İstanbul ilçe belediyelerinde çalışan işçilerin bir süredir gündemi toplu iş sözleşmesi. 2 yılda bir yapılan bu sözleşmeler, belediye işçilerinin ücretleri ve şartları açısından kritik önem taşıyor.

İşçilerin çoğunluk örgütlenmesini sağlayan DİSK Genel İş ve CHP'li belediyeler tarafından yetkilendirilen Sosyal Demokrat Kamu İşverenleri Sendikası (SODEMSEN) arasında gerçekleştirilen görüşmeler, tekrar tıkanma noktasına geldi. Kartal Belediyesi'nde işçiler bugün itibariyle greve çıktı. Grev kararı alan Ataşehir, Maltepe ve Kadıköy'de çalışan belediye işçileri de hem görüşmeleri, hem de beklentilerini soL'a anlattı. (Gizlilik sebebiyle isimlerini yayımlamadığımız işçileri aşağıdaki söyleşide çalıştıkları belediyelerin isimleriyle andık.)

Kaç yıldır belediyede çalışıyorsunuz?

Ataşehir Belediye iş: Yaklaşık 10 yıldır belediyede çalışıyorum.

Maltepe: 9 yıldır belediyede çalışıyorum.

Kadıköy: Ben 16 yıldır dış temizlik biriminde, halkın deyimiyle "çöpçü" olarak çalışıyorum.

Belediyelerde iş kazaları artıyor

Belediye işçilerinin çalışma koşullarından bahseder misiniz?

Ataşehir: Her belediyede olduğu gibi yönetimde torpili olanların hiçbir şey yapmadığı, torpili olmayanlarınsa her işe koşturulduğu bir ortamda çalışıyoruz. Ancak özel sektörün aksine işten atılma ihtimaliniz çok düşük olduğu için genellikle bundan şikayetçi olamıyoruz. Hatta özellikle Battal İlgezdi'nin oy ve kişisel çıkarları için belediye kadrosunu aşırı şişirmesi dönem dönem önümüze servis edilip yaşadığımız olumsuzlukları görmezden gelmemiz isteniyor.

Maltepe: Belediye işçilerinin çalışma koşulları aslında çok kötü. Çalıştığımız araçlar yıllardır arızalı, son dönemde bunların sayısı daha da arttı. Çok sayıda iş kazası oluyor, geçen gün bir arkadaşımız parmağını kopardı. Hızlı hızlı çalıştığımızdan dolayı iş kazası geçirme riskimizin arttığını dile getiriyoruz ancak sendikanın yaptırım gücü olmadığı için vardiya amirleri de yani işçiler üzerinde baskı kurup bizim nasıl çalışacağımıza rahatlıkla karar verebiliyorlar. Araç sayısı azalırken bölgeler genişliyor, bunlar iş kazası sayısının da yükselmesine neden oluyor.

Kadıköy: Şu anda personel eksikliği ve maaş düşüklüğünden dolayı cumartesi pazar demeden bir aydır tam zamanlı olarak çalışıyoruz. Mesai arkadaşlarımızın yaklaşık yüzde 40'ı uzun süredir tatil veya izin yapmadan, haftasonu, bayram nedir bilmeden çalışıyor.

'Grev kararı işçinin sendikaya baskısıyla alındı'

Greve giden süreci kısaca anlatır mısınız?

Ataşehir: Aslında 31 Mart yerel seçimlerinden öncesine uzanan bir süreç var fakat yeni başkan Onursal Adıgüzel seçimden hemen önce greve çıkmak üzere olan işçilere "Sabredin, seçimi kazanır kazanmaz zam yapacağım!" vaadiyle grevi engelledi.

Seçildikten sonra da bu bölgede doğup büyümesine, bu bölgeden milletvekilliği yapmasına rağmen "Kasanın boş olduğunu bilmiyordum!" diyerek sözünü tutmadı. Haziran ayından beri toplu iş sözleşmemiz için sendika ile görüşüyorlar ama sürekli maddeleri erteliyor, talepleri geçiştiriyorlar. Elbette ekonomik koşulların her gün daha da ağırlaştığı ülkede belediye işçisi için aç kalma korkusu, işsiz kalma korkusuna ağır basıyor. Grev kararı biraz da bu nedenle işçinin sendikaya baskısıyla alındı.

Maltepe: 4 aydır bir pazarlık var. CHP'nin belediyelerinde yetkilendirilmiş SODEMSEN sarı sendikası var. Bu sendika idari maddelerde bile eksiklikler bıraktı, 4 aydır oyalıyor. İşçiler ise taleplerinin arkasında durmaya çalışıyor. Ardından başlayan arabulucu sürecinin son görüşmesinde orta yolu bulacak bir rakam dahi konuşulmadığını, kaale alınmadığını biliyoruz. Dolayısıyla sendika grev kararı almak zorunda kaldı.

Kadıköy: Bilindiği gibi yılbaşında birçok belediye maaşlar düşük kaldığı için çalışanlarına ek protokol yaparak zam yaptı ancak Kadıköy'de bu yapılmadı. Şu anki durumda yapılan tek teklif, bu enflasyon ortamında kabul edilmesi mümkün olmayan yüzde 19 zam. Aylarca yapılan görüşmeler sonrasında bunun üzerine bir teklif yapmanın tersine taslaktan indirim yapmak isteniyor. Kadıköy Belediye Başkanı'nın yaptığı ziyaretlerde "Birinci gündemim yatırım yapmak, 5 sene sonra şunları yaptım diyebilmeliyim" dediğini biliyoruz. Yani Kadıköy işçisinin ay sonunu getirebilmesi, Kadıköy'e dikilecek bir taştan daha değersiz.

