İsrail ile Hamas arasında ateşkes anlaşmasına varıldığı dün duyuruldu. Pazar günü başlaması beklenen ateşkes öncesinde Gazze’de saldırılarını artıran İsrail son dakikada kabinedeki oylamayı erteledi.
Dış Haberler
Dün arabulucu Katar’ın İsrail ile Hamas arasında 19 Ocak’ta yürürlüğe girecek ateşkes anlaşmasına varıldığını duyurmasının ardından İsrail ordusu Gazze’deki saldırılarını yoğunlaştırdı.
Dün gece saatlerinden itibaren İsrail’in Gazze Şeridi’nde düzenlediği saldırılarda en az 50 Filistinli yaşamını yitirdi.
İsrail savaş kabinesinin bugün ateşkes anlaşmasını oylaması beklenirken İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’dan yeni bir açıklama geldi.
Netanyahu Hamas'ı suçladı, kabinedeki oylamayı erteledi
Hamas’ın önceden üzerinde anlaşılan bazı maddelerden caydığını iddia eden Netanyahu halen görüşmelerin sürdüğünü, sonuç alınmadan anlaşmayı hükümetin oylamasına sunmayacağını açıkladı.
Netanyahu'nun ofisinden yapılan açıklamada Hamas’ın “son dakika tavizleri” elde etmeye çalıştığı iddia edildi, Hamas geri adım atana kadar kabinenin ateşkes anlaşmasını onaylamak için toplanmayacağı belirtildi.
Reuters’ın aktardığına göre Netanyahu'nun ofisinden yapılan açıklamada İsrail kabinesinin “arabulucular Hamas’ın anlaşmanın tüm unsurlarını kabul ettiğini bildirene kadar” toplanmayacağı duyuruldu.
İsrail gazetesi Jerusalem Post, daha önce kabine toplantısının Katar’daki görüşmelere katılan İsrail heyetinin henüz ülkeye dönmemesi nedeniyle geciktiğini duyurmuştu.
Hamas'tan yanıt: Arabulucuların duyurduğu anlaşmaya bağlıyız
Hamas’tan Netanyahu’ya yanıt geldi. Reuters'ın aktardığına göre üst düzey Hamas yetkilisi İzzet El-Reşik örgütün arabulucular tarafından duyurulan ateşkes anlaşmasına bağlı olduğunu açıkladı.
Netanyahu dün ABD Başkanı Joe Biden ve 20 Ocak’ta ABD Başkanlığı görevini devralacak Donald Trump ile ayrı ayrı görüşerek ateşkes anlaşmasını güvenceye aldıkları için teşekkür etmişti. Ancak Netanyahu halen anlaşmanın son haline ilişkin ayrıntılar konusunda görüşüldüğünü söylemişti.
Biden yaptığı son Ulusa Sesleniş konuşmasında anlaşmaya dair planın kendi ekibince geliştirilip görüşüldüğünü vurgularken, uygulamasınınsa bir sonraki yönetime kalacağını söyledi. Trump ateşkes anlaşmasına varılmasını “tarihi” seçim zaferine bağlamıştı.
Arabulucular ne demişti?
Katar Başbakanı Şeyh Muhammed bin Abdurrahman El Sani, dün Doha'da düzenlediği basın toplantısında ateşkesin Pazar günü yürürlüğe gireceğini söyledi. Müzakerecilerin anlaşmayı uygulamak için İsrail ve Hamas ile birlikte çalıştıklarını belirtti.
ABD Başkanı Joe Biden da Washington'da yaptığı açıklamada, "Bu anlaşma Gazze'deki çatışmaları durduracak, Filistinli sivillere çok ihtiyaç duyulan insani yardımı artıracak ve rehineleri 15 aydan uzun bir süre esaret altında kaldıktan sonra aileleriyle yeniden bir araya getirecek" dedi.
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi yaptığı yazılı açıklamada anlaşmayla birlikte iki devletli çözüm yoluyla sürdürülebilir barış sağlanana kadar mevcut insani felaketle mücadele etmek amacıyla "hiçbir engel olmaksızın" yardımların bölgeye ulaşmasını sağlamanın önemli olduğunu kaydetmişti.
