Gürcistan'da geçtiğimiz ay parlamento seçimlerini kazanan iktidardaki Gürcü Rüyası partisi, Avrupa Birliği'yle üyelik müzakerelerini 4 yıl askıya aldı. Karar AB yanlısı grupları harekete geçirdi.
Gürcistan Başbakanı Irakli Kobahidze'nin kararı duyurmasının ardından binlerce kişi başkent Tiflis'teki parlamento binasının dışında toplandı. Maskeli çevik kuvvet polisi bugün erken saatlerde protestoculara karşı plastik mermilerin yanı sıra göz yaşartıcı gaz ve tazyikli su kullandı.
İçişleri Bakanlığı, bugün protestolarda 43 kişinin tutuklandığını ve 32 polis memurunun yaralandığını bildirdi. Bakanlık, ayrıca birkaç göstericinin polise havai fişek attığını, bazılarının ise parlamento binasının dışındaki metal bariyerleri parçalamaya çalıştığını kaydetti.
AP seçim sonuçlarını tanımamıştı
Avrupa Parlamentosu (AP), ülkede Ekim ayında yapılan parlamento seçimlerinin sonuçlarını "önemli usulsüzlükler" iddiasıyla reddetmiş ve başbakan da dahil olmak üzere üst düzey yetkililere karşı yeni bir oylama ve yaptırım çağrısı yapan bağlayıcı olmayan bir kararı kabul etmişti.
Batı ülkelerinin demokratik gerileme ve Rusya ile derinleşen bağlar iddiasıyla suçladığı iktidardaki Gürcü Rüyası Partisi'nden olan Kobahidze, AB organını "şantaj" yapmakla suçlamış ve 2030'da üye devlet olma amacıyla planlanan katılım görüşmelerini 2028'e kadar erteleyeceğini duyurmuştu.
Kobahidze, ayrıca ülkenin 2028 sonuna kadar AB'nin sunacağı herhangi bir bütçe hibesini reddedeceğini belirtmişti.
AB yanlısı cumhurbaşkanı eylemlere katıldı
Gürcü Rüyası'yla anlaşamayan AB yanlısı Cumhurbaşkanı Salome Zurabişvili, iktidar partisinin "barış değil, kendi halkına, geçmişine ve geleceğine karşı savaş ilan ettiğini" öne sürdü.
Protestolarda polisle karşı karşıya gelen Zurabişvili, polislere "Gürcistan'a mı yoksa Rusya'ya mı hizmet ediyorsunuz" diye sordu ve etkinlikte protestocuların ve gazetecilerin tutuklanmasına tepki göstererek, gazetecilerin "işlerini yaparken orantısız bir şekilde hedef alındığını ve saldırıya uğradığını" ifade etti.
Seçimlerin Rus etkisi altında hileli olduğunu iddia ederek Anayasa Mahkemesi'ne iptali için dava açan Zurabişvili, Aralık ayına kadar görevde kalacak.
Zurabişvili, halk oylamasıyla seçilmişti. Ancak anayasadaki değişikliklerle yeni cumhurbaşkanı, şu anda Gürcü Rüyası'nın hakim olduğu bir seçim kurulu tarafından seçilecek.
Bu hafta Gürcü Rüyası, sert ve Batı karşıtı açıklamalarıyla tanınan eski Premier Lig futbolcusu Miheil Kavelaşvili'yi Zurabişvili'nin yerine aday gösterdi.
Avrupa'dan uzaklaşan iktidar partisi
Kobahidze'nin AB katılım görüşmelerini durdurma kararı, ülkesinin 27 ülkeden oluşan blokla ilişkilerinde yeni bir düşüşe işaret ediyor.
AB, Aralık 2023'te Gürcistan'a aday statüsü vermişti. Ancak, blok, Gürcü Rüyası'nın o zamandan beri çıkardığı bir dizi yasaya tepki gösteriyor. Yurt dışından yüzde 20'den fazla fon alan kuruluşlara "yabancı ajan" olarak kabul edilmesini öngören yasanın Rusya'dan esinlendiğini öne süren AB, bunun blok üyeliğine engel teşkil ettiğini söylüyor.
Bu hafta Kazakistan'a yaptığı ziyarette konuşan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Gürcistan yetkililerinin "yabancı ajanlar" hakkındaki yasayı geçirmede gösterdiği "cesaret ve karakteri" övdü.
Gürcü Rüyası, servetini Rusya'da yapan milyarder oligark Bidzina Ivanişvili tarafından 2012'de kuruldu. Başlangıçta Avrupa yanlısı çizgide izleyen parti, Ukrayna'daki savaşın ardından Moskova'ya daha da yakınlaştı.
ABD’deki yasanın daha esnek modeli
Batı yanlısı muhalefet, yasayı Rusya'nın yabancı ajan yasasının bir benzeri olduğunu iddia ediyor. Ancak bu iddialar yakından bakıldığında gerçekle pek bağdaşmıyor.
Yeni yasaya göre, Gürcistan'daki yıllık gelirinin yüzde 20'sinden fazlasını yurt dışından alan veya "yabancı bir gücün çıkarlarını takip eden" tüm kâr amacı gütmeyen kuruluşlar ve kitle iletişim araçları kayıt altına alınacak. Bu süreç, bir beyanname doldurmayı ve kuruluşun gelirini belirtmeyi içeriyor. Kayıt yaptırmamak veya beyanı sunmamak 25 bin lira (yaklaşık 9 bin dolar) para cezasına neden olacak. Bu kapsamda, Gürcistan Adalet Bakanlığı'na yabancı ajanları tespit etmek için kişisel verileri ve gizli bilgileri arama hakkı verildi.
Gürcistan parlamentosu, yasayı esasen Moskova’dan ziyade ABD Yabancı Ajanlar Kayıt Yasası'na (FARA) göre modelledi. Ancak, yasanın Gürcü versiyonu çok daha esnek. Yasa, sadece ihlal edenlerin para cezasına çarptırılacağını öngörüyor. FARA'daysa yasanın ihlali beş yıl hapis cezasına kadar varıyor.
Anketlere göre Gürcistan'da çoğu insan yeni yasaya karşı çıkmıyor. Yasaya şiddetle karşı çıkanlar, gelirlerini, hibe kaynaklarını ve dış finansmanlarını beyan etmeyen STK'larla bir şekilde bağlantılı olan kişiler. Yeni yasadan en çok Batı bağlantılı gruplar etkilenecek.
Geçtiğimiz ayki seçimler
Gürcistan'da geçtiğimiz ay yapılan seçimleri iktidardaki Gürcü Rüyası partisi büyük bir farkla kazanmıştı.
Avrupa Birliği (AB) destekçisi muhalefet ve ülkenin Fransız asıllı Batı yanlısı cumhurbaşkanı Salome Zurabişvili ise seçim sonuçlarına sayımların başladığı sırada itiraz ederek, seçimin Avrupalı Gürcistan partisi tarafından kazanıldığını iddia etmişti.
Sonuçların belli olmasının ardından, Gürcistan'daki çeşitli muhalefet partilerinin liderleri, seçim sonuçlarını tanımayacaklarını söylemişti.
Muhalefet, ayrıca Gürcü Rüyası'nın seçim zaferine karşı destekçilerini protesto etmeye çağırmıştı.
Cumhurbaşkanı Zurabişvili, seçim sonuçlarını tanımadığını ve ülkenin bir "Rus özel operasyonu"nun kurbanı olduğunu ileri sürmüştü.
