Hollanda’da, 25 Eylül gününden başlayarak, 12 Eylül 1980 askeri darbesinin 30. yılı nedeniyle, 26 yıl tutuklu kalan mektupların sergilenmesi kampanyasının bir diğer halkası olarak, “12 Eylül Tanıkları” başlığıyla bir sergi ve Hollanda Türkiyeli İşçiler Birliği’nin (HTİB) Amsterdam’da bulunan lokalinde bir panel düzenlenecek.
“12 Eylül Tanıkları İnisiyatifi” sözcüsü ile “güzel günler göreceğiz çocuklar” portalında yapılan söyleşide, serginin oluşumu şöyle anlatıldı:
“12 Eylül askeri darbesinden sonra, bilindiği üzere, Türkiye bir kabus yaşamış, hayatın her alanında yasaklar, tutuklamalar, işkenceler, idamlar, sürgünler ve göçler yaşanmıştır. Darbenin sonuçları sadece bunlarla kalmamış,Türkiye tarihinde önemli değişimlere yol açmıştır.
“Cezaevleri özelinde, insanlık dışı muamele romanlara konu olmuştur. Bu dönemde Mamak Cezaevi’ndeki 1. ve 2. koğuşlarda kalan kadın siyasi tutukluların mektup ve kartları, birçoğu sakıncalı bulunarak sahiplerine ulaştırılmamıştır. Tam 26 yıl sonra o dönemde Mamak’ta görevli olan bir memurun, bunca yıldır sakladığı mektup ve kartları Devrimci 78’liler Federasyonu’na teslim etmesi sonucu, sahiplerine ulaşmıştır. Oysa sakıncalı bulunan bu mektup ve kartlar, sadece özgürlüğe olan tutkularını dile getiren tutuklu mektuplarından ibarettir. Bu nedenle bunlar yurt içinde ve dışında sergilenmiştir.
“Bizim bu sergiyi Hollanda’da da açmamızın en önemli nedeni, ‘26 yıl tutuklu kalan mektuplar’ ile bir tarihi gündeme getirmektir. 12 Eylül’ün, yurt içinde ve yurt dışında neden olduğu önemli hasarları gözler önüne serebilmektir.
“Bu nedenle serginin kapsamını genişletip, mektupların yanı sıra o dönemde idam edilenlere, yaşamlarını yitirenlere, tutuklulara, tutuklu yakınlarına ve göç edenlere yer verilecektir. Yani 12 Eylül’ün getirdiklerinden direk olarak etkilenen her kesimden örnekler vererek bu tarihi gözler önüne sermektir. 12 Eylül darbesinin sosyal, hukuki ve ahlaki boyutunu yurt içinde ve Hollanda’da yaşananlar çerçevesinde değerlendirmektir.
“Kısaca, tarihin, 12 Eylül aracılığı ile yapılanları unutmaması ve bizden sonrakilerin de bunu bilmesi için ‘26 yıldır sahibini arayan mektuplar’ bir araç, 12 Eylül darbesinin tüm sonuçlarını bir bütün halinde, Hollanda’da bir sergi ve panel olarak sunmak amaç oldu.”
Bu etkinliklerle, geçmişte yaşananları yeni nesillere duyurmayı, hatırlatmayı ve unutturmamayı amaçladıklarını belirten insiyatif sözcüsü, “Goethe, ‘bir toplum 3 bin yıllık tarihini bilmiyorsa, günlük yaşıyor demektir’ demiş. Bizim ülkemizde, bırakın 3 bin yıllık geçmişi, neredeyse 30 yıl öncesini bile unutuyoruz. Oysa, dünü ve bugünü unutmak, kirli bir bellek demektir. Kirli bir bellek, kirli bir gelecek demektir” dedi.
80’li yılları hem Türkiye’de hem Hollanda’da yaşamış olan bir grup tarafindan organize edilen panelde, birçok konuşmacının yanı sıra Ali Asker de konuk edilecek. “Sahibini arayan tutuklu mektupları, dönemin acımazlığını anlatan roman, şiir, tablo, karikatür, belge, infaz edilen kişilerin biyografileri, Hollanda’ya politik ilticacı olarak gelip, yaşamını yitiren kişilerin biyografileri” HTİB lokalinde ziyaret edilebilecek.
(soL- Hollanda)