İsrail medyasında yer alan bazı haberlerde anlaşmayla Hamas’ın Gazze’yi yönetmeye devam etme konusunda elini güçlendirdiği savunulurken, İsrail’in Gazze’de işgalini sürdüremeyeceği ve bir kazanım elde etmediği ifadelerine yer verildi.
Gazze’de ateşkes anlaşmasına varılması nedeniyle bir yandan umutlu bir yandan da İsrail ordusunun anlaşmanın yürürlüğe gireceği Pazar gününe dek saldırılarını daha da yoğunlaştırması nedeniyle endişeli bir bekleyişin hakim olduğu bildiriliyor.
Üç aşamalı anlaşma
Şimdiye dek açıklanana göre 19 Ocak Pazar günü itibarıyla yürürlüğe girmesi beklenen ateşkes anlaşması 3 aşamadan oluşacak. İlk 42 gününde İsrailli 33 esir serbest bırakılacak.
Anlaşma, Gazze Şeridi'ne insani yardımların kapsamlı şekilde ulaşmasının yanı sıra yerinden edilen Filistinlilerin bölgelerine geri dönebilmelerini içeriyor. Günde 600’e yakın insani yardım kamyonunun Gazze’ye girişine izin verilmesi öngörülüyor.
İkinci ve üçüncü aşamaların detayları, birinci aşamanın tamamlanmasıyla açıklanacak.
İsrail Gazze'den tamamen çekilecek mi?
Reuters’ın haberine göre anlaşmanın ikinci aşamasının uygulanmasına ilişkin görüşmeler birinci aşamanın 16'ncı gününde başlayacak. Ajans bu aşamanın kalan tüm rehinelerin serbest bırakılması, kalıcı ateşkes ve İsrail güçlerinin Gazze'den tamamen çekilmesini içermesinin beklendiğini aktarıyor.
Üçüncü aşamada ise geride kalan tüm cesetlerin teslim edilmesi ve Gazze'nin Mısır, Katar ve Birleşmiş Milletler gözetiminde yeniden inşasına başlanması hedefleniyor.
İsrailli yetkili Philadelphi Koridoru'ndan çekilmeyeceklerini söyledi
Times of Israel'de yer alan habere göre üst düzey bir diplomat İsrail'in Gazze ile Mısır sınırı boyunca uzanan Philadelphi Koridoru'ndan kademeli olarak çekilmeyi kabul ettiğini reddetti.
Sözkonusu yetkili İsrail askerlerinin anlaşmanın ilk aşaması olan 42 gün boyunca bölgede kalacağını, asker sayısının da azaltılmayacağını ancak mevzilendirildikleri, devriye gezdikleri yerlerin değiştirilebileceğini öne sürdü.
Anlaşmanın sızan versiyonuna göre İsrail'in ateşkes anlaşmasının birinci aşamasında İsrail'in Philadelphi Koridoru'ndaki güçlerinin sayısını kademeli olarak azaltacağı, 42 günün ardından bölgeden çekilmeye başlayacağı ve bunu 50. günde tamamlayacağı kaydediliyordu.
İsrail'den kafa karıştıran açıklamalar: Philadelphi Koridoru açıklaması geri çekildi
(Güncelleme: 16.53)
İsrail Başbakanlık Ofisi, İsrail ordusunun Philadelphi Koridoru'ndan ateşkes anlaşmasının ilk aşamasında çekilmeyeceğine dair açıklamasını "sehven" yapıldığı iddiasıyla geri çekti.
Ofis, "üst düzey bir siyasi yetkiliye" dayandırılarak yayımlanan, İsrail ordusunun Philadelphi Koridoru'ndan çekilmeyeceği yönündeki açıklamanın "sehven" yapıldığını öne sürdü.
Geri çekilen açıklamada, "Gerçeği yansıtmayan haberlerin aksine İsrail Philadelphi Koridoru'nu terk etmeyecek ve birinci aşamanın 42 günü boyunca koridorda kalacaktır." ifadesine yer verilmişti.
İsrail askerlerinin kademeli olarak bölgeden çekileceği yalanlanan açıklamada, şu ifadeler kullanılmıştı:
"İlk aşamada, 16. günden itibaren savaşı sona erdirme müzakereleri başlayacak. Eğer Hamas İsrail'in savaşı sona erdirme talebini (hedeflerine ulaşmak için) kabul etmezse, İsrail 42. güne kadar ve her durumda 50. güne kadar Philadelphi Koridoru'nda kalacaktır."
