Dün yayımlanan 678 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile mevzuatta bulunan ve aslında fiilen grev yasağı anlamına gelen grev erteleme uygulamasının hem kapsamını genişletti hem de kolaylaştırdı. KHK, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun “Grev ve Lokavt Ertelemesi” başlıklı 63. maddesini değiştiriyor.
6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun 63.maddesinde “Karar verilmiş veya başlanmış olan kanuni bir grev veya lokavt genel sağlığı veya millî güvenliği bozucu nitelikte ise Bakanlar Kurulu bu uyuşmazlıkta grev ve lokavtı altmış gün süre ile erteleyebilir” olarak yer alan grev erteleme koşullarına “büyükşehir belediyelerinin şehir içi toplu taşıma hizmetlerini, bankacılık hizmetlerinde ekonomik veya finansal istikrarı bozucu nitelikte olması” durumu eklendi.
İSTİKRAR BAHANESİ
Grev ertelemesine gerekçe olarak yer alan “genel sağlığı” veya “milli güvenliği” bozucu nitelik taşıması durumuna eklenen ilk yeni nitelik grevin “büyükşehir belediyelerinin şehir içi toplu taşıma hizmetlerini” bozucu nitelikte olması gerekçesi. Hiç kuşkusuz bunun eklenmesinin en önemli nedeni İzmir’de yaşanan İZBAN grevidir.
Büyükşehir belediyelerinin şehir içi toplu taşıma hizmetleri ile bankacılık hizmetleri 6356 sayılı Kanun’un ilk halinde grev yasağı kapsamındaydı, ardından Anayasa Mahkemesi kararıyla yasak kapsamından çıkarılmıştı. Şimdi AKP, bir KHK ile bu hizmetlerde grev ertelemeyi kolaylaştırarak fiilen yasağı geri getiriyor.
Diğer önemli ek, “Ekonomik veya finansal istikrarı bozucu” bahanesinin grev ertelemesi kapsamına alınmasıdır. Yeni düzenleme ile bankacılık hizmetlerinde ekonomik veya finansal istikrarı bozucu niteliklerin yasaya girmesi, AKP iktidarının bu düzenlemeyi patronlar adına daha fazla kullanacağı anlamına geliyor. Yapılan bu değişiklik ile birlikte grev erteleme kararlarının artması bekleniyor.
Grevin ana amacı işyeri veya işletmedeki ekonomik ve finansal istikrarı etkilemektir. Bu düzenleme ile birlikte grevin amacı olan ekonomik veya finansal istikrarı bozmak, grev erteleme nedeni sayılıyor ve fiilen tüm grevlerin ertelenmesinin önü açılıyor.
ERTELEME DEĞİL, YASAKLAMA
6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunun 63. maddesi “grev ertelemeleri” başlığını taşısa da aslında bu bir yasaklanama anlamına geliyor. Kanun yeni hali bu yasağı daha da genişletmiş oldu. Kanunun eski düzenlemesine göre Bakanlar Kurulu “mili güvenliği” ve “genel sağlığı” bozucu nitelikteki grevleri 60 gün süreyle erteliyordu. Bu süre içerisinde taraflardan ya anlaşmaları bekleniyor ya da toplu iş sözleşmesi Yüksek Hakem Kurulu tarafından sonuçlandırılıyordu. Yasadaki erteleme tanımı ise kelime anlamını taşımıyor, ertelenen grevin yeniden başlatılması mümkün olmuyordu.
Bundan önceki birçok grev, patronların ve onların kuruluşları lehine AKP hükümeti tarafından ertelendi, yani yasaklandı. En son örneğini 2015 yılında yaşanmış, Birleşik Metal İşçileri Sendikası ile Türkiye Metal Sanayicileri Sendikası (MESS) Grup Toplu İş Sözleşmesi’nde yaşanan uyuşmazlık sonucu greve çıkılmış ve grev bir gün sonra Bakanlar Kurulu tarafından milli güvenliği bozucu nitelikte olduğu gerekçesi ile ertelenmişti.