Bugün, sosyal medya platformu Instagram’a Türkiye’den erişilemeyen beşinci gün.
2 Ağustos günü Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) kararıyla, Facebook’un da sahibi olan Meta şirketine ait platforma erişim kısıtlandı.
Kararı tetikleyen, Hamas lideri İsmail Haniye’yle ilgili içerikler oldu. Haniye İran’da suikast sonucu öldürülmüş, AKP hükümeti Türkiye’de yas ilan etmişti. AKP’nin sansürcü başı İletişim Başkanı Fahrettin Altun, Instagram’ın Haniye’yle ilgili taziye mesajlarını sansürlediğine işaret ederek Instagram’ı bir Instagram paylaşımıyla kınamış, erişim engelinin gerekçesini ortaya koymuştu.
AYM'nin kararı yok sayıldı, sitesi engellendi
Türkiye’deki siyasi durumun çarpıcı bir örneği olarak, aynı gün, Resmi Gazete’de Anayasa Mahkemesi’nin bir gerekçeli kararı da yayımlanmıştı. Karar, tam da İletişim Başkanlığı’nın Cumhurbaşkanlığı kararnameleri vasıtasıyla bu gibi yasaklamalar yapmasının Anayasa’ya aykırı olduğuna hükmediyordu.
AYM kararı X hesabından ve internet sitesinde paylaştı, sonra X mesajı silindi, bir süre “kafanıza göre site engelleyemezsiniz” kararı veren AYM’nin internet sitesi engellendi, sonra hiçbir şey olmamış gibi devam edildi.
'Senin teröristin, benim teröristim' zeminine çekildi
Aynı günün ilerleyen saatlerinde Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu konuyla ilgili açıklama yaptı. Haniye içeriklerinin sansürlenmesinin yasaklamaya yetecek zemin sağlamadığını hissettiren bir şekilde Bakan, “katalog suçlar”a, yani Türk Ceza Kanunu’nda belirtilen ciddi suçlara işaret etti.
Haniye sansürlerinin Türk Ceza Kanunu’yla bir ilişkisi yoktu. Bu nedenle hükümetin, şirketle pazarlıkta başka bir konuyu gündem etmesi gerekiyordu.
Instagram yasağının dördüncü gününde, Pazartesi akşamı, şirket temsilcileriyle yapılan toplantıda konuşulanlar, pazarlığın “senin teröristin, benim teröristim” zeminine çekildiğini ortaya koydu.
Haber Global’de yer verilen bilgilere göre toplantıda Uraloğlu başkanlığındaki heyet, Türkiye’nin terör örgütü listesinde yer alan PKK, PYD ve FETÖ’ye yönelik destek mesajlarının da algoritmalarla engellenmesi gerektiğini vurguladı. AKP, aynı zamanda platformdan kaldırılmasını istediği içerik listesini de şirkete sundu.
META ise, ABD’nin Hamas’ı terör örgütü olarak kabul ettiğini ve bu çerçevede algoritmaların devreye girdiğini savundu.
AKP küresel iletişim tekellerinin sansürleriyle mücadele etmiyor, yapıya dahil olmak istiyor
Sosyal medya platformları, küresel iletişimin yeni tekelleri. Algoritmalar, dünya üzerinde kimin hangi bilgiye erişebileceğini büyük oranda belirliyor ve bu şirketler “kafalarına göre” davranabiliyor. Şirketlerin “kafaları”, genelde bulundukları ülkenin siyasi pozisyonuna göre belirleniyor.
soL da uzun süredir Meta şirketi ve Facebook’la benzer bir sıkıntı yaşıyor.
11 Eylül saldırılarından sonra ABD’nin küresel doktrini, “teröre karşı savaş” olarak şekillendi. Bu dönemde ABD, karşı çıktığı tüm aktör ve devletleri terör listesine alarak yaptırım uygulamaya başladı. Bunlar arasında Küba, Venezuela gibi devletler de yer aldı. Sosyal medya tekelleri, ABD’nin bu yaklaşımını kendi sansürlerinin gerekçesi olarak kullanıyor.
AKP hükümeti, bu yapının kendisiyle mücadele etmekten ziyade, kendi isteklerinin de bu uluslararası sansür yapısına dahil edilmesini istiyor.