27 Kasım’da Heyet Tahrir-uş Şam (HTŞ) liderliğindeki cihatçı gruplar eliyle başlayan saldırılar 10 günde Şam hükümetinin devrilmesiyle sonuçlandı. 8 Aralık 2024’de Suriye’de Beşar Esad yönetimi devrildi.

Esad yönetiminin devrilmesinden sonra Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Perşembe geç saatlerde başkent Ankara'ya iniş yaptı.

AKP'li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Blinken'ı dün akşam Esenboğa Havalimanı'nda ağırladı. Blinken bu sabahsa mevkidaşı Hakan Fidan'la görüştü.

Blinken, Esad yönetiminin düşmenin ardından bölge turuna başlamış, Türkiye’den önce Ürdün’e gitmişti.

Erdoğan'la havalimanında görüştüler

Perşembe gecesi geç saatlerde yapılan Erdoğan-Blinken görüşmesinin ana gündemi Suriye’ydi.

İletişim Başkanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre Cumhurbaşkanı Erdoğan toplantıda Türkiye'nin Suriye'nin toprak bütünlüğünün, birliğinin ve üniter yapısının korunmasından yana olduğunu söyledi.

Ayrıca Suriye'deki kurumların ihyası ve yeniden imarı konusunda uluslararası toplumun birlikte çalışması gerektiğini belirtti.

Yapılan açıklamada aynı zamanda, üstü kapalı olarak Suriye Demokratik Güçleri'ne (SDG) de değinildi:

"Cumhurbaşkanı Erdoğan, PKK/PYD/YPG ile DEAŞ terör örgütleri başta olmak üzere tüm terörist yapılanmalara karşı Türkiye’nin öncelikle kendi milli güvenliği için önleyici tedbirler alacağını, DEAŞ ile göğüs göğüse mücadele etmiş tek NATO ülkesi olarak, PKK ve uzantılarının sahadaki durumu fırsata çevirme gayretini engelleyeceğini, DEAŞ ile mücadelede zafiyet oluşmasına da asla müsaade etmeyeceğini söyledi."

ABD'den yazılı açıklama

Erdoğan-Blinken görüşmesine dair de ABD Dışişleri Bakanlığından yazılı açıklama yapıldı. Görüşmede "ABD ile Türkiye arasındaki güçlü bölgesel iş birliği" ile "Suriye'deki siyasi geçiş sürecini destekleme" başlıklarının ele alındığını bildirildi.

Bakanlığın açıklamasında, "Bakan Blinken, güçlü ABD-Türkiye bölgesel iş birliği ile Suriyelilerin liderliğinde ve Suriyelilere ait hesap verebilir ve kapsayıcı bir hükümete siyasi geçişi destekleme konusundaki ortak çıkarlarımızı ele aldı" denildi.

"Suriye’deki tüm aktörlerin insan haklarına saygı göstermesi", "uluslararası insancıl hukuka bağlı kalınması" ve "siviller ile azınlık gruplara mensup kişilerin korunması" gerektiğinin ele alındığı belirtildi.

Açıklamada, Blinken'ın "Suriye'de yerlerinden edilmiş kişilere yardım ulaştırılması" ve "IŞİD karşıtı koalisyonun görevini sürdürmesinin" önemine dikkati çektiği bildirildi.

Görüşmede ABD Dışişleri Bakanlığı Siyasi İşler Müsteşar Vekili John Bass ve ABD'nin Ankara Büyükelçiliği Maslahatgüzarı Michael Goldman da yer aldı.

‘Suriye’de IŞİD ve PKK hakim olmamalı’

Blinken, bu sabah mevkidaşı Hakan Fidan ile de görüştü.

Fidan, görüşmeden sonra düzenlenen ortak basın toplantısında, Suriye'deki istikrarın bir an önce sağlanması, PKK ve IŞİD'in hakim olmamasını Türkiye'nin öncelikleri arasında saydı.

Dışişleri Bakanı Fidan ve Blinken, Suriye'deki son gelişmeler ışığında 7 ve 10 Aralık'ta telefon görüşmeleri yapmıştı.

Fidan, “Suriye’deki istikrarın bir an önce sağlanması, IŞİD’in PKK’nın orada hakim olmaması önceliklerimiz arasında” dedi. Bugün sabahtan itibaren Blinken’la yoğun bir görüşme içinde olduklarını vurgulayan Fidan, görüşmedeki iki önemli acil gündem maddesinin Suriye ve Gazze olduğunu söyledi.

