ZSR Patlayıcı Sanayi A.Ş.'de dün yaşanan faciayla ilgili 10 kişi gözaltına alınırken, bu kişilerin kimliği açıklanmadı. Öte yandan şirketin Myanmar darbesiyle de isminin anıldığı söyleniyor.
Haber Merkezi
Balıkesir'de çoğu kadın 11 işçinin yaşamını yitirdiği, 7'sinin yaralandığı ZSR Patlayıcı Sanayi A.Ş. dün yaşanan facianın ardından gündemden düşmüyor.
15 Temmuz darbe girişimi öncesi ismi "Yavaşçalar" olan ve sahibi İsmail ve İbrahim Yavaşça kardeşlerin "FETÖ"den tutuklanmasıyla TMSF tarafından el konulan şirketin, 2017'de bedelsiz alınarak "Sarsılmaz Silah Sanayii"ne oradan da Zirve Holding ve Senta ortaklığına geçtiği ortaya çıkmıştı.
Böylelikle ZSR ismini alan fabrikanın Nisan 2024'te belli orandaki hissesi Topalipo A.Ş.'ye devredildi. Slovakya'da kurulmuş bir savunma sanayi şirketi olan Topalipo, özellikle Ukrayna'ya mühimmat satan Çekya'daki Defence Export A.Ş.'ye bağlı.
Yani şirketin bir bölümü de Çekya ortaklığında.
10 kişi gözaltında
Fabrika Yavaşça kardeşlerdeyken, 10 yıl önce de bu kez fişek üretim bölümünde bir patlama olmuştu. Söz konusu bölümde çalışan yine kadın işçilerin de aralarında olduğu 6 kişi yaralanmıştı.
Fabrikanın üretim bölümünde stoklanan malzemelerle bazı bölümlerinin kaçak olduğu iddiaları bugün gündeme gelirken, Adalet Bakanı Yılmaz Tunç patlamaya ilişkin yürütülen soruşturma kapsamında 10 kişinin gözaltına alındığını açıkladı. Tunç, gözaltına alınanların kimler olduğunu söylemedi.
Kimya, makine, iş güvenliği, jeofizik mühendisi, elektrik ve bomba imha uzmanlarından oluşan 7 kişilik bilirkişi heyeti tayin edildiğini belirten Bakan Tunç, kolluk güçleriyle delillerin toplanmasına yönelik çalışmaların devam ettiğini, "bilirkişi raporu ortaya çıktıktan sonra asıl kusurlu kişilerin belli olacağını" ifade etti.
Çoğunlukla kadınlar çalıştırılıyor
Özellikle Balıkesir merkeze bağlı köylerde yaşayan genç kadınlar, 18 yaşını doldurur doldurmaz ismi eskiden "Yavaşçalar" olan bu fabrikaya ve diğerlerine girerek çalışıyor.
Çok sayıda fabrikada çoğunlukla 18-40 yaş arası kadın işçiler tercih ediliyor.
Daha önce Habertürk'te yayınlanan bir haberde, kadınlar çalışma koşullarını şöyle anlatıyor:
"İlk zamanlar çok korkuyordum, kalbim küt küt atıyordu. Ama eğitimleri alıp işi öğrendikten sonra her şey kolaylaştı."
"Önce biraz ürkeklik hissetsem de sonra alıştım."
Söz konusu haberde aynı zamanda en riskli ve tehlikeli bölümün dinamit kapsülünün montajlandığı yer olduğu belirtilirken, fabrikanın bu ünitesinin o yıllarda sadece kadın çalışanlardan oluştuğu ifade ediliyor.
Üretilen dinamitlerin Marmaray, Üçüncü Havalimanı gibi inşaat projelerinde kullanıldığına da yer veriliyor.
Fabrikanın Myanmar'daki darbeyle bağı
Fabrikanın adı 2021 yılında Myanmar’da gerçekleşen askeri darbeyle de anılıyor.
Sendika org'da konuyla ilgili yer verilen haberde, Uluslararası Af Örgütü'nün hazırladığı rapora atıfta bulunuldu. Bu rapora göre, darbe sırasında eylemlerde ortaya çıkan şiddet vakalarına ait 50’den fazla video analiz edildiğinde, Yavaşçalar YAF markasının ürettiği mermilerin İtalyan Fransız şirketi olan Cheddite’den alınan parçalarla yapıldığı iddia edildi.
Raporda, Cheddite şirketinin ZSR ile anlaşma yaptığı ve Myanmar’a Cheddite markalı mermilerin satıldığı belirtilirken, "ZSR şirketinin Birmanya’ya Cheddite markalı mermileri satma izni olup olmadığı" sorgulandı.