İsrail hava kuvvetleri, İran'ın 1 Ekim'deki füze saldırısına misilleme olarak, cumartesi sabahı füze ve insansız hava aracı üretim tesisleri ile hava savunma sistemleri de dahil olmak üzere İran genelinde yaklaşık 20 askeri üssü vurdu. 

Saldırıya dair taraflardan farklı yönde açıklamalar geldi. İsrail tarafı, saldırının "etkili ve isabetli" olduğunu iddia ederken, İran tarafı saldırının hedef alınan noktalarda küçük çapta hasara neden olduğunu ve radar sistemlerinin saldırıyı büyük oranda etkisiz hale getirdiğini açıkladı.

Saldırıya ilişkin detaylar dünya basınında yer almaya başladı. Yayınlanan uydu görüntüleri, saldırının yarattığı hasarları gösteriyor.

İsrail uçaklarının saldırılarda hangi hava sahasını kullandığı da merak konusuydu. Buna dair detaylar tümüyle ortaya çıkmadı. Ancak, İsrail uçaklarının füzeleri Irak'tan ateşlediği anlaşılıyor.

Saldırılar nasıl gerçekleşti?

Cumartesi günü saat 02:15 civarında, İran medyası başkent Tahran ve çevresinde patlamalar olduğunu bildirdi.

Sosyal medyada paylaşılan videolarda, şehrin üzerinde gökyüzünde füzeler görüldü. Bazı bölgelerdeki sakinler yüksek sesli patlamalar duyduklarını bildirdi.

Üç saatlik bir süre içinde birkaç dalga halinde gelen İsrail saldırılarında çok sayıda savaş jeti ve insansız hava aracı yer aldı.

Hedefler İran'ın hava savunma sistemlerini, füze ve insansız hava aracı üretimi ve fırlatma yapan tesislerini içeriyordu. Uydu görüntülerini analiz eden iki araştırmacı, Reuters haber ajansına İsrail'in Tahran yakınlarındaki bir askeri kompleks olan Parçin'deki binaları vurduğunu ve "İran'ın seri füze üretim kapasitesini önemli ölçüde engellemiş olabileceğini" iddia etti.

Operasyonu Tel Aviv'deki askeri komuta ve kontrol merkezinden takip eden İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, İsrail'in "İran'ın savunma kabiliyetine ve füze üretme kapasitesine ciddi şekilde zarar verdiğini" iddia etti.

Saldırıları "meşru müdafaa eylemi" olarak nitelendiren Beyaz Saray ise, saldırıların İran'ın petrol altyapısına veya nükleer tesislerine zarar vermediğini bildirdi.

İsrail uçakları hangi hava sahasını kullandı?

İran ordusu, İsrail savaş uçaklarının Irak üzerindeki ABD kontrolündeki hava sahasını kullanarak İran askeri tesislerine uzun menzilli füzeler fırlattığını kaydetti.

İran Genelkurmay Başkanlığı, yaptığı açıklamada, hafif savaş başlıklarına sahip birkaç uzun menzilli füzenin İran sınırlarının yaklaşık 100 kilometre dışından ateşlendiğini belirtti.

Irak yönetimi ise, İsrail'in İran'a saldırmak için hava sahasını kullanmasını "egemenliğinin açık ihlali" olarak nitelendirerek dün Birleşmiş Milletler'e şikayette bulundu.

Ürdün ordusu ise, bölgedeki savaşan taraflara ait hiçbir askeri uçağın hava sahasından geçmesine izin vermediğini söyleyerek hava sahasını İsrail'e açtığına dair iddiaları yalanladı.

İsrail uçaklarının Irak'a nasıl ulaştığıysa belirsizliğini koruyor. Körfez ülkeleri, uzun bir süredir İsrail savaş uçaklarının hava sahalarına girmesine izin vermediğini söylüyordu.

Saldırıların ölçeği neydi?

