(soL - Ekonomi) Türkiye ile Azerbaycan arasında 12 Mart 2001 tarihinde Bülent Ecevit’in Başbakanlığı’ndaki DSP-MHP-ANAP hükümeti Azerbaycan’la doğalgaz alım anlaşması imzaladı. Buna göre, 2021 yılına kadar gazın standart metre küp fiyatı (1000 m3) 70 ABD dolarının altına inmeyecek ve 120 ABD dolarının da üstüne çıkamayacaktı. Bu anlaşmayla, Türkiye’nin aldığı doğalgazı diğer ülkelere ihraç edebilmesi de karar bağlandı.
Türkiye bu anlaşma çerçevesinde, 2007 yılında Azerbaycan’dan gaz alımına başladı. Aynı yıl doğalgazın uluslararası piyasalarda standart metre küp fiyatı 300 doların üzerine çıktı. Azerbaycan doğalgazın da üst fiyatın 120 dolar olması, yapılan anlaşmayı Türkiye için çok avantajlı hale getirdi.
Alınan gazın ilk faturası 120 dolar/sm3 üzerinden ödendi. Ancak Azerbaycan’ın 2008 yılında fiyat konusunda revizyon istemesi üzerine 4 Haziran 2010 tarihinde Azerbaycan ile Türkiye arasında yeni bir anlaşma yapıldı. Bu anlaşma ile Türkiye lehine olan 70-120 dolar fiyat bandı kaldırılırken, aldığı doğalgazı ihraç etme hakkı yürürlükten kaldırıldı.
Geçmiş yıllara teşmil edildi
Türkiye’ye satılan doğalgaz fiyatının artırılmasının yanı sıra söz konusu anlaşmayla yeni fiyat geçmiş yıllara da yansıtıldı ve üstelik 2010’da yapılan bu yeni anlaşmanın geriye yönelik olarak 15 Nisan 2008 tarihinden itibaren yürürlüğe girmesine karar verildi.
Bunun sonucunda Türkiye, Azerbaycan’a geçmiş 2 yıl için 1,4 milyar dolar fiyat farkı ödedi. Sayıştay Raporu’nda da yer alan karar neticesinde anlaşma değişikliğinin 2021 yılına kadar Türkiye’ye olan faturasının 15 milyar doları geçmesi bekleniyor.
BOTAŞ’ın Azerbaycan doğalgazını ihraç hakkı anlaşmayla ortadan kaldırılırken, BOTAŞ’ın Yunanistan’a satacağı doğalgazın 2 milyar m3’lük kısmı Azerbaycan doğalgaz şirketi SOCAR’a devredildi. Böylece Türkiye, Azerbaycan’dan ucuza alarak piyasa fiyatından Yunanistan ve Bulgaristan’a ihraç edeceği 2 milyar m3 doğalgaz hakkından ve milyonlarca dolar kârdan mahrum kaldı.
‘Hatanın bedelini halk ödüyor’
CHP’nin “Yolsuzlukla Mücadele Birimi”nin başında bulunan ve geçtiğimiz günlerde bir televizyon kanalında, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız’a konuyla ilgili sorular yönelten İstanbul Milletvekili Aykut Erdoğdu, 2001’de Türkiye’nin lehine imzalanmış olan anlaşmanın 2008’de Türkiye’nin aleyhine olarak değiştirilmesinin bedelinin halk tarafından ödendiğini söyledi. Erdoğdu, “AKP iktidarı milletin malını mirasyedi gibi yağmaladığı yetmezmiş gibi önceki hükümetlerin yaptığı doğru işleri de milletin aleyhine bozuyor. Azerbaycan’la yapılmış, Türkiye’nin son derece lehine olan anlaşmanın bu iktidar tarafından bozulması sonucu bu halk yılda 1 milyar 400 milyon lira fazla para ödedi. Yıllar geçtikçe daha da çok ödeyecek. Yazık değil mi bu millete? Anlaşmanın değiştirilmesi nedeniyle Türk halkı doğalgaza şimdi iki kat fazla para ödüyor” diye konuştu.