Bir yanda kuraklık, diğer yanda kuralsızlık tahıl ve mercimek piyasasını felakete götürüyor. Kuraklık nedeniyle yaşanan kayıplar bazı illerde mahsulün yüzde 70'ini bulmuşken, geçmiş dönemde yapılan anlaşmalar nedeniyle halen ürün ihraç ediliyor.
HABER MERKEZİ Dün Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) ve Türkiye Ziraatçılar Derneği (TZD) tarafından yapılan iki ayrı açıklamada, tahıl ve kırmızı mercimekte kuraklık nedeniyle yaşanan kayıpların kimi illerde geçen yıla göre yüzde 70'i bulduğu belirtildi. Açıklamalarda, Toprak Mahsulleri Ofisi'nin (TMO) üretim açığını ithalat yaparak kapatması ve spekülasyona karşı müdahale stokları oluşturması gerektiği kaydedildi.
Kayıp yüzde 70'i buluyor
TZOB Başkanı Şemsi Bayraktar tarafından yapılan açıklamada, İç ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde kuraklık nedeniyle buğday ve arpada yaşanan zararın kimi illerde yüzde 70'i bulduğu kaydedilerek, buğday üretiminde önde gelen Konya'da üretim daralmasının geçen yıla göre yüzde 50 seviyesinde olduğu, rekolte kaybının yurt çapında yüzde 20'yi bulacağı belirtildi.
TZD Genel Başkanı İbrahim Yetkin ise, kırmızı mercimekte rekolte düşüşünün yurt çapında yüzde 70 seviyesinde olduğunu belirtti. Bu yıl yaklaşık 150 bin ton kırmızı mercimek hasadı beklendiğini kaydeden Yetkin, bunun, kırmızı mercimekte 200 bin tonluk bir ürün açığı anlamına geldiğini söyledi.
Spekülatörler tetikte
Yetkin ayrıca, TMO'nun dış piyasadan kırmızı mercimek temin etmek için şimdiden anlaşma yapması ve iç piyasada da piyasa fiyatından mercimek alarak stoklaması gerektiğini belirtti. Türkiye'nin, üretim yetersiz olduğu halde geçtiğimiz yıl yapılan anlaşmalar doğrultusunda mercimek ihraç etmek zorunda olduğunu söyleyen Yetkin, ortaya çıkacak açığın kırmızı mercimek fiyatını önemli öçüde yükselteceğini ve spekülasyon fırsatı doğuracağını vurguladı.
Yalnız gıda toptancılarının değil, başka işlerle uğraşan tüccarların dahi mercimek stoklamaya başladığı yönünde duyumlar aldıklarını ifade eden Yetkin, TMO'nun müdahale etmemesi halinde stokların birkaç tüccarın elinde toplanacağına ve bu kişilerin piyasanın ihtiyaçlarına değil kendi spekülatif çıkarları doğrultusunda hareket edeceklerine dikkat çekti. Yetkin'in açıklamasına göre, Bakanlar Kurulu'nun derhal bir karar alarak mercimek ihracatını durdurması gerekiyor. Aksi takdirde, yoksul halkın en önemli besin kaynaklarından biri olan mercimeğin fiyatının bu kesim tarafından satın alınamayacak seviyelere yükselecek.
TMO'nun spekülasyon karşısındaki tavrı şaibeli
TMO'nun, kendi faaliyet alanında bulunan tarımsal ürünlerin spekülasyonu konusundaki tutumu hayli şaibeli. Geçtiğimiz Nisan ayında yaşanan pirinç kıtlığına müdahale eden TMO, satışın yarısından fazlasını, AKP'ye yakınlığıyla bilinen beş şirket grubuna yapmıştı. TMO'nun bu hamlesi, pirinçteki fiyat krizini iyice derinleştirmiş, Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker ise spekülasyona çanak tutan bu girişimi "Gerekirse üç gün, beş gün pirinç yemeyiz, yerine bulgur yeriz" türünden açıklamalarla örtbas etmeye çalışmıştı.