Elazığ’ın Alacakaya ilçesindeki Eti Krom Yıldırımlar AŞ’de işçiler zam ve yan haklarda iyileştirme talebiyle 1 Temmuz'da iş bıraktı.

19 bin lira ile 25 bin lira arasında maaş alan işçiler, ücretlerinin Türkiye’deki diğer maden işçileriyle aynı seviyeye çıkarılmasını istedi. İşçiler taban maaş miktarlarının artırılması, banka promosyonlarının ödenmesi, yıl içerisinde ikramiye, kurban parası, mesai ücretlerine zam ve yıllık izinlerin düzenli verilmesini talep etti.

İş bırakma eyleminin 10'uncu gününde patron Ali Rıza Yıldırım "Özel zam yapamam", "Yıl sonuna kadar sabredin" diyerek işçilerin taleplerini reddetti. İşçileri işsizlikte tehdit eden Yıldırım, "Ya devam edeceksiniz, ya kapatacağım" demişti. İşçiler geri adım atmayınca  ETİ Krom A.Ş dün üretimi durdurduğunu duyurdu. Kararın ekonomik gerekçelerle alındığı ve işçilerin bu süre boyunca ücretsiz izne çıkarılacağı bildirildi.

'Eylem yaptığınızda her şirkette anarşiler çıkacak'

Şirketin kararını duyuran patronun işçilere hakaret ve tehditlerle seslendiği konuşması tepki çekti. Evrensel'in aktardığı toplantıda “Ben burayı kapatırsam Elazığ ekonomisi sarsılır” diyerek işçilere seslenen Yıldırım, “Buranın sahibi siz değilsiniz, ben de değilim. Buranın sahibi Elazığ ya. Ben bunun altına tekerlek koyup İstanbul’a taşımıyorum. Yıl ortasında size özel zam yapamam” ifadelerini kullandı.

Toplantıda işçilerin eylemine destek veren belediye başkanlarını da hedef alan Yıldırım şu ifadeleri kullandı: “Eğer belediye başkanı senin maaşına zam yapıyorsa, promosyonlar, altı bonus, veriyorsa ödesin ağabey. Hepiniz belediyeye gidin. Biz yıl ortasında asla zam yapmadık. Her sene enflasyona göre zam verilir. Yılın ortası buraya kadar gelmişsiniz, yıl sonuna kadar biraz sabredin. Ocak ayında eğer ben sizleri normal seviyelere getiremiyorsam o zaman ayrılın, yine haklarınızı ödeyelim. Ama yıl ortasında böyle eylem yaptığınızda her şirkette anarşiler çıkacak. Provokasyonlar çıkacak. Her sene ocak ayında terfiler, zamlar yapılır. Biraz sabredin. Siz çok sabırsızsınız. Her şeyi istiyorsunuz.”

'Hepiniz kafanıza sıkıyorsunuz'

İşçilerden birinin araya girerek yanıt vermek istemesi üzerine "Cevap verme bana" diyerek işçileri azarlayan Yıldırım, işçileri işleriyle tehdit etti: “Cevap verme bana. Ben sana söz hakkı verince konuşacaksın. Ben burayı sıfır yaparım, yarın da kapıya kilidi vururum. Burası devlette kilitliydi. Para da kazanmıyordu, para da kaybetmiyordu. Ben burayı aldım, bu hale getirdim. Benim Eti Krom holdingin içinde küçük bir parça. Toplam ağırlığımız 1 milyon tona yakın. Eti Krom bunun içinde yüzde 15. Olmasa da olur ama siz burası kadar kıymetli bir iş yerine sahip olamayacaksınız. Belediye başkanı size birer tabanca ve kurşun verdi. Hepiniz kafanıza sıkıyorsunuz.”

Verimliliği at yarışına, grevi cumhurbaşkanı seçimlerine benzetti

Üretimde verimi artırmayı ise "at yarışı"na benzeten Yıldırım, işçilere şöyle seslendi: “Raporları başarı, disiplin, asayiş, iş potansiyelinin yükseltilmesi, negatife çevrilmemesi. Yani kapı önünde grev değil, daha fazla üretim, daha fazla çalışıp katkıda bulunan kişilerle ilgili değişik imkanlar olacak. Bu bir yarış, at yarışı gibi başarılılar dört ikramiye alır, başarısızlar ikide kalır.”

Firmasının zarara uğratıldığını savunan Yıldırım, grev için yüzde 51 çoğunluğun olması gerektiğini belirterek, eylem yapan işçilerin azınlık olduğunu ve bildirimde bulunmadan iş bıraktıklarını ifade etti. Yıldırım şöyle devam etti: “Ben yüzde 100 haklıyım. Türkiye’de bir seçim oluyor, siyasi seçimlerde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan yüzde 51 ile Cumhurbaşkanlığını aldı. Siz yüzde 51 değilsiniz ki burada. Eylem neden çıktı?​”

'Eti Krom işçilerindir, el koyacağız'

Patron Ali Rıza Yıldırım'ın sözlerine yanıt soL yazarı ve Türkiye Komünist Partisi Merkez Komite üyesi Selahattin Kural'dan geldi. Madenin özelleştirilerek gasp edildiğini hatırlatan Kural, "Hiçbir işçi böyle bir ahlaksızlığı hak etmiyor. Eti Krom işçilerindir. El koyacağız" dedi.

Pandemide servetini katladı, kârını açıklamıyor

Patron Yıldırım'ın "zarar ediyorum" savunması gerçeklikten uzak. İki yıldır ciro ve kâr bilgilerini kamuoyuyla paylaşmayan Eti Krom, 2021'de en büyük 500 sanayi şirketi arasında dönem kârı açısından 115'inci; faiz, amortisman ve vergi öncesi kâr açısından 61'inci sıradaydı. O yıl 2,3 milyar lira ciro elde eden şirket, 496 milyon lira kâr açıklamıştı.

Holdingin bir diğer yöneticisi Robert Yüksel Yıldırım küresel lojistik alanında en zengin 10 isim arasında. 2020’de 60 milyar dolar olan varlığı, pandemi sonrası 155 milyar dolara çıkmıştı. Bu süreçte şirketinin değeri de üç kattan fazla artmıştı.

Elazığ'dan uluslararası pazara

Yıldırım Holding'in hızlı büyüme öyküsüyse AKP'li yıllara denk geliyor. Kamuya ait 3 değerli maden Eti Bakır, Eti Alüminyum, Eti Krom 2004-2006 yılları arasında satıldı. Eti Alüminyum ve bakır Cengiz Holding’in, krom Yıldırım Holding'in oldu.

Yıldırım ailesi özelleştirmeden biriktirdiği sermayeyle uluslararası pazara açıldı. Kromdan gelen kârın 500 milyon dolarıyla uluslararası taşımacılık şirketi CMA CGM’ye ortak oldu. Bu şirketin güncel değeri 7 milyar dolar civarında. Oysa Eti Krom sadece 58 milyon dolar karşılığında satılmıştı.

Holdingin ayrıca Türkiye, Latin Amerika ve Avrupa’da 22 limanı, ABD'de amonyak ve üre tesisleri, Arnavutluk, Hırvatistan, El Salvador, Kosova ve Türkiye'de güneş enerjisi santralleri bulunuyor.