ABD yönetiminin koronavirüs aşılarında patentin pandemi döneminde geçici olarak askıya alınması önerisini destekleyeceğini açıklamasının ardından ilaç şirketlerinin hisselerinde sert düşüş yaşanırken, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) açıklamayı memnuniyetle karşıladı.
ABD Ticaret Temsilcisi Katherine Tai dün yaptığı açıklamada, Biden hükümetinin "fikri mülkiyet korumalarına şiddetle inandığını" ancak salgının sona erdirilmesi için Covid-19 aşılarındaki bu korumalardan feragat edilmesini desteklediğini belirtmişti.
Aşılardaki patentlerin geçici olarak kaldırılması için Dünya Ticaret Örgütü'nde yürütülecek müzakerelere aktif olarak katılacağını açıklayan ABD, bu müzakerelerinse zaman alacağını duyurmuştu.
DSÖ Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, ABD'nin bu kararını övgüyle karşıladı. Ghebreyesus Twitter hesabından ABD'li temsilci Tai'nin açıklamasını paylaşarak "Covid-19'a karşı mücadelede tarihi bir an. ABD Başkanı Biden ve ABD Ticaret Temsilcisi Katherine Tai'nin aşılardaki fikri mülkiyet korumasından feragat etmeyi destekleme taahhüdü, küresel sağlık sorunlarının ele alınmasında ABD liderliğinin güçlü bir örneğidir" yorumunu yaptı.
DTÖ'de görüşülecek
Hindistan ve Güney Afrika daha önce Dünya Ticaret Örgütü'ne (DTÖ) Covid-19 aşılarında şirketlerin fikri mülkiyet haklarının geçici olarak askıya alınması önerisini sunmuştu.
CNBC'nin haberine göre ABD'nin öneriyi destekleyeceğini açıklamasının ardından DTÖ liderlerinin üye ülkelere bu hafta konunun ayrıntılarını ele almak üzere toplanma çağrısı yaptıkları belirtildi. Ancak DTÖ'de patentin geçici kaldırılması kararının çıkabilmesi için 164 üye ülkenin tamamının bu yönde oy kullanması gerekiyor.
İlaç tekelleri karşı çıkıyor
Biden yönetiminden gelen açıklama sonrası Moderna, BioNTech-Pfizer gibi şirketlerin borsadaki hisse senetlerinin değeri sert bir düşüş kaydetti. Pfizer hisseleri düşüşün ardından toparlanarak günü yatay tamamlarken, Moderna'da kayıp yüzde 6,1 oldu. Johnson & Johnson yüzde 0,4 değer kaybederken, BioNTech hisselerinde gün sonunda kayıp yüzde 3,45 oldu.
ABD'de ilaç tekellerini temsil eden ve üyeleri arasında AstraZeneca, Pfizer ve Johnson&Johnson'ın da bulunduğu Amerika Farmasötik Araştırma ve Üreticileri adlı örgüt ise karara karşı çıktı. Grubun başkanı Stephen J. Ubi, "Ölümcül bir pandeminin ortasında Biden yönetimi, pandemiye karşı küresel mücadelemizin altını oyacak ve güvenliği riske atacak eşi görülmedik bir adım attı" açıklamasını yaptı. Bu kararın "kamu ve özel ortaklar arasında kargaşa yaratacağını" ileri süren Ubi kararın "halihazırda sorunlu olan tedarik zincirini daha da güçsüzleştireceği" iddiasında bulundu. Ubi ayrıca kararın "taklit aşı"nın yaygınlaşmasını teşvik edeceğini de iddia etti.
