Orange adlı Fransız şirkete ait asbest yüklü kablo döşeme gemisi Raymond Croze Aliağa'da gemi söküm işlemleri yapılmak üzere İzmir'e getirildi.
TMMOB İzmir İl Koordinasyon Kurulu, İzmir Tabip Odası, İzmir Barosu, DİSK ve KESK tarafından yürütülen İzmir Gemi Söküm Koordinasyonu çevre ve halk sağlığına tehdit oluşturan gemi söküm işlemlerinin durdurulması çağrısında bulundu.
İzmir Mimarlık Merkezi'nde düzenlenen basın toplantısında ortak açıklamayı okuyan TMMOB İzmir İl Koordinasyon Kurulu Sekreteri Aykut Akdemir, söküm için ilçeye gelen Fransız kablo döşeme gemisi Raymond Croze'un bütünüyle tehlikeli atık olduğunu, geminin her yerinde asbest kullanıldığını söyledi.
Akdemir "Geminin, asbestin Fransa'da gemi inşa endüstrisinde hala yaygın olarak kullanıldığı 80'li yılların başında Fransa'da inşa edildiğini, o dönemde Fransa'da inşa edilen gemilerin hepsinin asbest içeren boyayla (Bitulatex) kaplandığını biliyoruz. Dolayısı ile geminin bütünü ile tehlikeli atık olması ile birlikte, geminin her yerinde asbest kullanıldığı gemiye ait Tehlikeli Madde Envanter Raporunda (IHM) da doğrulanıyor" dedi.
Gemide 5 bin metrekareden fazla alanda asbestli boya olma ihtimali olmasına karşın, İHM'de boya numunesi alınmamış olmasının soru işaretlerini büyüttüğüne dikkat çeken Akdemir "Biz bu süreci, bu gemiyi, bu iddiaları ilk kez yaşamıyoruz. Daha önce de Otopan, Kuito, Ethan, Sao Paulo ve nicelerinde olduğu gibi yine bir atık gemi ve ülkemizin atık çöplüğü olduğu gerçeği ile mücadele ediyoruz” dedi.
Kurumlara yöneltilen sorulara cevap verilmeden, yapılacak her türlü çalışmaya karşı mücadele edeceklerini dile getiren Akdemir "Aliağa'da çevresel mevzuata aykırı işlem yapan, çevre ve halk sağlığı sorunu yaratan işletmelerde gemi sökümüne son verilmelidir. Gemi sökümü sürecinin bilimsel ve teknik değerlendirmelerle, etkin bir kamusal denetimle yürütülmesi için gerekli çalışmaların ivedilikle gerçekleştirilmesi gerekmektedir" dedi.
Yanıt bekleyen sorular
Akdemir, kurumlar tarafından yanıtlanması talebiyle ilettikleri soruları şöyle sıraladı:
- Gemi ile ilgili Tehlikeli Madde Envanter Raporu bulunmakta mıdır?
- Geminin notifikasyon onayı var mıdır?
- Gemi Aliağa’ya gelmeden önce gas free belgesi sunulmuş mudur?
- Gemiye ilişkin söküm izni verilmiş midir?
- Radyasyon ölçümü yapılmış mıdır? Sonuçları nelerdir?
- Geri dönüşüm ve atık bertaraf süreçlerine ilişkin planlar sunulmuş mudur?
- Gemide boyaların potansiyel olarak asbest içerdiği hakkında söküm tesisi bilgilendirilmiş midir?
- Bakanlık ve ilgili kurumlar tarafından atık içeriği ve miktarı ile ilgili değerlendirme ve denetim yapılmış mıdır?
- Söküm işlemleri safhasında alınacak çevresel önlemler nelerdir?
- İşçi sağlığı ve güvenliğine ilişkin önlemler nelerdir?
Öte yandan Raymond Croze gemisinin sökümünü yapacak Anadolu Gemi Söküm Şirketi'nden yapılan açıklamada gemideki asbest miktarının 4 ton olarak raporlanıp kurumlarla paylaşıldığı kaydedildi. Açıklamada "Geminin tehlikeli atık bertarafı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından onaylı firmalar aracılığıyla yapılacak olup, gemi söküm faaliyetleri devam edecektir. Tüm gemi geri dönüşüm faaliyetleri çevre ve işçi sağlığına uygun olarak yapılmaktadır" denildi.
