İzmir Büyükşehir Belediyesi'ne (İzBB) yolsuzluk soruşturması başlatılmasına neden olan ve dünkü gözaltı dalgasıyla adını duyuran belediye iştiraklerinden İzBeton A.Ş aslında uzun süredir kent gündeminde.

Şirketin battığı, 1 ay önce icra geldiği haberleri kulislere yansıdı ancak basında bile pek yer bulmadı.

Peki İzBeton nedir, sorun nasıl başladı?

Dün İzBB operasyonunda gözaltına alınanların büyük çoğunluğu belediye iştiraklerinden İz Beton’un yönetim kurulu üyeleri.

İzBB kentte kentsel dönüşümü sürdürebilmek amacıyla İZBETON'u devreye soktu, şirketler ihaleye sokuldu. 

Kentsel dönüşüm alanlarında "kooperatif modeli" denendi.

Ulaşım ve altyapı çalışmaları yürüten şirketin kooperatif başkanlarından biri de Şenol Aslanoğlu'ydu. O dönem İZSİAD yöneticisiydi. Ancak Aslanoğlu daha sonra CHP'nin İzmir İl Başkanlığı görevine getirildi.

Bu sırada Cemil Tugay yeni belediye başkanı oldu. Tugay göreve geldikten hemen sonra İzBeton'la ilgili soruşturma başlatıldı. Cemil Tugay da bir iç denetim başlattı.

Bunu İzGazete Genel Yayın Yönetmeni Ümit Kartal'ın paylaştığı bir belgeden anlıyoruz. Belgeye göre, belediyenin kendi birimi olan İç Denetim Birimi Başkanlığı tarafından şirkete müfettişler gönderildi. Kartal'ın iddiasına göre Tugay, projeyi de durdurdu. 

Kamuoyuna yansıyan Cemil Tugay'ın ıslak imzasının yer aldığı bir belge ise tartışma yarattı.

Gözaltılardan 8 gün önce 23 Haziran 2025 tarihli İzmir Cumhuriyet Başsavcılığı’na gönderilen Tugay imzalı yazıda, 24 Ekim 2024 tarihli eski bir yazışmaya istinaden toplam 1854 sayfalık İnceleme Raporu ve Tevdi Raporu'nun sunulduğu anlaşılıyordu.

Ardından savcılığın kısıtlama kararı olan ve detaylarına ulaşılamayan soruşturma dosyasındaysa müşteki (şikayet eden) olarak İzBB yer aldığı görüldü.

Bu bulgular üzerine İzBB'nin son seçimde koltuğa oturan başkanı Cemil Tugay'ın önceki başkan Tunç Soyer'i şikayet ettiği konuşulmaya başlandı. Ancak Cemil Tugay tüm bu belgelerle ya da operasyonla ilgili pek söz etmedi, "Şikayet etmedim" dedi. Soruşturmanın kendisinden önce başlatıldığını belirtti.

Öte yandan tüm bu iddiaların yanında, Tugay "şikayetçi olmadık" dese de aslında bu fikre pek uzak değil. Daha önce İzmir yerel gazetelerine "Gerekirse şikayetçi oluruz" demişliği dahi var.

CHP yönetimiyle Tugay arasında gerginlik mi var?

Geçtiğimiz haftalardan bu yanaysa Şenol Aslanoğlu ve CHP İzmir İl Yönetimi ile Cemil Tugay arasında, basına da yansıyan bir gerginlik de sürüyordu.

Gerginlik, Tugay'ın İzBB'deki işten çıkarmalarının ardından alevlendi. Aslanoğlu ilçe başkanlarını topladı, sonra "işten çıkarmalardan rahatsız" olunduğu basına yansıdı. Tugay bu duruma tepki gösterdi. 

Aslanoğlu ise İzBB Başkanı'na telefonla bile ulaşamadığını söyledi.

Savcılık ne diyor?

Savcılığın açıklamasına göre, İzBeton'da taşeron şirketler eliyle yolsuzluk yapıldığı iddia edildi.

Soruşturma kapsamında "Kooperatif", "Araç Kiralama İhalesi" ve "Yapım İhalesi" dosyaları incelenerek rapor hazırlandı. "Kamunun, İzBeton'un ve kooperatif üyesi mağdurların" zarara uğradığı, yersiz ödemeler yapıldığı söylendi.

Raporda, İzmir Örnekköy Kentsel Dönüşüm projesi kapsamında İzBeton ile kooperatifler arasındaki anlaşmada yapılan usulsüzlükler nedeniyle 463 kooperatif üyesinin mağdur edildiği belirtildi.

"Nitelikli dolandırıcılık" suçlamasıyla mağdurların 41 milyon 935 bin 79 lira zarara uğratıldığı belirtilen raporda, "Gaziemir ilçesinde İzmir Büyükşehir Belediyesine müracaat eden kooperatif mağdurlarının kat karşılığı inşaat işlerine ilişkin kooperatifler ve İzBeton AŞ arasındaki anlaşmalar sırasında yapılan usulsüzlükte, İzBeton'un zararı tespit edilemedi" ifadesi kullanıldı.