İsrail kabinesinde kriz
Öte yandan İsrail’in ırkçı Dini Siyonizm Partisi lideri olan Maliye Bakanı Bezalel Smotrich, Hamas ile varılan ateşkes ve esir takası anlaşması sebebiyle hükümeti devirmekle tehdit etti. Hükümete sunulacak olan anlaşmayı İsrail için “kötü ve tehlikeli” diye niteleyen Smotrich, "Buna tüm gücümüzle karşı çıkıyoruz" değerlendirmesinde bulundu.
Smotrich, Hamas'ın tamamen yok edilmesi ve tüm esirlerin geri dönmesinin hükümette kalmalarının açık koşulu olduğunu belirtti.
Smotrich’in partisinin hükümet koalisyonundan ayrılmaya ilişkin kararını bugün vereceği belirtildi.
İran: Filistin'in net zaferi, İsrail'in yenilgisi
Dünya genelinde ateşkes anlaşmasına varılması ise memnuniyetle karşılandı.
İran lideri Ali Hamaney, Gazze halkının sabrının İsrail'i çekilmeye zorladığını belirtti. Hamaney "Bugün dünya, Gazze halkının sabrının ve Filistin direnişinin duruşunun Siyonist rejimi geri çekilmeye zorladığını anlamıştır. Bir gün kitaplara, Siyonist bir grubun, binlerce kadın ve çocuğu en iğrenç suçlarla öldürdüğünü ve sonunda başarısız olduğunu yazacaklar” paylaşımını yaptı.
İran Devrim Muhafızları Ordusu’ndan yapılan açıklamada da anlaşmanın Filistin’ın net bir zaferi ve İsrail’in yenilgisi olduğu vurgulandı. Dünyanın İsrail’in suçlarını cezalandırmak için harekete geçmesi gerektiği belirtildi.
İslami Cihad: Onurlu bir anlaşma
Filistin İslami Cihad örgütünce yapılan açıklamada da da Filistin halkı ve direniş gruplarının, İsrail'in saldırılarını durdurması, Gazze Şeridi'nden çekilmesi ve esir değişimi yapılması için onurlu bir anlaşma dayatmayı başardığı belirtildi.
Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Irak, Libya, Ürdün ve Lübnan’dan yapılan açıklamalarda da Gazze’de ateşkes anlaşmasına varılması memnuniyetle karşılandı.
Çin Dışişleri: Tam ve kalıcı bir ateşkesle sonuçlanmasını umuyoruz
Çin Dışişleri Bakanlığı da tarafların ateşkesi bölgede gerilimin düşürülmesinin bir fırsatı olarak görmesini umduğunu duyurdu ve anlaşmanın Gazze’de tam ve kalıcı bir ateşkesle sonuçlanmasını dilediğini duyurdu.
Husiler: Filistin davası ana meselemiz olmaya devam edecek
Yemen’de Husiler tarafından yapılan açıklamada da Hamas’ın İsrail tarafından öldürülen liderleri İsmail Haniye ve Yahya Sinvar ve Lübnan Hizbullahı lideri Hasan Nasrallah da anıldı. İsrail’in Filistin ve Lübnan direnişinin liderlerinin katletmesine karşın direnişi yenemediği vurgulanan açıklamada İsrail’in halen bölgenin güvenliğine ve istikrarına yönelik bir tehdit olduğu ve Filistin davasının ana meseleleri olmaya devam edeceği ifade edildi.
Güney Afrika: Önemli bir ilk adım
İsrail’in Uluslararası Adalet Divanı’nda soykırımla yargılandığı davayı açan Güney Afrika da anlaşmayı “Gazze Şeridi'ndeki 2,3 milyon Filistinlinin karşı karşıya olduğu ve Uluslararası Adalet Divanının (UAD) makul bir soykırım vakası olarak değerlendirdiği insani krizin sona erdirilmesine yönelik önemli bir ilk adım” olarak memnuniyetle karşıladı.
İsrail'in 7 Ekim 2023'ten bu yana Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda en az 17 bin 841'i çocuk 46 bin 707 Filistinli katledildi, 110 bin 265 kişi yaralandı.