AKP'li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2023 yılının sonuna kadar "milli ve özgün hibrid roketle" Ay'a gidileceğini açıklamıştı.
Bugün itibariyle "milli ve özgün hibrid roketimizle Ay'a gitmemize" son 31 gün kaldı. Peki Aralık ayı içinde gerçekten Ay'a gidilebilecek mi?
'Hedefimiz 100'üncü yılda Ay'a ilk temas'
Türkiye Uzay Ajansı, 13 Aralık 2018'de Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile kuruldu. Ajans, 2021 yılında Erdoğan'ın konuşmacı olduğu "Milli Uzay Programı"nın tanıtım toplantısında gündeme geldi. Erdoğan söz konusu toplantıda, Türkiye'nin "uzaydaki hak ve menfaatlerinin nasıl korunacağı, gelecek 10 yılı nasıl şekillendireceklerini" açıklamıştı.
"En önemli hedefimiz 100'üncü yılda Ay'a ilk teması gerçekleştirmek. Gökyüzüne bak, Ay'ı gör" diyerek Ay'a gidiş planlarını anlatan Erdoğan, "İnşallah Ay'a gidiyoruz. İlk aşamada 2023 yılı sonunda yakın Dünya yörüngesinde ateşleyeceğimiz kendi milli ve özgün hibrid roketimizle Ay'a ulaşarak sert iniş gerçekleştireceğiz" demişti.
İlk fırlatmanın uluslararası işbirliği içerisinde gerçekleştirileceğini söyleyen Erdoğan, 2028'de gerçekleştirmeyi planladıkları ikinci aşamada ise roketin yakın yörüngeye çıkaracak fırlatmanın milli roketlerle yapılacağını ve böylece Türkiye'nin Ay'da bilimsel faaliyet yapabilen sayılı ülkelerden biri konumuna geleceğini iddia etmişti.
Erdoğan, ikinci hedefi "milli uydu projesiyle rekabet gücünün artırılması ve dünyadaki pazardan pay almak" olarak açıklamış, üçüncü hedefin de Türkiye'ye ait bir bölgesel konumlama ve zamanlama sistemi geliştirmek olduğunu öne sürmüştü.
Dördüncü hedefin uzaya erişim sağlamak ve bir uzay limanı işletmesi kurmak olduğunu aktaran Erdoğan, program kapsamında diğer hedeflerin ise Türkiye'nin uzaydaki yetkinliğini arttırmak, astronomik gözlemler ve uzay nesnelerinin yerden takibi konusunda daha ileri bir seviyeye ulaşmak ve uzay sanayi ekosistemini geliştirmek olduğunu açıklamıştı.
'Belki bayanlardan bile uzaya gitmeye adayım diyenler vardır'
Uzay alanında "etkin ve yetkin" insan kaynağı yetiştirmenin önemine değinen Erdoğan, son hedeflerinin ise bir Türk vatandaşını uzaya göndermek olduğunu vurgulamış, hatta uzaya gidecek yurttaşın "bayan bile olabileceğini" söylemişti.
Erdoğan'ın konuya dair ifadeleri şöyleydi:
"Eminim ki birçok kişi bu hayali kurarak büyümüştür. Hatta belki bayanlardan bile ben adayım diyenler vardır. Gerekli niteliklere sahip gönüllüler arasından seçerek gerekli eğitimleri almasını sağlayacak ve uzaya göndereceğiz. Artık astronot ya da kozmonot kelimelerine bir Türkçe karşılık bulmamız gerekiyor."
Erdoğan'ın iddiası bir yıl sonra yalanlanmıştı
Dönemin Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank 2022 yılının son günlerinde Erdoğan'ın bahse konu iddiasını yalanlamıştı.
Varank, 2022 tarihli Cumhurbaşkanlığı Genelgesi'nde sunulan Milli Uzay Programı Strateji Belgesi'nde, 2022-2030 yılları arasında Ay’a insanlı erişim gibi bir hedef bulunmadığını açıklamıştı.
Söz konusu belgede, şu ifadelere yer verilmişti:
"Türk Astronot ve Bilim Misyonu Programında bir Türk vatandaşının uluslararası işbirliği ile Uluslararası Uzay İstasyonu’na (IS S) çıkarak uzaya erişimi ve uzayda gerçekleştirilecek bilimsel faaliyetlerde yer alması amaçlanmaktadır. Kısacası, seçilen Türk Uzay Yolcusunun gerekli eğitimlerini tamamladıktan sonra 2023 yılının ikinci yarısında bilimsel araştırma yapmak için Ay’a değil, Uluslararası Uzay İstasyonu’na (ISS) gönderilmesi planlanmaktadır."
Ajansa Sebze Üretim Tekniği Bölümü mezunu atanmıştı
Olaya dair bir başka skandal ise “Ay’a sert iniş” görevi verilen ajansa, iki yıllık Sebze Üretim Tekniği Bölümü mezunu AKP’li İlyas Haliloğlu'nun atanması olmuştu.
Ajansa Başkanlık Müşaviri olarak atanan Haliloğlu, 2013 yılında Van'da meydana gelen depremin ardından yaşanan artçı sarsıntıları, “Erdoğan’a teşekkür edilmemesi” nedeniyle gerçekleştiğini iddia ederken; 2014 yerel seçimlerinde AKP’den Erciş Belediye Başkan Aday Adayı, 2015’te de yine AKP’den Van Milletvekili Aday Adayı olmuştu. Ayrıca Haliloğlu’nun AKP milletvekili danışmanlığı da bulunuyordu.
