ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’nun Çin ile Katolik Kilisesi arasında yenilenmesi beklenen anlaşmayı protesto etmek için Vatikan’ı ziyaret edeceği açıklandı.

The Guardian’da yer alan haberde Papa Francis’in ABD seçimlerinin yaklaşması gerekçesiyle ziyaret sırasında Pompeo ile görüşmeyi reddettiği kaydedildi. Ancak bu kararın Pompeo’nun iki yıl önce Vatikan ile Çin arasında imzalanan anlaşmanın yenilenmesi ve Vatikan’ın Çin’in insan hakları siciline göz yumması nedeniyle Katolik Kilisesi’ne yönelttiği eleştirilerle bağlantılı olduğu ileri sürüldü.

Söz konusu anlaşmanın ayrıntıları kamuoyu ile paylaşılmasa da, Çin’deki Katolik piskoposların atanmasında Vatikan’a söz hakkı verdiğine ve Papa Francis’in Pekin tarafından kendi onayı olmadan atanan sekiz piskoposu tanıdığına dikkat çekildi. 

Anlaşmanın ardından Çin’de Vatikan’a danışılarak iki yeni piskopos atanırken, Vatikan’dan yetkililerin yetmiş yıl sonra ilk kez kamuoyu önünde Çinli yetkililerle bir araya geldi.

Vatikan'a tepkiler

Anlaşma, kayıt dışı kiliselerde kişisel risk alarak ibadet etmek zorunda kalan milyonlarca Çinli Katoliğe ihanet etmek ve Kilise’nin itibarına tamiri mümkün olmayan bir hasar vermekle eleştirilmişti. Anlaşma imzalandığı dönemde eski Hong Kong Başpiskoposu Joseph Zen, ‘‘Cemaati kurtların ağzına gönderiyorlar’’ suçlamasında bulunmuştu.

Vatikan ve Papa Francis, Çin ile yakınlaşma sürecinin başlamasından bu yana Çin devletinin ülkedeki insan hakları ihlallerine karşı sessiz kalmakla da eleştiriyor. Söz konusu eleştirileri dile getirenlerin başında ABD yönetimi geliyor. ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, geçtiğimiz ay, Yunanistan, Türkiye, Hırvatistan ve İtalya’yı kapsayan beş günlük ziyaretinde, Katolik Kilisesi’nin Çin Komünist Partisi’nin ibadet özgürlüğüne yönelik baskılarına karşı ahlaki otoritesine başvurması gerektiğini söylemişti. 

Pompeo ABD’de Katolikler tarafından yayımlanan First Things isimli muhafazakâr bir gazetede çıkan makalesinde ‘‘20. yüzyılın sonlarında Kilise’nin ahlaki tanıklık gücü, Orta ve Doğu Avrupa’yı komünizmden kurtaran ve Latin Amerika ile Doğu Asya’da otokratik ve otoriter rejimlere karşı çıkanlara esin kaynağı olmuştu. Aynı ahlaki tanıklık gücü, bugün Çin Komünist Partisi’ne karşı kullanılmalı. Kilisenin dini özgürlük ve dayanışma konusunda dünyaya öğrettiği şeyler, Vatikan tarafından, bütün dini cemaatleri partinin iradesine ve totaliter programına tabi kılmaya yönelik bitmek bilmez bir gayret içindeki Çin Komünist Partisi’ne karşı savunulmalı’’ ifadelerini kullandı.

Pompeo sosyal medya hesabı üzerinden yaptığı açıklamadaysa, anlaşmanın yenilenmesi halinde Vatikan’ın ahlaki otoritesini tehlikeye atacağını ileri sürdü.

Pompeo’nun Vatikan’da Dışişleri Bakanı Kardinak Pietro Parolin ve Devletlerle İlişkiler Bakanı Başpiskopos Paul Gallagher ile görüşmesi bekleniyor.