Başkan Obama’nın savunma stratejisine dönük açıklamasında Afrika’nın radar altında tutulmasına devam edilirken ABD'nin Asya-Pasifik'teki varlığının daha güçlü olacağı bildiriliyordu. Ancak, son gelişmeler açıkça göstermektedir ki Kara Kıta, ABD’nin emperyalist askeri fetihleri için yeni bir oyun sahası haline geldi. Bugünlerde fırtınaya yakalanan ülke ise Mali… Son "Tuareg İsyanı"nın Kuzey Mali'de patlak verdiği 12 Şubat 2012 tarihinde yazılan bu yazıda Rick Rozoff, Libya’nın ardından muhtemelen bu sahnenin de bir diğer ABD güdümlü müdahale için ortaya konduğu varsayımına dayanarak, bu olaylarla Mali’nin Vaşington'un Afrika stratejisindeki pivot rolü arasındaki noktaları birbirine bağlıyor.
Rick Rozoff’un Voltairenet sitesinde yayımlanmış olan “Mali: ABD Afrika Komutanlığı’nın yeni savaşı mı?” başlıklı makalesini soL okurlarıyla paylaşıyoruz.
Basın, Mali’de ordu ile ülkenin kuzeyindeki Azawad Ulusal Kurtuluş Hareketi’nin Tuareg isyancıları arasında şiddetli çatışmalar yaşandığını bildiriyor.
Küresel kapsamda olan ve bütün dünyadaki haber bürolarının ve muhabirlerinin devamlılığını sağlamak için gerekli fonlara ve altyapıya sahip olan haber ajansları sadece NATO’ya üye lider ülkelere bağlı olanlar olduğu için (Associated Press, Reuters, Agence-France-Presse, BBC News ve Deutsche Presse-Agentur) diğer birçok ülkede olduğu gibi Mali’de sürmekte olan gelişmelerin medyadaki yorumlanışı da Batı’nın taraflılığını ve kendi gündemini yansıtıyor.
Konuyla ilgili şuna benzer manşetler atılıyor:
“Libya’dan gelen silahlarla ve insanlarla Mali isyanına destek veriliyor” – Reuters
“Başkan: Libya’dan gelen Tuareg savaşçıları Mali’deki şiddeti körüklüyor” – CNN
“Mali'yi vuran Tuaregleri Albay Kaddafi silahlandırdı “ – The Scotsman
“Fransa, Mali isyanındaki saldırılarda ortaya çıkan ölümleri şiddetle kınıyor” – Agence-France-Presse
“Mali ve Fransa sözde Tuareg İsyanı’nın vahşetini kınıyor” – Voice of America (Amerika’nın Sesi)
Libya’dan Mali’ye ulaşmak için Cezayir ve/veya Nijer üzerinden en az 500 mil yol kat etmek gerek. Elbette ki isyancılar hava kuvvetlerine, askeri nakliye uçaklarına sahip olmadıkları için yukarıdaki manşetler ve yaptıkları propagandalar, Tuareg savaşçılarının, Libya ve kendi ülkeleri arasındaki bütün mesafeyi ağır silahlar taşıyan konvoylar halinde, bir iki ülke geçerek yerel yetkililer tarafından fark edilmeden veya engellenmeden geçtiklerini ima ediyor. Hem de, Libya lideri Muammer Kaddafi’nin konvoyunun, geçtiğimiz Ekim ayında Fransız bombaları ve ABD roketiyle vurulmasıyla birlikte katledilmesinden üç ay sonra bir saldırı başlatmak için. Oysaki Cezayir ve Nijer’in, özellikle de Cezayir’in, Tuareg savaşçılarının ve silahların Libya’dan Mali'ye taşınmasında suç ortağı olduklarına yönelik söylemler, Batının bölgede büyüyen suçlamaları ve eylemleri açısından kaygı verici.
Silahlı isyanlar, NATO’nun önde gelen üyeleri tarafından, karşısında oldukları isyanların ve hükümetlerin nasıl görüldüğüne bağlı olarak Batı’nın hâkim olduğu dünya haberlerinde farklı farklı ele alınıyorlar.
Son yıllarda NATO, Kosova’da, Makedonya’da, Liberya’da, Fildişi Sahilleri’nde, Libya’da ve şimdi de Suriye’deki silahlı isyancı oluşumlara (birçok örnekte sınırı geçerek saldırılarda bulunan ve toprak talebinde bulunan gündemlerle faaliyet gösteren bölücü oluşumlar) askeri ve lojistik destek sağlarken Rusya, Çin, Pakistan, Sudan, İran, Endonezya, Kongo, Myanmar, Laos ve Bolivya'daki istihbarat ve "diplomatik" cephelere de destek verdi.
