AKP’nin yeni devlet okulu: University of Exeter

Mehmet Şimşek çoğu AKP’li gibi devlet bursuyla yurtdışında okudu, dönünce AKP’ye yazıldı, yükseldi. Onu tipik AKP’li yapan özelliklerinden biri de yüksek lisansını University of Exeter'de yapması.

ORHAN GÖKDEMİR

Türk ekonomisini krizden çıkarsın diye bakan atanan Mehmet Şimşek tipik bir AKP’li. Devlet bursuyla yurtdışında okudu, dönünce AKP’ye yazıldı, yükseldi. Onu tipik AKP’li yapan özelliklerinden biri de yüksek lisansını University of Exeter'de yapması. Bu üniversite AKP’li yıllarda AKP’liliğin ve siyasal islamcılığın alamet-i farikası oldu. 

Resmi biyografisine göre Mehmet Şimşek 1988 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İktisat Bölümünden mezun oldu. Aynı fakültede yaklaşık bir yıl araştırma görevlisi olarak çalıştı. EtiBank bursu ile lisans ve master yapmak amacıyla İngiltere'ye gitti. Yüksek lisansını University of Exeter'de tamamladı. Dönüşte üç ay EtiBank'ta çalıştı. ABD Büyükelçiliği'nde Türkiye ekonomisi üzerine birtakım analizler yapılan bir bölümde ''Kıdemli Ekonomist'' sıfatıyla 4 yıl çalıştı. 1997 yılında ABD'de oturma izni aldı ve New York' a taşındı. Merril Lynch’in Türkiye'nin de içinde bulunduğu Akdeniz Bölgesi sorumluluğunu üslendi ve bu ülkelerin makro analizlerini yapan birimde çalışmaya başladı. Kısa bir süre sonra Orta Avrupa ve Rusya da analizlerinin kapsamına dahil oldu ve bu görevi esnasında ilgili bölge ülkelerinin başbakan ve başkan düzeyinde çok sayıda yetkilisiyle görüşmeler yaptı. Exeter, bu tür hızlı yükselişler için en önemli adreslerden biri. 

Exeter’e gidiş bileti İslamcı vakıflardan

Exeter’s University College 1922 yılında kuruldu. 1955 yılında adı University of Exeter olarak değiştirildi. Üniversite İngiltere için çok önemli bir “misyonu” yerine getiriyor. Dünyanın pek çok ülkesinden gelen seçilmiş öğrenciler bu üniversitede öğrenim görüyor. Ülkelerine dönenlerin neredeyse tamamı ülkeleri için son derece önemli pozisyonlara geliyor. 

Üniversiteye Türkiye’den gelen öğrencileri 1969 yılında kurulan Türkiye Milli Kültür Vakfı ve 1970 yılında kurulan İslami İlimler Araştırma Vakfı yönlendiriyor ve finanse ediyor. Türkiye Milli Kültür Vakfı’nın kurucuları arasında Turgut Özal’ın işvereni Zeki Aytaç, Turgut Özal, Türkiye’de vatandaşların kanlarını toplayıp ABD’ye gönderen Oktar Babuna’nın babası Cevat Babuna, KALE Grubu’nun kurucusu ve sahibi İbrahim Bodur, Eski TBMM Başkanı Ferruh Bozbeyli, Eski Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası (MESS) Başkanı Hulusi Çetinoğlu, Karadeniz Holding’in kurucusu Rauf Osman Karadeniz, Ülker’in kurucusu Sabri Ülker,  AKP’nin kurucularından ve Recep Tayyip Erdoğan’ın “Hocası” olarak bilinen eski AKP Milletvekili Nevzat Yalçıntaş, Borusan Holding’in kurucusu ve “Onursal Başkanı” Asım Kocabıyık, “Faizsiz Bankacılık” sisteminin mucidi Sebahattin Zaim ve Eski Aydınlar Ocağı Başkanı Salih Tuğ var. 

İslami İlimler Araştırma Vakfı’nın kurucularından bazıları ise şöyle: Prof. Dr. Abdülaziz Bayındır, Muzaffer Somay, Erenköy Cemaati’nin lideri Musa Topbaş’ın oğullarından Abidin, Ahmet, Osman ve Muzaffer Topbaş, Mehmet Avni Kiğılı, Abdülkadir Çavuşoğlu, Korkut Özal. İBB eski Başkanı Kadir Topbaş, Numan Kurtulmuş ve Ekmeleddin İhsanoğlu vakfın kurucuları arasında. Bu iki vakıf Exeter ile Türkiye arasında köprü oldu. Abdullah Gül, Nevzat Yalçıntaş ve Fehmi Koru Türkiye Milli Kültür Vakfı’nın verdiği bursla Exeter’de eğitim gördü. 

AKP iktidara geldiğinde ilk icraatlarından birisi ne kadar kaymakam ve bürokrat varsa dil öğrenmeleri için İçişleri Bakanlığı kanalı ile Exeter Üniversitesi’ne göndermek oldu. Şimdilerde pek çok vali ve üst düzey bürokrat Exeter etiketli. Exeter böylece SBF’nin rolünü üstlenmiş oldu.