İşçiye yıllardır aynı nakarat: 'Bütçe yok, fedakarlık yapın'

Belediye yönetiminin bu süreçteki tavrı nasıl oldu?

Ataşehir: Ataşehir'de belediye yönetimi ilk defa toplu iş sözleşmesinde sendikayla kendisi muhatap olmak yerine SODEMSEN adlı sosyal demokrat belediyelerin patron örgütünü masaya oturttu. Bunun Ekrem İmamoğlu etkisi olduğu ve tüm CHP'li ilçe belediyelerinde uygulandığı biliniyor.

Maltepe: Belediye yönetimleri yıllardır hep aynı nakaratları söylüyor. ‘Ekonomik sıkıntılar var, bütçe yok, fedakarlık yapın’ sözlerini sürekli dinliyoruz. Yıllardır aynı şeyleri ısıtıp ısıtıp önümüze koyuyorlar.

Kadıköy: Belediye yönetimi ilginç bir yaklaşıma sahip, nedenini anlayamadık. Sendika genel merkezine mi güveniyorlar bilmiyoruz. CHP Genel Başkanı açıklamalarında asgari ücretin 30 bin TL olması gerektiğini söylüyor ancak kendi belediyesindeki teklif bunun çok çok altında, ortada bir tezat var.

Kadrolu işçi ile iştirakte çalışan işçiye farklı teklif

2018 yılında taşeronlaşmanın kalkacağı ve belediye işçilerinin durumunun iyileşeceğine ilişkin bir vaatle belediye şirketleri oluşturuldu. Belediye yönetimlerinde iştirak haline gelen şirketlerde çalışmanın dedikleri gibi iyi yanları oldu mu? İşçiler açısından nasıl bir sonucu oldu?

Ataşehir: Erdoğan ve AKP taşeronlaşmayı ortadan kaldırdığı yalanıyla bu uygulamayı getirdiğinde CHP de durumdan nemalandı ve bu yalanı teşhir etmeye hiç yeltenmedi. Nedeni ise işten atılma riskinin azalması gibi memurlara dair bazı haklara benzer hakların bizim için vazgeçilmez hale gelmesi ve kendi belediyelerinde koşulların ağırlaşmasına ses çıkarmayacağımızı beklemeleriydi. Ancak hiçbir sosyal hak veya ayrıcalık, aç kalma tehdidinin üzerini örtemez. Türkiye'de oluşabilecek ciddi bir halk ayaklanmasının öncü dalgalarından biri belediye işçilerinin, özellikle de CHP'li belediyelerde direnen işçilerin mücadelesi olabilir.

Maltepe: Tek avantajı eskiden taşeronda gözünün üstünde kaşın var denilerek işten çıkarılabilen işçilerin işten çıkarılmasının artık biraz daha zorlaşması oldu. Bunun dışında bir artısı olduğunu düşünmüyorum.

Kadıköy: Aynı işi yapan kadrolu işçi ve belediye iştiraki işçisi arasındaki fark şu: Kadrolu işçilere 1907 TL ücret verilmişti, zam aylarında brüt ücretleri 2100 TL olmuştu. Şu an iştiraklerde aynı işi yaparak çalışan işçiye verilen ücret teklifi 1158 lira. Bunun üzerine söylenebilecek bir şey yok. Ücretleri, sosyal hakları yan yana koyun neredeyse yüzde 45, 50 civarında fark olduğunu açıkça göreceksiniz.

Kartal’da grev başladı

Sendika ve SODEMSEN arasında masaya oturulan ilk ilçe olan Kartal’da süreç geçtiğimiz gece tıkandı. Ulaşılan bilgiye göre, SODEMSEN’in ilk teklifine kıyasla günlük yalnızca 87 liralık bir zam önermesi işçiler tarafından reddedildi.

Kartal’da ulaştığımız Fen İşleri’nde çalışan bir işçi, konu üzerine aşağıdaki bilgileri aktardı:

“4 yıldır belediyede çalışıyorum. Şu an Kartusaş bünyesinde çalışmaktayım. 2 vardiya şeklinde çalışarak 4-5 aydır mesai ücretlerini alamasak da fazla mesaiye zorlanmaya devam ediyoruz. 'Ticket'a 3 ay öncesine kadar yemek parası yatırılmıyordu, işçiler bu durumu sendika temsilcileri aracılığı ile yönetime bildirdi, pek çok kez eylem yapıldı. Buna rağmen kartlara bloke geldiği için yemek yiyemiyoruz ve alışveriş yapamıyoruz. İşçiler geçinebilmek için ek iş yapmak zorunda kalıyorlar, gece 12'ye kadar kurye olarak kafelerde veya boyacılık vesaire gibi işlerde çalışarak geçinmeye çalışıyorlar. Dün gece pazarlıklar sürerken verilen tekliflerin reel rakamları çok uzak olmasından dolayı görüşme sonlandırıldı ve grev başladı.”

Kartal'ın grev kararı sonrasında 1 tam günlük iş durdurma eylemi yapılacak

Bu söyleşi esnasında Maltepe, Ataşehir ve Kadıköy belediyelerinde 31 Ekim Perşembe günü tam gün olarak iş durdurma kararı alınabileceği bilgisine ulaşıldı. Kartal Belediyesi fiilen grevde olacağından, diğer üç belediyede bütün işçilerin 1 tam gün iş durdurması ve bu anlamda toplam 4 belediyede işçilerin dayanışma için mücadeleyi yürütmesi olası.