Ancak, sıra, ABD ve Batılı müttefiklerinin silah, danışmanlık, özel kuvvetler ve sözde barış gücü sağladığı, askeri müşterileri ve toprakları onlar tarafından kontrol edilen Türkiye, Fas (Batı Sahra’yı 37 yıldır işgal altında tutuyor), Kolombiya, Filipinler, Orta Afrika Cumhuriyeti, Çad ve diğer ülkelerde başta gelen NATO güçleri tam tersi bir yol benimsemiş durumda.
Mali’ye ilişkin telaşlı davul sesleri, Libya'ya karşı geçen yıl 7 ay boyunca havadan, denizden ve özel operasyonlarla sürdürülen kampanyanın ardından ve Amerikan özel kuvvetlerinin Uganda, Kongo, Orta Afrika Cumhuriyeti ve Güney Sudan'daki son konuşlanmalarıyla birlikte Somali ve Orta Afrika'da devam etmekte olan operasyonların ardından Batı'nın Afrika Kıtası'nda başka bir askeri cephe açma niyetinin olduğuna işaret ediyor. Geçtiğimiz Şubat ayında Fransız ordusu, uyumlu Birleşmiş Milletler birlikleri –“barış gücü”- ile beraber Mali’nin Güneydeki komşusu Fildişi Sahilleri’ndeki başkanlık köşküne roket saldırısında bulundu ve hâlihazırdaki başkan Laurent Gbagbo’yu zorla kaçırdı.
ABD Afrika Komutanlığı (AFRICOM), harekâtı amansız bombalama ve roket saldırılarıyla 7 ay daha sürdürmek için NATO’ya devretmeden önce başından beri kendisinden beklendiği gibi, geçtiğimiz Mart Libya’ya karşı açılan savaşın ilk iki haftasını Odyssey Dawn Operasyonu ile yürüterek savaş kuvveti olarak ilk kez işlev görmüş oldu.
Mali, Afrika Komutanlığı tarafından yürütülen ikinci askeri operasyon olabilir.
Benin dışında etrafı bütün diğer üye ülkelerle çevrili (Burkina Faso, Gine, Fildişi Sahilleri, Moritanya, Nijer ve Senegal), denize kıyısı olmayan ülke eski Fransız Batı Afrika'sının dümenine işaret etmektedir. Kuzeyde ise, yine eski bir Fransız sömürgesi olan Cezayir ile komşudur.
Güney Afrika ve Gana’nın ardından Mali, Afrika’nın üçüncü en büyük altın üreticisidir. Şu an savaşın sürmekte olduğu ülkenin Kuzeyinde, Fransız imtiyazlarınca işletilen büyük uranyum yataklarına sahip. Tuareglerin talepleri arasında uranyum madenlerinin ve ürettikleri gelirlerin kısmi kontrolü de var. Son yıllarda Kuzeyde de önemli petrol ve doğal gaz keşifleri yürütüldü.
Ayrıca ülke, 2003-2004 Pan Sahel İnisiyatifi’nden doğan 2005 yılında kurulmuş ABD Trans-Sahra Terörle Mücadele Ortaklığı (ilk olarak, Trans-Sahra Terörle Mücadele İnisiyatifi) için de kilit nokta.
Mayıs 2005’te ABD Avrupa Özel Harekât Komutanlığı, şu an Burkina Faso, Fas ve Nijerya’nın da dâhil olduğu, Mali, Cezayir, Çad, Moritanya, Nijer, Senegal ve Tunus gibi Trans-Sahra Terörle Mücadele İnisiyatifi’nin ilk 7 üyesi olan ülkelerdeki silahlı kuvvetleri eğitmek için 1000 adet özel kuvvet birliklerini görevlendirerek Trans-Sahra Terörle Mücadele İnisiyatifi'ni resmen göreve başlatmış oldu. Yakında Libya da NATO Akdeniz Diyaloğu askeri ortaklığı bünyesinde bu oluşuma dâhil edilecek.