İran hükümeti, Tahran, Huzistan ve İlam eyaletlerindeki yerleri vuran saldırıların etkisinin küçük olduğunu belirterek, füzelerin çoğunun engellendiğini ve engellenmeyenlerin "sınırlı hasar" verdiğini kaydetti.

İran'ın dini lideri Ali Hamaney, saldırının ardından yaptığı ilk açıklamada, saldırıların "abartılmaması veya küçümsenmemesi" gerektiğini söyledi.

İsrail ordusu ise yaklaşık 20 hedefi vurduğunu açıklarken, Netanyahu saldırıyı "kesin ve güçlü" olarak nitelendirdi ve "hedeflerine ulaştı" dedi.

İran ordusu saldırılarda dört askerin öldüğünü doğrularken, İran'ın resmi haber ajansları da bir sivilin hayatını kaybettiğini bildirdi.

Uydu görüntüleri yayınlandı

Saldırıların yapıldığı bölgelere dair yayınlanan uydu görüntüleri, İran'daki bir dizi askeri tesiste hasar olduğunu gösteriyor.

Uzmanların füze üretimi ve hava savunması için kullanıldığını söylediği tesisler arasında, daha önce İran'ın nükleer programıyla ilişkilendirilen bir tesis de bulunuyor.

İsrail saldırılarının ardından çekilen uydu görüntüleri, uzmanların Tahran'ın yaklaşık 30 kilometre doğusunda bulunan Parçin'deki büyük bir silah geliştirme ve üretim tesisindeki binalarda hasar olduğunu gösteriyor. Söz konusu tesis, roket üretimiyle ilişkilendiriliyor.

Uydu görüntülerinde birden fazla yapının önemli ölçüde hasar gördüğü anlaşılıyor.

Taleghan 2 olarak bilinen bu yapılardan biri, daha önce Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) tarafından İran'ın nükleer programıyla ilişkilendirilmişti. 2016 yılında UAEA, tesiste uranyum parçacıklarına dair kanıtlar bulduğunu bildirmişti.

İsrail hava saldırılarında hedef alınan bir diğer yer ise Parçin'in yaklaşık 20 kilometre kuzeybatısındaki Hocir.

Hocir, İran'da balistik füzeyle ilgili altyapının en yoğun olduğu bölge olarak biliniyor. Hojir, 2020'de gizemli bir büyük patlamanın gerçekleştiği yerdi.

Uydu fotoğrafları, kompleksteki en az iki binanın ciddi şekilde hasar gördüğünü gösteriyor.

İsrail saldırılarından sonra çekilen uydu görüntülerine göre, Tahran'ın yaklaşık 350 kilometre doğusundaki Şahrud'daki bir askeri alan da hasar gördü.

Kuzeydeki Semnan eyaletinde bulunan bu alan, uzun menzilli füze bileşenlerinin üretiminde yer aldığı için önemli olarak değerlendiriliyor.

Yakınlarında, İran'ın 2020 yılında uzaya bir askeri uydu fırlattığı Devrim Muhafızları Kolordusu tarafından kontrol edilen Şahrud Uzay Merkezi bulunuyor.

Radar tesisi olduğu belirtilen bir alanda da hasar olduğunu gösteren uydu görüntüleri elde edildi.

Tesis, ülkenin batısındaki İlam şehrine yakın Şah Nahçır dağında bulunuyor. Tesisin yakın zamanda güncellenmiş bir radar savunma sistemi olabileceği düşünülüyor.

Ayrıca ülkenin güneybatısındaki Huzistan eyaletinde bulunan Abadan Petrol Rafinerisi'ndeki bir depolama ünitesinde de hasar olduğu tespit edildi.

İran yetkilileri, cumartesi günü Huzistan eyaletinin İsrail tarafından hedef alındığını doğrulamıştı.

Abadan petrol rafinerisi, ülkenin en büyüğü ve günde 500 bin varil üretim kapasitesine sahip.