1990 yılında Namibya'yı apartheid Güney Afrika'dan bağımsızlığa götüren ve 15 yıl boyunca ilk cumhurbaşkanı olarak görev yapan ülkenin kurucu lideri Sam Nujoma 95 yaşında hayatını kaybetti.

Cumhurbaşkanlığı'nın açıklamasına göre, Namibya'nın "kurucu babası" olarak selamlanan Nujoma, başkent Windhoek'te üç hafta hastanede tedavi görmesinin ardından Cumartesi gecesi hayata gözlerini yumdu.

Cumhurbaşkanlığı, Nujoma'nın ölümünü duyuran bir Facebook gönderisinde "Namibya Cumhuriyeti'nin temelleri sarsıldı" dedi. Ülkede ulusal yas ilan edildi.

Nujoma, Almanya'nın uzun süreli sömürge yönetimi ve Güney Afrika'dan bağımsızlık için verilen savaştan sonra ülkesini bağımsızlığa yönlendiren karizmatik figür olarak anavatanında saygı görüyordu.

Apartheid karşıtı liderler kuşağının sonuncusu

Güney Afrika'dan Nelson Mandela, Zimbabve'den Robert Mugabe, Zambiya'dan Kenneth Kaunda ve Mozambik'ten Samora Machel gibi ülkelerini sömürge veya beyaz azınlık yönetiminden çıkaran bir nesil Afrika liderinin sonuncusuydu.

Nujoma, 1960'taki kuruluşundan bu yana kurtuluş mücadelesine öncülük eden Güney Batı Afrika Halk Örgütü'nün (SWAPO) liderliğini yaptı.

SWAPO bağımsızlıktan bu yana iktidarda kalırken, Nujoma cumhurbaşkanlığından çekildikten iki yıl sonra, 2007'de 78 yaşında istifa etti.

Birçok Namibyalı, bağımsızlık savaşı ve Güney Afrika'nın ülkeyi etnik temelli bölgesel hükümetlere bölme politikalarının neden olduğu derin bölünmelerden sonra ulusal uzlaşma sürecinde Nujoma'nın liderliğine itibar etti.

Nujoma'nın hayatı ve bağımsızlık mücadelesi

1929'da Namibya'nın kuzeybatısındaki küçük bir köyde Ovambo kabilesinden fakir çiftçilerin çocuğu olarak doğan Nujoma, siyasi bilincinin uyanışını gençlik yıllarında, liman kasabası Walvis Bay'e taşındığında yaşadı.

17 yaşında geldiğinde, teyzesiyle birlikte siyahların yerleştiği bir kasabada yaşadı ve beyaz azınlık yönetimi altındaki siyahların içinde bulunduğu zor durum hakkında yetişkinlerin sohbetlerine tanık oldu.

2001'de yayımlanan bir otobiyografiye göre, 10 çocuğun en büyüğü olan Nujoma'nın ilk işi, 1949'da gece okuluna gittiği sırada Windhoek yakınlarında bir demiryolu süpürücüsü olarak çalışmaktı. Orada, o zamanlar Güney Batı Afrika olarak bilinen Namibya'da apartheid yönetimini sona erdirmek için lobi faaliyetlerinde bulunan Herero kabile şefi Hosea Kutako ile tanıştı.

Kutako, 1950'lerin sonlarında yeni bir kasabaya taşınma emrine direnen Windhoek'teki siyah işçiler arasında politik olarak aktif hale gelirken genç Nujoma'ya rehberlik ederek onun akıl hocası oldu.

Kutako'nun isteği üzerine Nujoma, 1960'ta sürgün hayatına başladı, önce Botsvana'ya gitti, karısını ve dört çocuğunu geride bıraktı. Aynı yıl, SWAPO başkanı seçildi, daha sonra destek arayışında başkentten başkente mekik dokudu ve 1966'da düşük seviyeli bir silahlı mücadele başlattı.

1978'de Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararıyla ateşkes ve seçimler önerilmesi için Nujoma ve arkadaşlarının on yıldan fazla baskısı gerekti. Ateşkes anlaşmasının imzalanması ve 1989'un sonlarında seçimlerin yapılması için bir on yıl daha geçti.

SWAPO bu seçimlerde çoğunluğu kazandı ve Nujoma Mart 1990'da göreve başladı.

Cumhurbaşkanlığından emekli olduktan sonra, Namibya'nın dağlarının keşfedilmemiş mineral zenginliği içerdiğine inanarak jeoloji alanında yüksek lisans derecesi için kaydoldu.

Cumhurbaşkanlığı, "Nujoma ulusumuza maksimum liderlik sağladı ve her bir Namibyalıyı dünya ulusları arasında dimdik ve gururlu bir ülke inşa etmeye motive etmek için hiçbir çabadan kaçınmadı" dedi."