İşte ünlü Exeterliler

Exeter çıkışlı siyasal islamcıların başında Abdullah Gül var. Gül, Prof. Dr. Nevzat Yalçıntaş ve Prof. Sebahattin Zaim gibi hocalarının teşviki ve sağladıkları Milli Kültür Vakfı bursu ile 1976-1978 yıllarında Fehmi Koru ve Şükrü Karatepe ile birlikte İngiltere’ye gönderilmişti. Dönüşte Sebahattin Zaim’in daveti ile Sakarya Üniversitesi’nde görev aldı. Doktora tezi, “Türkiye ile İslam Ülkeleri Arasındaki Ekonomik İlişkilerin Gelişimi” başlığını taşıyordu. Tez hocası ona eğitimi için ön ayak olan Prof. Dr. Nevzat Yalçıntaş’tı. Başbakanlık, Dışişleri Bakanlığı ve Cumhurbaşkanlığı görevlerinde bulunan Gül'ün ABD Dışişleri Bakanlığı bursu ile yetiştirilmiş dünya liderleri arasında gösterildiği, ayrıca İngiliz Yüksek Şövalye Nişanı aldığı biliniyor. Gül, Cumhurbaşkanlığı döneminde ilk kez Kraliçe II. Elizabeth'in ziyaretinde frak giymiş ve kadeh kaldırmıştı.

Gül ile beraber aynı dönemde Exeter'de eğitim alan isimler arasında Fehmi Koru ve Şükrü Karatepe var. Eski Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar da o dönemde liseden arkadaşları olan Gül, Karatepe ve Koru'yu İngiltere'de ziyaret etmişti. Bu isimlerin ortak noktası ise Necip Fazıl Kısakürek’in tilmizleri olması. Şükrü Karatepe Exeter dönüşünde Refah Partisi'nden Kayseri Büyükşehir Belediye Başkanı oldu. 2016'da Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın danışmanlığına atandı.

Eski Maliye Bakanı Naci Ağbal da İngiltere'de eğitim gören isimlerden. Ağbal, yüksek lisans eğitimini 1998 yılında Exeter Üniversitesinde İş İdaresi Genel İşletme Yönetimi programında tamamladı.

Akademik hayatına Mısır'daki El-Ezher Üniversitesi'nde başlayan Ekmeleddin İhsanoğlu, 1974'te Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi'nde doktorasını tamamladı. Ardından Exeter Üniversitesi'nde doktora-sonrası çalışmalar yaptı. İhsanoğlu’na 2007 yılında Exeter Üniversitesi'nden fahri doktora unvanı da verildi.

İYİ Partili eski Merkez Bankası Başkan'ı Durmuş Yılmaz da Hulusi Akar ve Abdullah Gül'ün Exeter'de sınıf arkadaşıydı. 2016’da Borsa İstanbul Yönetim Kurulu Başkanlığına seçilen Himmet Karadağ Exeter Üniversitesi İşletme bölümü çıkışlı. 2017’de Yargıtay üyesi olan ve 2020’de Erdoğan tarafından Anayasa Mahkemesi üyeliğine seçilen Basri Bağcı Exeter Üniversitesinde uluslararası insan hakları hukuku alanında yüksek lisans yapan isimlerden.

Damat Berat Albayrak da Exeter'de Yüksek Lisans yaptı. 

MI6’nın parmağı var

İddialara göre Exeter MI6'nın üs haline getirdiği bir üniversite. Birleşik Krallık üniversiteleri arasında “Kürt Araştırmaları Enstitüsü” olan tek eğitim kurumu. Ayrıca, üniversitede bir de “Arap ve İslami Araştırmalar Enstitüsü” de bulunuyor. İngiliz istihbarat servislerinin yurt dışı görevlere gönderilecek ajanlarının önemli bir bölümü Exeter Üniversitesi'nde eğitim görüyor. Arap ve İslam Dünyası ile Kürtler hakkında uzmanlaşması gereken İngiliz ajanlar da bu üniversitenin hocaları tarafından eğitiliyor. Green Peace de (Yeşil Barış) bu üniversite tarafından kuruldu. Greenpeace International'ın Bilim Birimi Greenpeace Araştırma Laboratuvarları Exeter Üniversitesi'nde.

Exeter Üniversitesi'nden mezun olan veya doktorasını burada yapan kişileri, daha sonra özellikle İslam ülkelerinde önemli ekonomik ve siyasi kuruluşların başında veya devlet görevlerinde görmek mümkün. Mesela, İslam Kalkınma Bankası'nın bütün önemli yöneticileri Exeter Üniversitesi'nde yüksek lisans veya doktora yapmış. Türkiye’de olduğu gibi diğer ülkelerde de buraya gönderilecek öğrencileri "İslami kuruluşlar" seçiyor.

Exeter Üniversitesi'nin Türkiye'de ortaklaşa çalıştığı bir eğitim kurumu var. Mardin Artuk Üniversitesi. Yıllar önce iki üniversite birlikte bir festival düzenlemişti. Burada da benzer bir ağ var. Mesut Barzani'nin burs verdiği Artuk Üniversitesi öğrencileri Londra'nın yolunu tutuyor. Bu arada, MI5 Genel Direktörü Jonathan Evans’ın, 2019 yılında Güneydoğu bölgesinde bulunan üniversiteleri gezip, konferans düzenlediğini de hatırlatalım.

Tabi “Exeter etkisi” AKP ile sınırlı değil. Prof. Dr. Mehmet Hasan Eken, 2020 yılında, CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu’na başdanışman olarak atandı. Mardin-Derik 1965 doğumlu olan Eken 1987 yılında Anadolu Üniversitesi İktisat Lisansını tamamladıktan sonra, 1992 yılında Finans alanında yüksek lisans yapmak için Exeter’in yolunu tutmuştu.