Amerikan özel kuvvetleri, yukarıdaki Kuzey Sahra ve Mağrip ülkeleri ile birlikte şu an yıllık Flintlock Operasyonu (ayaklanmayla mücadele tatbikatları) halini alan tatbikatların ilkine öncülük etti. Bir sonraki yıl NATO, NATO Acil Müdahale Gücü’nü faaliyete geçirmek için Batı Afrika ada devleti Cape Verde’de geniş ölçekli ‘Steadfast Jaguar’ savaş oyunlarını yürüttü ve ardından Afrika Destek Gücü biçimlendirilmiş oldu.
Flintlock 07 ve 08 Mali’de yapılırken Flintlock 10 Mali dâhil birkaç Afrika ülkesinde gerçekleştirildi.
Bu yıl 7 Şubatta ABD ve Mali, Afrika ülkesinde ‘Atlas Accord 12’- müşterek havadan sevk tatbikatına başladılar, ancak sonraki ay için programlanan Flintlock 12, Kuzeydeki çatışmalar nedeniyle ertelendi. Bu tatbikata ABD’nin birkaç önemli NATO müttefiki dâhil olmak üzere 16 ülke katılacaktı.
Geçen seneki Flintlock tatbikatlarına ABD, Kanada, Fransa, Almanya, Hollanda, İspanya, Mali, Burkina Faso, Çad, Moritanya, Nijerya ve Senegal’den askeri birimler katılmışlardı.
1 Ekim 2008’de Afrika Komutanlığı, Bağımsız Müşterek Muharip Komutanlığı halini aldığında, Soğuk Savaş sonrası dönemin ilk denizaşırı ABD bölgesel askeri komutanlığı kurulmuş oldu AFRICOM ve Özel Harekât Komutanlığı, Afrika Müşterek Özel Harekât Görev Gücü-Trans-Sahra, Flintlock tatbikatlarının kontrolünü ABD Avrupa Komutanlığı ve ABD Avrupa Özel Harekât Komutanlığı’ndan devralmış oldu.
2010 yılında AFRICOM, Afrika Özel Harekât Komutanlığı’nın “Trans-Sahra Müşterek Özel Harekât Görev Gücü (JSOTF-TS) ve Somali Yarımadası Özel Harekât Komutanlığı ve Kontrol Unsuru’nun (SOCCE-HOA) kontrolünü ele alacağını” duyurdu.
Geçen sene AFRICOM’un internet sitesinde şöyle yazıyordu:
“Afrika Özel Harekât Komutanlığı tarafından yürütülen Flintlock, yüksek işbirliği ve koordinasyonu teşvik ederken Sahra bölgesindeki operasyonel ve taktiksel düzeylerde bilgi paylaşımını artırmak amacıyla düzenlenen çokuluslu müşterek bir tatbikattır. Tatbikat, ABD, Kuzey Amerika ve Avrupa Ortak Devletleri ve Kuzey ve Batı Afrika’dan seçilmiş birimler için müşterek çalışabilirliğe ve kapasite gelişimine odaklanmaktadır.”
Belirtilen hedeflere karşın Trans-Sahra Terörle Mücadele Ortaklığı ve onun çokuluslu Flintlock tatbikatlarının hedefi, radikal İslamcı gruplarla savaşmaları için Kuzey Sahra ve Mağrip ülkelerindeki askerleri eğitmektir. Gerçekteyse ABD ve müttefikleri geçen yıl Libya hükümetine karşı yürütülen savaşta benzer unsurların desteği ile savaşmıştı ve Pentagon’un Kuzeybatı Afrika’daki askeri eğitimlerinin ve bölgeye yerleşmesinin pratik uygulaması, İslami Mağrip bölgesindeki El-Kaide veya Nijerya'dan Boko Haram gibi ekiplerden ziyade Tuareg militanlarıyla savaşmak olagelmiştir.
ABD ve NATO müttefikleri benzer amaçlarla bölgede başka askeri tatbikatlar da yürütmüş ve destek olmuştur. 2008 yılında, ABD ve NATO destekli Batı Afrika Destek Gücü’nün oluşturulduğu bölgesel ekonomi grubu Batı Afrika Ekonomik Topluluğu (ECOWAS), o sırada Gana Haber Ajansı’nın bildirdiğine göre Mali’de “ev sahibi devletlerle birlikte Fransa, Danimarka, Kanada, Almanya, Hollanda, Britanya, ABD ve AB tarafından desteklenen-“ ‘Jigui 2008’ adında bir tatbikat gerçekleştirdi.
