soL (HABER MERKEZİ) Enerji, istihdam, vergi, SSK primi, bedelsiz yer tahsisi gibi yatırım ve istihdam imkanlarını artırmaya yönelik düzenlemeleri içeren ''5350 ve 5084 sayılı Yatırımların ve İstihdamın Teşviki'' yasalarının yerine, yatırım ortamını doğrudan ilgilendiren daha geniş çaplı bir teşvik programı hazırlanıyor. AKP hükümeti yetkilileri teşvik programında değişikliğe gidileceği üzerinde durmakta idi. Teşvik yasasının yeni yasama yılına yetiştirilmesi planlanıyor. 7 ayrı kalemde yapılacak olan destekler "Ek SSK prim indirimi, Kurumlar Vergisi indirimi, çalışanların eğitim masraflarının karşılanması, yatırım yeri tahsisi, faiz iadesi, gümrük muafiyeti ve KDV istisnası" olarak sıralanıyor.
Kalınma Ajansı olan yerlere
Buna göre, teşvikler, 26 bölgede, çeşitli kategorilere ayrılacak. Teşvik kapsamına alınacak iller, sosyo ekonomik gelişmişlik düzeyine göre belirlenecek. Bölgesel bazda 2009 yılı sonuna kadar 26 ilde kurulması planlanan Kalkınma Ajansları'nın bulunduğu iller, teşvik bölgelerinin ana artelini oluşturacak.
KOBİ'ler öne çıkıyor
Her bir bölge için verilecek teşvikler o illerin potansiyel sektörleri dikkate alınarak dağıtılacak. Her bölge için parasal anlamda ne kadarlık teşvik verileceği konusunda net rakamlar ortaya konulmazken, KOBİ'lere destek kapsamında önemli bir yer verildiği görülüyor. İmalat sanayi dışındaki KOBİ'ler de asıl olarak teşvik kapsamına alınan işletmeler olacak.
15 sektörde büyük projelere destek
Yeni teşvik programında KOBİ'lerden bağımsız olarak "Türkiye'nin rekabet gücünü artıracak, istihdam yaratacak, ihracat ağırlıklı sınırlı sayıdaki büyük projelere" bölge ayrımı yapılmaksızın destek verilmesi öngörülüyor.
Bu büyük projeler içinde otomotiv, ilaç, petro kimya, demir çelik, tekstil gibi sektörler yer alacak. Bu projelerin 15 değişik sektörde faaliyet gösterenler arasından seçileceği belirtiliyor.
Buna göre bir değişiklik yapılmaması durumunda petrokimya sektöründe 1 milyar YTL'in üzerindeki, otomotivde ise üst segmente dönük 250 milyon YTL'lik yatırımlar ile LCD televizyon üretiminde 1 milyar YTL'lik yatırımlar büyük yatırım kapsamına alınarak teşvik verilecek. Ayrıca hayvancılık, entegre sera ve meyve-sebze üretimi, seracılık, selülozla kâğıt üretimi ve havacılık yatırımları da teşvik kapsamına girecek.
Fabrikaları doğuyu taşımaya teşvik
Teşvik paketinde prensip olarak, yeni yatırım ve yeni istihdam olmadığı müddetçe desteklerden yararlanma olanağı olmayacak. Bu durumun tek istisnası ise tekstil sektörü olacak. Tekstil sektöründe, tesislerini Doğu ve Güneydoğu Anadolu'ya götürmek isteyen firmalar için teşvik verilecek. Bunun dışında ise geleneksel tekstil alanlarında üretim kapasitesini artırıcı hiçbir düzenleme yapılmayacak. Sektörün enerji desteği talebi de rekabeti bozucu unsurlar taşıdığı için kabul edilmiyor.
Türkiye genelinde vergi muafiyeti
Yatırımcılar, bölgesel ve sektörel teşvike uygun olmayan bir yerde yatırım yaptığında ise sadece gümrük muafiyeti ve KDV istisnası kolaylığından yararlanabilecek. Bu, tüm Türkiye'de Gümrük Vergisi muafiyeti ve KDV istisnasının genel teşvik unsuru olarak uygulanması anlamına geliyor.
Bunun dışında teşvik verilen bölgelerde, 5 puanlık SSK prim indirimine ilave indirim, çalışanların eğitim masraflarının karşılanması, yatırım yeri tahsisi ve kredi faizi iadesi de uygulanacak devlet destekleri olacak. Yeni teşvik sisteminde, sektörlerin belli yerlerde kümelenmesi de temel amaçlardan biri olacak.
Yerelleşme temel alınacak
Bölgesel teşviklerde, yerel kalkınma programlarını takip amacıyla Türkiye'yi 26 bölgeye ayıran "NUTS 2" sistemi kullanılacak. Kalkınma ajanslarının belirlediği yatırım programına ilişkin çerçeve temel alınacak. Veri alınacak olan bir diğer başlık Türkiye'nin AB'ye uyum programları.
Bu amaçla, şu ana kadar İzmir ve Çukurova'da (Mersin'i de kapsayan) 2 kalkınma ajansı kuruldu. Bu yıl sonuna kadar 3'ü GAP bölgesinde olmak üzere 8 ajans daha kurulmuş olacak.
Kalkınma ajansları dikkate alınarak ayrılan 26 teşvik bölgesi ise şöyle:
İSTANBUL
BATI MARMARA:
-Edirne-Kırklareli-Tekirdağ.
-Balıkesir-Çanakkale.
EGE:
-İzmir
-Aydın-Denizli-Muğla
-Afyonkarahisar-Kütahya-Manisa-Uşak.
DOĞU MARMARA:
-Bilecik-Bursa-Eskişehir
-Bolu-Düzce-Kocaeli-Sakarya-Yalova.
BATI ANADOLU:
-Ankara
-Karaman-Konya.
AKDENİZ:
-Antalya-Burdur-Isparta
-Adana-Mersin
-Hatay-Kahramanmaraş-Osmaniye.
ORTA ANADOLU:
-Aksaray-Kırıkkale-Kırşehir-Niğde-Nevşehir
-Kayseri-Sivas-Yozgat.
BATI KARADENİZ:
-Bartın-Karabük-Zonguldak
-Çankırı-Kastamonu-Sinop
-Amasya-Çorum-Samsun-Tokat.
DOĞU KARADENİZ:
-Artvin-Giresun-Gümüşhane-Ordu-Rize-Trabzon.
KUZEYDOĞU ANADOLU:
-Bayburt-Erzincan-Erzurum
-Ağrı-Ardahan-Iğdır-Kars.
ORTA DOĞU ANADOLU:
-Bingöl-Elazığ-Malatya-Tunceli
-Bitlis-Hakkari-Muş-Van.
GÜNEYDOĞU ANADOLU:
-Adıyaman-Gaziantep-Kilis
-Diyarbakır-Şanlıurfa
-Batman-Mardin-Şırnak-Siirt.