Fidan görüşmeyle ilgili şunları söyledi:

“Suriye’deki istikrarın bir an önce sağlanması, terörizmin yer bulmaması, DEAŞ’ın PKK’nın orada hakim olmaması önceliklerimiz arasında. Bunlarla ilgili neler yaparız? Ortak endişeler neler, bu ortak endişelere ortak çözümler neler olmalı? Bunları etraflıca konuştuk. Gazze ile ilgili bir an önce ateşkes sağlanması konusunda kendisiyle mutabık kaldık.”

Blinken: Komşularına tehdit oluşturmayacak şekilde çalışmaya devam etmelerini istiyoruz

ABD Dışişleri Bakanı Blinken, "Bizim ve Suriye halkının önündeki fırsata odaklanmış durumdayız. Suriye halkının Beşar Esad'ın prangalarından kurtulmasına odaklanmış durumdayız" ifadelerini kullandı.

Blinken, "Suriye'de neleri görmek istedikleri konusunda genel bir mutabakat içerisinde olduklarını" söyledi ve "IŞİD'i baskı altında tutmaya yönelik çabaların devam etmesinin önemini" ele aldıklarını da kaydetti.

"Eğer varsa kimyasal silahları bertaraf edecek" ve "uç görüşlü gruplarla ilişkileri reddedecek" bir Suriye yönetimini desteklediklerini söyleyen Blinken, "Aynı şekilde, herhangi bir durumda, Suriye'nin çevresindeki ülkelere, komşularına tehdit oluşturmayacak şekilde çalışmaya devam etmelerini istiyoruz" ifadesini kullandı.

Blinken, "IŞİD'in geriletilmesine yönelik çabaların sürdürülmesinin zorunluluğunu da ele aldık. Ülkelerimiz IŞİD'in ortadan kaldırılması ve bu tehdidin bir daha ortaya çıkmaması için uzun yıllar boyunca çok çalıştılar ve çok şey verdiler. Bu çabalarımızı sürdürmemiz bir zorunluluktur" dedi.

Gazze'de ateşkes: 'Hamas evet demeli'

Öte yandan görüşmede Gazze'nin de gündeme geldiği aktarıldı. Fidan, "Gazze ile ilgili bir an önce ateşkes sağlanması konusunda kendisiyle (Blinken) mutabık kaldık" dedi.

"İsrail'in saldırılarını durdurması gerektiğini Blinken'a aktardık" diyen Fidan, "Yoğun bir ateşkes mesai ortaya konuyor ancak bölgedeki şiddet sarmalı durmuyor. Bunu en kısa sürede durdurmak için neler yapabiliriz bunları tartıştık" ifadelerini kullandı.

Blinken da Fidan ile Gazze meselesini, rehinelerin evlerine dönmesi ve ateşkesin sağlanması konusunu ele aldıklarını anlattı. Blinken, "Son birkaç haftada gördüklerimiz bunun mümkün olduğuna dair daha cesaret verici işaretlerdir. Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Bakan Fidan ile yaptığım görüşmelerde, Hamas'ın nihayetinde bu işin sona ermesine yardımcı olacak bir anlaşmaya evet demesinin zorunluluğundan bahsettim" şeklinde konuştu.

Blinken, Türkiye'nin Hamas ile görüşerek meseleyi nihayete erdirme konusunda oynayabileceği rolü takdirle karşıladıklarına dikkati çekerek, Ürdün'de Arap ülkeleriyle görüşmeleri sürdüreceklerini belirtti.

Blinken, Ankara'dan ayrıldı

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile yaptığı görüşmenin ardından Ankara'dan ayrıldı.

Blinken’ın bölge ziyareti kapsamında Türkiye’den önce Tel Aviv, Amman, Ürdün, Mısır, Suudi Arabistan, Katar, BAE’yi ziyaret ettiği, Batı Şeria’da Mahmud Abbas ile bir araya geldiği, Güney Kıbrıs ve Bağdat’a da uğradığı biliniyor. Blinken’ın Ankara sonrası Tokyo, Seul ve Yeni Delhi’yi de ziyaret etmesi bekleniyor.