AFRICOM aynı zamanda öncelikle Batı Afrika’da olmak üzere yıllık Afrika Girişimi çokuluslu haberleşmede müşterek çalışabilirlik tatbikatlarını yönetmektedir. Geçen yılki planlama konferansı Mali’nin başkenti Bamako’da düzenlendi ve ABD Afrika Ordusu’na göre “katılımcı ülkelerin haberleşme ve bilgi sistemlerinde müşterek çalışabilirliklerini planlamak adına Batı Afrika Ekonomi Topluluğu, Orta Afrika Ekonomi Topluluğu, Doğu Afrika Destek Gücü ve NATO’dan gözlemciler de dâhil olmak üzere 41 Afrika, Avrupa ve Kuzey Amerika ülkesinden 180’den fazla katılımcı bir araya geldi.” Ana tatbikat ise Mali’de yapılacaktı.
ABD Ordusu ülkeye 2005 yılından bu yana yerleşmekte, ‘Amerika’nın Sesi’ ise şu bilgiyi ortaya koydu: o yıl Pentagon “Bamako yakınlarındaki bir Mali hava üssüne geçici bir harekât merkezi kurdu. Tesis, bölgede yer alan 5 ülkenin yerel kuvvetlerini eğiten ABD birliklerine lojistik destek ve acil durum hizmeti sağlayacak".
Bir Gana sitesinde yayımlanan hikâyeye göre, ertesi yıl, sonrasında Obama yönetiminin ilk ulusal güvenlik danışmanı olacak olan, NATO Avrupa Yüksek Müttefik Komutanlığı ve ABD Avrupa Ordusu Komutanı General James Jones "Pentagon'un Senegal, Gana, Mali, Kenya ve diğer Afrika ülkelerindeki üslere giriş hakkı elde etmek istediğini bildirdi".
2007 yılında AFRICOM karargâhlarının bulunduğu Almanya-Stuttgart'ta yer alan 1. Tabur, 10. Özel Harekât Birliği'nden bir asker Mali-Kidal'de bir çatışma sırasında öldü. Ölümü, "savaş dışı durumla ilgili bir olay”a bağlandı. Ertesi yıl Kanada Kuvvetleri Askeri Eğitim Yardım Programı’ndan bir asker de Mali’de yaşamını kaybetti.
Geçen sene Kanada Özel Harekat Alayı, “sürmekte olan bir misyon” olarak tanımlanmış Kuzey Mali’deki çatışma bölgesine birlikler yerleştirdi. Kanada Özel Harekât Alay kuvvetleri Senegal'deki Flintlock 11 tatbikatına da katıldılar.
Eylül 2007’de bir Amerikan C-130 Hercules askeri nakliye uçağı, Tuareg kuvvetlerinin kuşatması altındaki Mali birliklerine ikmal malzemesi atarken tüfekle vuruldu.
ABD’ye göre ise:
“67. Özel Harekât Filosu'na ait uçak ve mürettebatı Flintlock 2007 adı verilen önceden programlanmış tatbikatın bir parçası olarak Mali'deydi... Mali birlikleri, Cezayir sınırına yakın Tin-Zaouatene bölgesindeki üslerinde silahlı savaşçılar tarafından kuşatılmış vaziyetteydiler ve erzak temin edemiyorlardı… Mali Hükümeti ABD kuvvetlerinden havadan ikmal talebinde bulundu…”
2009 yılında ABD, yeni araçlar ve başka donanımlar için Mali devletine 5 milyon doların üzerinde bir para sağladığını duyurdu.
Sonraki yıl ise ABD Hava Kuvvetleri internet sitesi şunları bildirdi:
“ABD Afrika Hava Kuvvetleri ya da 17. Hava Kuvveti’nin desteği ile ilk C-130 Süper Hercules misyonu, 86. Hava Nakliye Filosu ve Afrika’daki misyonlar arasında destek ortaklığının geleceğinin kapılarını açmıştır.”
“Misyonun uçak komutanı, 37. Hava Nakliye Filosu'ndan Robert May ve mürettebatının, Mali kuvvetlerinin eğitilmesine destek veren 17 birliğin ülkemize geri getirilmesi için 19 Aralık tarihinde Mali’ye uçması kararlaştırılmıştır.”
ABD neredeyse 12 yıldır Mali'deki savaşın içinde. Batı medyasında çıkan son vahşet hikâyeleri ise bir yıl önce Fildişi Sahilleri ve Libya'da ortaya çıkan modanın ardından "Koruma Sorumluluğu" taleplerini körükleyecek ve ülkeye Amerikan ve NATO müdahalesi için bahane sunacaktır.
Belki de Afrika Komutanlığı bir sonraki savaş için planlar yapıyor.
Rick Rozoff