Brezilyalı mimar Oscar Niemeyer, dün Rio de Janeiro’daki Samaritano hastanesinde hayata gözlerini yumdu. 104 yaşındaki Niemeyer’in solunum sistemindeki enfeksiyon nedeniyle öldüğü açıklandı.

Modernist mimarinin önde gelen isimleri arasında yer alan Niemeyer, İkinci Dünya Savaşı sonrasında eser veren en önemli mimarlar arasında sayılıyor. Niemeyer’in Brezilya’nın başkenti Brasilia’da yaptığı kamu binaları Latin Amerika’nın dönüşümünün sembolleri arasında sayılıyor. Niemeyer, mimari alanında verdiği eserlerle ülkesinin sömürgeci geçmişinden kopuşun en önemli yaratıcılarından birisi olarak kabul ediliyor.
Brezilya Devlet Başkan Dilma Rousseff, Oscar Niemeyer’in ölümünün ardından “Brezilya bugün dehalarından birini yitirdi. Onun kadar yoğun düş kuran ve onun kadar çok şey başaran çok az insan vardır” diye konuştu.

Ulusal Güzel Sanatlar Akademisi’nden mezun olan Niemeyer, Brezilya’da modern mimarinin öncüleri arasında sayılan Lucio Costa’yla birlikte çalıştı. Costa’yla birlikte Rio’daki Eğitim ve Sağlık Bakanlığı binasının projesine İsviçreli ünlü mimar Le Corbusier de katkıda bulundu. Niemeyer’in genç yaşta katıldığı proje, Latin Amerika’da modern mimarinin en önemli örnekleri arasına girdi.

Niemeyer'in Brasilia'daki eserlerinden Brasilia Katedrali.

Niemeyer yıllar sonra, bu kez sanatının olgunluk çağında, bir kez daha Le Corbusier’le birlikte çalışma olanağı bulacaktı. New York’taki Birleşmiş Milletler kompleksinin yapımına Sovyet mimar Nikolay Bassov ve ABD’li mimar Max Abramowitz’in yanı sıra Le Corbusier ve Niemeyer de katıldı.
Ancak Niemeyer’in en önemli eserleri arasında Brezilya’nın başkenti Brasilia’da yaptığı kamu binaları gösteriliyor. Niemeyer, ellili yılların sonlarından başlayarak Brasilia’da çok sayıda eser verdi ve yeni başkenti, hocası Lucio Costa’yla birlikte planladı. Niemeyer, Brasilia’da çok sayıda bakanlık binasını, Brezilya Ulusal Kongre binasını, hiperbol şekilli bir yapı olan Brasilia Katedrali’ni ve çok sayıda konutu tasarladı.

Komünist mimar
Niemeyer, komünist kimliğini 1940’lı yıllarda edindi ve ömrünün sonuna kadar da devrimci bir sanatçı ve siyasetçi olarak kaldı. Niemeyer 1945 yılında Gloria’da bulunan Conde Lages’teki ofis binasını komünistlerin kullanımına sundu. Aynı yıl Brezilya Komünist Partisi’ne katıldı ve 1992-1996 yılları arasında partinin genel sekreterliğini yaptı.

Niemeyer tarafından yapılan Fransız Komünist Partisi Genel Merkezi

Mimarinin toplumsal alandaki etkisinin sınırlarına işaret eden Niemeyer, “Mimari daima içinde bulunduğu ülkenin teknik ve toplumsal ilerleme düzeyini ifade eder” diyor, sözlerini “Eğer ona ihtiyaç duyduğu insani içeriği kazandırmak istiyorsak, siyasi mücadeleye katılmalıyız” diye sürdürüyordu.

Niemeyer 1964 darbesinin ardından Avrupa’ya sürgüne gitti. Bundan bir yıl önce Lenin Nişanı almıştı. Avrupa’daki sürgün yıllarında ise Paris’teki Fransız Komünist Partisi Genel Merkezi’ni tamamladı.

Niemeyer, Küba devriminin en başından itibaren Küba sosyalizminin yanında yer aldı. Komünist mimar, Fidel Castro'nun yakın arkadaşıydı. Bir gün Brezilya’da oturduğu dairede Fidel'in kendisini ziyaret etmesini anlatır. İkisi de ileri yaşlarındadır. Niemeyer'in dairesine girmek için, yan dairenin içinden geçmek gerekmektedir. Gider izin ister, kadın "tabii" der. Bir dakika sonra içeriye korumalarıyla birlikte Fidel Castro girdiğinde, kadın şok geçirir. Niemeyer sessiz sedasız bir hayat sürdüğü için, pek kimse bu yaşlı adamı tanımamaktadır.

(soL-Haber Merkezi)