Yeni bir gıda krizi kapıda

2004’ten bu yana gıda fiyatlarının seyri üzerine çalışan New England Karmaşık Sistemler Enstitüsü (NECSI) uzmanları, 2012 sonunda gıda fiyatlarında yeniden hızlı bir yükseliş öngörüyor. Uzmanlara göre fiyatları, spekülasyon ve mısırdan etanol üretimi yukarı çekiyor.

Gıda fiyatlarının seyri üzerine çalışan New England Karmaşık Sistemler Enstitüsü (NECSI) uzmanları, 2012 sonlarında fiyatlarda dünya çapında yeniden hızlı bir artış gerçekleşeceğini ve bu durumun 2013’te yeni bir gıda krizine neden olacağını öngörüyor. 2004-2011 arasında gıda fiyatlarının değişimini inceleyerek, fiyat hareketlerini tahmin etmeye yönelik bir model geliştiren enstitü oldukça başarılı sonuçlar elde etmişti.

Ay sonunda yeni fiyat tahminlerini açıklayacağını duyuran NECSI, bir sonraki gıda fiyatları balonunun 2012 sonunda şişmeye başlayacağını öngörüyor. 2004-2011 dönemi gıda fiyatları tahmini için kullanılan model, 2011’de gıda fiyatları balonunun patlayacağını öngörmekteydi. Bunun tam da modelin tahmin ettiği zamanda gerçekleştiğini belirten NECSI uzmanları, bu çalışmaların gıda fiyatlarının yüksek bir düzeyde seyretmeye devam edeceğini de öngörmüştü.

Gıda fiyatlarında spekülatif balonların oluşmasını büyük şirketlerin emtia piyasalarındaki spekülatif işlemlerine ve büyük miktarlara ulaşan etanol üretimine bağlayan enstitü, yeni “denge değerinin” etanol şokunun etkisinden önceki fiyat düzeyinin yüzde 50 üzerinde olduğunu ifade ediyor.

Aşağıdaki grafik NECSI tarafından üretilen modelin öngörülerini ve gıda fiyatları endeksinin 2004’ten bu yana seyrini gösteriyor.

FAO Gıda Fiyatları Endeksi (mavi çizgi), etanol arz-talep modeli (mavi kesikli çizgi). Modele göre baskın arz şokları mısırın enerji kaynağı olarak kullanılan etanole dönüştürülmesinden kaynaklanıyor. Dolayısıyla fiyat değişimleri etanol üretimiyle orantılı gelişiyor. Yeşil ve kırmızı kesikli çizgiler ise spekülatör faaliyeti ve etanol üretiminin etkilerini birlikte gösteriyor. Bu modelde spekülatörlerin emtia, hisse senedi ve tahvil piyasaları arasındaki geçişleri de hesaba katılıyor. Mavi dikey çizgi Mart 2011’de model tahminleriyle Gıda Fiyatları Endeksi arasındaki uyumu gösteriyor.

(soL-Ekonomi)