Rus nükleer santral operasyon şirketi Rosenergoatom'un CEO'su Renat Karchaa, Ukrayna'da Rusya kontrolünde olan Zaporijya nükleer santralinin kontrolünü Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'na vermenin (IAEA) imkansız olduğunu, çünkü kurumun nükleer enerji santrallerini yönetme yetkisinin olmadığını söyledi. 

Rossiya-24 kanalına konuşan Karchaa, "Enerji santralinin kontrolünü IAEA'ya, yani Ukrayna'ya vermek meşru bir soruya yöneltiyor: Enerji santrali nasıl IAEA'nın kontrolüne verilebilir? Böyle bir prosedür hiçbir yerde tanımlanamıyor. Ne IAEA Sözleşmesi'nde ne de başka bir uluslararası denetçi belgesinde. Bu prensipte imkansız" dedi.

Karchaa şöyle devam etti:

"IAEA'nın birçok yetkisi var. Nükleer enerji santrallerinden değil, nükleer güvenlikten sorumlu bir örgüt. Öyle bir hüküm söz konusu değil."

Zaporijya'da son durum

IAEA Genel Direktörü Rafael Grossi, 2 Aralık'ta Roma'da yapılan Akdeniz Diyalogları adlı uluslararası konferansta, Zaporijya nükleer santrali çevresinde güvenlik bölgesi oluşturulması yönünde anlaşma yapılabileceğini söylemişti. Rus nükleer enerji şirketi Rosatom Başkanı Aleksey Lihaçev ise, Grossi'yle görüşülen güvenlik modelinin, ancak Zaporijya'nın bombalanmasının durdurulması koşuluyla uygulanabileceğini söylemişti.

IAEA'nın Zaporijya'ya dönük 17 Kasım'da sunduğu tasarıda, Rusya'nın nükleer santralin mülkiyetinde hak iddia etmekten acilen vazgeçmesine yönelik çağrı yapılmıştı. Rusya ve Çin tasarıya karşı oy kullanırken, Hindistan, Pakistan, Suudi Arabistan, Vietnam, Güney Afrika, Kenya ve Namibya çekimser oy kullanmıştı.

Rusya'nın Viyana'daki Kalıcı Misyonu, IAEA'nın bu tasarısının "yetkisinin üzerinde" olduğunu söyledi.

Avrupa'nın en büyük nükleer enerji santrali olan Zaporijya, Energodar kentinde bulunuyor. Santral, Mart 2022'de Rusya güçlerinin kontrolüne geçmişti.