve halk komisyonları olmak üzere bu kapitalist programa karşı geniş bir muhalefet bloğu kampanya yürütüyor. Yatırım anlaşmasının Abhazya ve Abhaz halkı için kabul edilemez noktalarından bir tanesi de yabancı yatırımcıların mülk satın almalarının önünün açılması. Dahası, yabancı yatırımcılar bu anlaşmayla Abhazya toprakları üzerinde mülk inşa edebilecek ve sahibi olabilecekler.
Abhazya Cumhuriyeti'nde Abhaz vatandaşı olmayanların, yabancı tüzel kişiliklerin ve devletlerin arazi, toprak, taşınmaz, mülk satın alıp sahibi olması yasak ve anayasa tarafından kesin hükümle belirtiliyor. Yasalaştırılmak istenen program, bu engeli kaldırıyor.
Abhazya'nın demografisi için sonuçları olacak ve yabancı sermayenin Abhaz topraklarını bir ticarethaneye çevirmesine imkan tanıyacak bu program bir seneyi aşkın bir süredir Abhaz gençliği tarafından protesto ediliyor ve kampanyalar yürütülüyordu.
Tasarının daha kapsamlısı hazırlandı
Kamuoyunda "Apartman Yasası", "Aparthotel Yasası" gibi isimlendirmeler de bilinen bu program, geçtiğimiz ay parlamentoda halkın büyük baskısı sebebiyle kanun teklifi olarak kabul edilmedi ve geri çekildi. Bunun ardından çok daha kapsamlı ve Rus şirketlerine tanınan imtiyazların daha da artırıldığı bir ortak yatırım anlaşması için yasa tasarısı hazırlandı. Bu tasarı, Abhazya'nın yerel ekonomisi için çok ağır şartlar içeriyor. Bir nevi Abhazların parasını Rus sermayesine devredecek tasarı şunları içeriyor: Yabancı sermaye 8 yıl vergi vermeyecek, yüzde 10 olan KDV yarıya düşecek, Abhazya'da ki kendisine tahsis edilen toprağı ipotek ederek kredi alabilecek. Nihayetinde bankalar topraklara el koyacak. Rus oligarklar böylece kaynağı nereden geldiği belli olmayan kara paralarını aklayabilecek. Bu aynı zamanda zamanla Abhazya üzerindeki siyasette de söz sahibi olmalarına neden olacak.
Polis ilk kez halka saldırdı
Bu arada Abhazya tarihinde ilk kez güvenlik görevlileri halka gaz sıkıp şiddet uyguladı. Bu durum halk üzerinde daha büyük öfkeye neden oldu. Yasa tasarısının parlamentoda oylamaya sunulacağı 15 Kasım tarihinde, muhalefet bloğu parlamentoyu çevreledi. Parlamentoyu çevreleyen halk, Cumhurbaşkanı Aslan Bjaniya'ya yönelik “savaş kaçağı” sloganı attı. Bjaniya, 1992-1993 Abhaz-Gürcü savaşında Abhazya'da savaşta değil, Rusya başkenti Moskova'daydı.
Parlamentoyu çevreleyen halkın demir çitleri askeri kamyonla devirerek içeri girdi. “Cumhurbaşkanı istifa edene kadar buradayız” sloganları atıldı. Cumhurbaşkanı Bjaniya, hükümet binalarının göstericilerce geçirilmesi üzerine Abhazya'nın Oçamçıra şehrindeki kendi köyü olan Tamş köyüne gitti.
