Belarus'ta internet kesintisinin ardında ABD'li firma şüphesi

Belarus'ta seçimlerin ardından internete erişim engeli, Batı medyasında hükümetin eylemleri engellemek için yaptığı girişim olarak yorumlanmıştı. Belarus'un internet sağlayıcısı ise, olayın bir dış saldırı olduğunu açıklamış ve kullanıcılarıyla internete erişim için farklı yollar paylaşmıştı. Bloomberg, hükümetin ABD'li bir firmaya kendi internetini kesmesi için para verdiğini…

Dış Haberler

Bloomberg'de çıkan habere göre Belarus'ta seçim sırasında insanların binlerce web sitesine erişiminin ortadan kalktığı internet kesintisinde ABD merkezli bir şirket tarafından üretilen ekipmanlar kullanıldı.

Sandvine Inc. adlı firma, ağ trafiğini izlemek ve filtrelemek için kullanılan "derin paket inceleme" ekipmanları üretiyor. Bloomberg'in iddiasına göre Sandvine ekipmanını sağlayan teknoloji tedarikçisi Jet Infosystems ile ülkenin internet ağlarını yöneten Belarus Ulusal Trafik Değişim Merkezi tarafından 2,5 milyon dolarlık bir sözleşmenin parçası olarak alındı.

Belarus'ta Aleksander Lukaşenko'nun tekrar seçildiği 9 Ağustos seçimlerinin ardından birçok hükümet kanalı, Twitter ve Facebook gibi sosyal medya siteleri de dahil olmak üzere birçok site birdenbire erişilemez hale gelmişti. Ülke genelindeki kesintiye dair ülkenin telekomünikasyon firması Beltelecom, ülke dışından gelen yoğun trafikten kaynaklı bir yoğunluk yaşandığını ve bir siber saldırı sonucunda ekipmanlarında arıza meydana geldiğini belirtmişti.

Bloomberg'in Netblock CEO'su Alp Toker'e dayandırdığı iddiasına göre, Sandvine’in ekipmanı son internet sansürünün ayrılmaz bir parçasıydı.

Belarus'da internete erişim sorunu birkaç gün boyunca sürerken internete erişim için VPN kullanımı gibi alternatif yöntemlerse bu sıkıntının üzerinden gelinmesine ön ayak oldu.

Ancak Bloomberg'in iddiası bir tarafa Belarus'un Sandvine ekipmanına ulaşmasının önünde belirli engeller bulunuyor; engellerin başındaysa ABD yaptırımları geliyor. 2006 itibariyle ABD tarafından Belarus'a uygulanan yaptırımlar kapsamında ABD şirketlerinin Lukaşenko'nun veya "demokratik süreçleri veya kurumları baltalayan eylemler veya politikalar" uygulayan kurumların "yararına" fon, mal veya hizmet sağlamasını yasakladı.

Toronto merkezli bir araştırma şirketi olan Citizen Lab 2018'de Sandvine'den alınan derin paket inceleme cihazlarının Türkiye, Suriye ve Mısır'da internet kullanıcılarının çeşitli sitelere erişimine karşı kullanıldığını belirledi. Citizen Lab, Mısır ve Türkiye'de cihazların siyasi, insan hakları ve haber içeriğini engellemek için de kullanıldığını iddia etti. Sandvine'sa, Citizen Lab'ın bulgularını "yanlış, yanıltıcı ve teknik olarak yanlış" olarak nitelendirdi. Citizen Lab, araştırma sonuçlarından emin olduğu yanıtını verdi.

Vice'a konuşan NetBlocks'tan Toker'e göre, Belarus’un çevrimiçi bozulması, polis ve ordunun seçim sabahı Minsk’e giriş yollarında barikatlar kurmasıyla başladı ve "internet sağlayıcıları birer birer kapandı". NetBlocks, Belarus’un internetinin "derin paket inceleme teknolojisi" aracılığıyla uygulandığı iddiasının temel kaynağı.

İnternetin olmaması ne kadar etki etti?

Başlangıçta internetteki arıza bilgi akışını kısıtlamada etkili olmaktan uzak kaldı. Belarus'un popüler mesajlaşma ve sosyal medya uygulaması Telegram'ın proxy hizmeti ve VPN servisleri söz konusu erişim sıkıntısının boşa düşmesiyle sonuçlanmış oldu.

İnternetin kesilmesiyle ilgili hükümet kaynaklarının ve Beltelecom'un iddiaları da Batı basınının iddiaları da henüz kanıtlanmış değil.