Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, patronların talebiyle yabancı işçi çalışma izni değerlendirme kriterlerini yeniden belirledi. Yapılan değişiklikler 1 Ekim'de yürürlüğe girdi.

Yeni düzenlemeye göre, yabancı işçilerin "istihdam", "ücret" ve "mali yeterlilik" gibi kriterleri değişti.

Çalışma izni talep edilen işyerinde her bir yabancı için en az 5 Türk vatandaşının istihdam edilmesini öngören “istihdam kriteri”nde değişiklik yapıldı. Son yıl net satış tutarı 50 milyon lira veya daha fazla olan işyerinde istihdam edilecek 5 yabancı işçiye kadar izinlerde istihdam şartı aranmayacak.

Mali yeterlilik kriterinde yapılan değişiklik uyarınca yeni kurulan veya faaliyette olan işyerinde yabancı işçi çalıştırılabilmesi için ödenmiş sermayesinin en az 500 bin lira veya net satışlarının en az 8 milyon lira veya ihracatının en az 150 bin dolar olması gerekecek. Mali yeterlilik kriteri 1 Ocak 2025 tarihine kadar ödenmiş sermayede 100 bin lira, brüt satışlarda 800 bin lira veya son yıl ihracatında 150 bin dolar olarak uygulanacak.

Yabancı işçinin asgari ücreti düşürüldü

Yabancı işçiler için yaptıkları iş, meslek ve görevlerine göre farklı asgari ücretler uygulanıyor. Yabancı işçiler için ödenecek en düşük ücret tutarı yeniden belirlendi. Üst düzey yöneticiler ve pilotlar için asgari ücretin 6,5 katından 5 katına, diğer yöneticiler için asgari ücretin 4 katından 3 katına, uzmanlık ve ustalık gerektiren işlerde çalışacaklar için asgari ücretin 3 katından 2 katına indirildi. Daha önce asgari ücretin 1,5 katı ile 2 katı olarak uygulanan turizm sektörü başta olmak üzere çeşitli mesleklerde istihdam edilen yabancılar için uygulanan en düşük ücret tutarı ise ev hizmetlerinde çalışanlarda olduğu gibi bir asgari ücret düzeyine indirildi.

İstihdam ve mali yeterlilik kriterinde değişiklik

Son beş yılda en az 3 yıl süreyle öğrenci ikameti hariç olmak kaydıyla ikamet izni, çalışma izni veya uluslararası koruma kapsamında yasal olarak kalmış yabancılar için yapılan izin başvurularında, en fazla 3 yabancı ile sınırlı olmak üzere istihdam ve mali yeterlilik kriterleri uygulanmayacak. Bu işyerlerindeki yabancı işçi sayısı Türk işçi sayısını aşamayacak.

Bu durumda 3’ten sonraki yabancılar için yapılan çalışma izni başvurularında, her bir yabancı için ayrı ayrı 5 Türk işçinin istihdamı ve mali yeterlilik şartları aranacak.

Suriyeli göçmenler “geçici koruma” statüsünde yer aldıkları için bu kapsamda yer almıyorlar ancak onlar da tarım hariç sigortalı bir işte çalışmak için çalışma izni alıyorlar.

Değişikliğin arkasında ucuz ve denetimsiz işçi çalıştırma isteği var

Patronların Ensesindeyiz Haberleşme, Dayanışma ve Mücadele Ağı temsilcisi Beyza Çelik, "Önceliğin yerli işgücü olduğu ileri sürülüyor fakat bunun arkasındaki gerçeğin ucuz ve denetimsiz bir şekilde işçi çalıştırmanın yolunu bulmak olduğunu biliyoruz" değerlendirmesini yaptı. Çelik konuya ilişkin şunları söyledi:

"Yapılan değişiklik işyerlerinde kaçak işçi çalıştırmanın önünü açmakla birlikte bu sayede yabancı sermaye kontrolsüz bir şekilde ülkeye giriş de yapabilecek. Uygulanan politikalar göçmen işçi ve göçmen burjuvalarla ilgili olarak düzenleniyor.

Değişiklik yapılan sektörlerde çalışan göçmen işçilerin büyük çoğunluğu kayıtdışı; çalışma izni olmadan çalışıyor. İstanbul’daki sanayi merkezlerinde değil, aklımıza gelmeyen birçok şehirde bu durumu gözlemleyebiliriz. 

Güncelenen kriterlere baktığımızda da net olarak karşımıza çıkan bir durum var; bir yandan işçilerin ücretlerinde azalmaya gidilip sömürü oranları artırılırken diğer yandan yabancı sermayeye yönelik hizmetlerle kârlar elde edilebiliyor."