Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Haniye’ye İran Cumhurbaşkanı Mesut Pezeşkiyan’ın göreve başlama törenine katılmak için bulunduğu Tahran’da düzenlenen suikastla ilgili soruşturma sürüyor.
İran’da süren soruşturmayla ilgili henüz resmi bir açıklama yok ancak İran basını olayın “kesinlikle askeri bir eylem” olduğu, suikastın havadan karaya atılan bir füzeyle gerçekleştirildiği sonucuna varıldığını yazdı. ABD basınındaysa suikastın aylar öncesinden Haniye’nin kaldığı odaya yerleştirilen bir patlayıcıyla yapıldığı iddiası yer aldı.
İran basını: ‘Kesinlikle askeri eylem’
İran makamları suikastın nasıl gerçekleştiğine dair henüz ayrıntılı bir açıklama yapmadı. İran’ın Tasnim Haber Ajansı suikasta ilişkin bir görgü tanığının “füzeye benzer bir cismin Haniye’nin kaldığı odanın penceresinden girip patladığı” ifadesine yer verdi.
İran'ın yarı resmi Fars Haber Ajansı ilk incelemelerde suikastın havadan karaya atılan bir roketle gerçekleştirildiğinin belirlendiğini yazdı.
Devrim Muhafızları Ordusu'na yakınlığıyla bilinen Fars Haber Ajansı, Haniye’nin misafir olarak bulunduğu konutun dördüncü katına havadan karaya bir roketin atıldığını ve patlama sonucunda Haniye’nin bulunduğu odanın pencereleri ve tavanının tahrip olduğunu bildirdi.
Ajansın haberine göre incelemelerde, suikastın kesinlikle İsrail tarafından gerçekleştirilen "askeri bir eylem" olduğunun belirlendiği kaydedildi.
NYT: Yaklaşık iki ay önce yerleştirilen bomba
ABD’de yayın yapan New York Times gazetesiyse suikastın uzun bir süre önce içeriye yerleştirilmiş olan bombanın patlatılması sonucu gerçekleştiği iddiasını ortaya attı.
NYT’nin bu iddiasının kaynağı, isimleri açıklanmayan 2’si İranlı 7 Ortadoğu yetkili ile yine ismi açıklanmayan bir ABD’li yetkili. Habere göre Ortadoğulu yetkililerden 5’i, bombanın Haniye’nin kaldığı odaya yaklaşık iki ay önce yerleştirilmiş olduğunu söyledi.
Haniye’nin suikasta uğradığı yer Devrim Muhafızları Ordusu’nca yönetilen ve korunan resmi bir konukevi. Tahran’ın kuzeyinde yer alan binada Haniye’nin daha önce de farklı zamanlarda kaldığı belirtiliyor.
Devrim Muhafızları’ndan soruşturmayla ilgili bilgi aldığı belirtilen İki İranlı yetkili, suikast sırasında binanın sallandığını, bazı camlarının kırıldığını ve binada kısmi hasar meydana geldiğini söyledi.
NYT konukevinin saldırının ardından çekilmiş fotoğrafının bu ifadeleri doğruladığı yorumunu yaptı.
İsrail resmen üstlenmedi, istihbaratçıları ayrıntıları ABD hükümetine anlattı
Haberde ayrıca suikastı resmen üstlenmese de İsrail’in istihbarat yetkililerinin Haniye’nin ölümünden hemen sonra ABD ve Batı ülkelerinin hükümetlerini suikastın ayrıntıları konusunda bilgilendirdiği de belirtildi.
Bombanın Haniye’nin kaldığı odaya nasıl yerleştirildiği ve burada haftalarca nasıl fark edilmediğiyse haberde açıklanmadı. NYT’ye konuşan iki İranlı yetkili bunu bilmediklerini söyledi.
Ancak gazete bu senaryonun İran’ın hava savunmasını aşan bir füzeyle suikastın gerçekleştirilmesine nazaran, Tahran adına daha büyük bir güvenlik açığına işaret ettiği yorumunu yaptı.
Gazeteye konuşan Ortadoğulu yetkililere göre, Haniye’nin odasında patlama olduğunda saat gece 02.00’ydi. Binadaki görevliler patlama sesinin kaynağını bulmak için koştuklarında Haniye ve korumasının odasına yöneldiler. Sağlık görevlilerinin patlamadan hemen sonra ulaştığı odada Haniye’nin olay anında yaşamını yitirdiği, ekibin Haniye’nin korumasını yaşama döndürmek için çaba sarf ettiği ancak başarılı olamadığı da NYT’nin kaynaklarına dayandırdığı iddialar arasında.
İki İranlı yetkilinin iddiasına göre Filistin İslami Cihat örgütü lideri Ziyad el-Nakhalah, Haniye’nin yanındaki odada kalıyordu ve onun odası büyük bir hasar almadı.
İki İranlı yetkili patlamanın Haniye’nin kaldığı odanın içinden gerçekleştiğini ve ön inceleme sonuçlarının patlayıcının bir süre önce yerleştirilmiş olduğuna işaret ettiğini öne sürdü. Aynı yetkililer saldırının İsrail’in 2020’de İranlı nükleer bilimci Muhsin Fahrizade’nin uzaktan kontrol edilen yapay zekaya sahip bir silahla öldürülmesine benzediğini dile getirdi.
ABD'de yayın yapan Axios haber sitesi "içeriye yerleştirilen bomba" iddiasını iki ayrı kaynağından doğruladığını yazdı. Axios, "bombanın yapay zeka kullanan ileri teknoloji ürünü bir cihaz olduğunu ve Haniye'nin odada olduğu bilgisini alan Mossad ajanları tarafından uzaktan kumandayla patlatıldığını" öne sürdü.
İsrail ordusundan o gece hakkında açıklama
İsrail ordu sözcüsü Daniel Hagari de suikastın "içeriye yerleştirilmiş bir bomba"yla yapıldığı iddiasıyla tutarlılık gösterecek bir açıklama yaptı. Hagari o gece Lübnan'a düzenlenen hava saldırısı dışında başka bir hava saldırısı yapmadıklarını öne sürdü.
Haniye’nin öldürüldüğü Salı gecesi Lübnan'ı vurduklarını ve Hizbullah komutanı Fuad Şükür'ü hava saldırısında öldürdüklerini belirten Hagari, “O gece tüm Ortadoğu'da ne başka bir hava saldırısı, ne bir füze ne de bir İsrail İHA'sı vardı” dedi.
ABD'den bölgeye 12 savaş gemisi
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Haniye'ye yönelik suikast planına ilişkin önceden bir bilgileri olmadığını öne sürerken, Hamas ve İran’dan yapılan açıklamalarda suikastın ABD’nin desteği ve onayı olmadan gerçekleştirilemeyeceğine vurgu yapılmıştı.
Washington Post gazetesi ABD’nin Haniye suikastının ardından Ortadoğu’ya 12 savaş gemisi konuşlandırdığını yazdı. Buna göre suikast sonrası tırmanan gerilimin ardından ABD bölgeye uçak gemisi USS Theodore Roosevelt’in de içinde bulunduğu 12 savaş gemisi ve 4 bin askerin bulunduğu deniz gücü gönderdi. Savaş gemileri Basra Körfezi ile Doğu Akdeniz’e konuşlandırıldı.