Raporda, 2021-2024 yıllarındaki harcamalarda da usulsüzlük tespit edildiği belirtilerek, "konaklama, ulaşım, yemek ve organizasyon giderlerinde belge eksiklikleri ve suiistimaller" sonucu 5 milyon 937 bin 136 lira İzBeton A.Ş'nin zarara uğratıldığı ifade edildi.

"Araç kiralama" ve "Yapım" ihalelerinde ise gerçekleşmeyen işlerin yapılmış gibi gösterilerek fazla fatura kesildiği, bu yolla toplamda 243 milyon 305 bin 735 lira kamu zararı ile 224 milyon 752 bin 724 lira yersiz ödeme yapıldığının belirlendiği bilgisi verildi.

Raporda, "arvento kaydı olmayan araçlar"la ilgili bilirkişilerce İzBeton AŞ'nin 967 milyon 326 bin 288 lira zarara uğratıldığının tespit edildiği belirtildi.

Araç ve iş makinesi kiralamaları ile asfalt kaplaması, yol ve inşaat bakım, onarım ve yenileme yapım işlerinde "ihaleye ve edimin ifasına fesat" karıştırıldığı, fahiş fiyatlarla alım yapıldığı belirtilen raporda, toplamda 37 milyon 867 bin 595 lira kamu zararı ile 49 milyon 877 bin 303 lira yersiz ödemeye yol açıldığı iddia edildi.

Rapora göre, 3 ayrı suç dosyası kapsamında yapılan incelemede, kamu zararının 281 milyon 173 bin 33 lira, yersiz ödemenin 274 milyon 630 bin 3 lira, İzBeton'un zararının 973 milyon 263 bin 42 lira, kooperatif üyesi mağdurların zararının ise 41 milyon 935 bin 79 lira olduğu belirlendi.

CHP İzmir operasyonuna nasıl bakıyor?

CHP Genel Başkan Yardımcısı Murat Bakan, dün Halk TV yayınına canlı bağlanarak, "Halk konut dedikleri deprem konutları yapmaya yönelik kentsel dönüşüm projesiyle ilgili birden fazla soruşturma olduğunu duyuyoruz. Onun dışında birtakım ihalelerde fazla ödeme, eksik ödeme alma gibi iddialar var ama detayını bilmiyoruz" dedi. 

Bakan soruşturmanın Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın bilirkişi incelemelerine dayandığını söyledi ve ekledi:

"Dolandırıcılık vs yok. Tamamen iyi niyetli yapılmış bir proje. Bir vatandaş mağduriyeti olabilir, onu da kooperatif ve şirket yöneticileri açısından değerlendirmek lazım, belediye bürokratları açısından değil."

Murat Bakan, "Saray'daki bir ihaleyle ilgili Erdoğan'ı mı suçlayacağız?" diyerek de ilginç bir savunma yaptı.

Bugün de CHP Genel Başkanı Özgür Özel İzmir'e giderek bir açıklama yaptı, Soyer'in arkasında durdu. Özel, gözaltına alınanların kamuoyunda itibarsızlaştırılmaya çalışıldığını belirterek, “Tunç Soyer mi kaçacak? 3 sene, 4 senelik mevzularla kaçacak olsa 50 kere kaçar. Veremeyecekleri hesap yok. Tutuklama istisnadır” dedi.

'Tugay şikayet etti' iddiası için 'inceliyoruz' dedi

Tugay'ın şikayet ettiği iddiası içinse "olmadı" demedi, "inceliyoruz" dedi:

"Bu yapılan işte neler konuşuluyor, neler konuşturuluyor diye bakınca şu görülüyor. Cumhuriyet Halk Partisini en güçlü olduğu yerde Cumhuriyet Halk Partisi'nin amiral gemisinde İzmir'de birbirine düşürebilir miyiz? Birbirlerini mi şikayet ettiler? O mu oldu, bu mu oldu? Hepsini inceliyoruz. Hepsi gözümüzün önündedir. Ben bir Cumhuriyet Halk Partili, bir Cumhuriyet Halk Partili'ye yanlış yaparsa o yanlışı kendime yapılmış sayarım. Bu kadar açık söylüyorum."

Özel, "Özgür Özel kurultayda destekleyenlere sahip çıkmış, Tunç Soyer karşısındaymış... Hiçbir kardeşimi satmadım. Tunç kardeşimi de satmam. Nasıl Aziz Kocaoğlu’nun her duruşmasında yanındaysam, Tunç Soyer’in de yanına otururum. Süreci en yakından takip ederim" ifadelerini kullandı.

İzBB'ye yolsuzluk soruşturması: Gözaltı sayısı 130'a yükseldi