Afganistan 20 Ağustos günü "Başkanlık ve Eyalet Seçimleri"ne gitti. Sonuçları 17 Eylül gibi geç bir tarihte açıklanacak olan seçimlere düşük katılım ve hile iddiaları damgasını vurdu.
100 bin işgalcinin gölgesinde 'demokrasi'
Afgan yönetiminin seçimler öncesi basın kuruluşklarını şiddite olaylarının yansıtılmaması konusunda uyardığı belirtiliyor. Nitekim, ülkede fiilen iktidar olan Taliban'ın seçimlerin "işgali meşrulaştırmaya hizmet edeceği" gerekçesyle, katılımı düşük tutmak adına sandıkları hedef alacağı biliniyordu. Taliban yönetimi seçim öncesinde de halkı boykota çağırmıştı. Dahası Taliban militanları 15 Ağustos günü başkent Kabil'deki NATO karargahı, ABD Büyükelçiliği ve Karzai'nin devlet sarayını hedef almışlardı. Bu büyük eylemler Taliban'ın ülkede "fiilen egemen olduğu" yorumlarına yol açmıştı.
Üç dört gün içinde belirlenmesi beklenene katılım oranının ise 2004’te yapılan ilk başkanlık seçimlerine göre çok daha düşük olması tahmin ediliyor. Önceki seçimlere katılım oranı yüzde 75 olarak kayda geçmişti.
Seçim skandalları bir yana, 100 bin işgalci askerin bulunduğu Afganistan seçimlerinin ne kadar demokratik olduğu tartışılıyor. Bölgede görev yapan muhabirler bu nedenle seçimlere veya anketlere gerek duymadan, mevcut Devlet Başkanı Hamid Karzai'nin yeniden seçileceğine emin.
Hükümet seçimler boyunca 135 saldırı gerçekleştiğini, bunun sonucunda 9 sivil, 9 polis ve 8 asker öldüğünü duyurdu. Yine hükümete göre kuzeyde bulunan Baglan kentine saldıran 30 isyancı da öldürüldü ancak bağımsız kaynaklar bu bilgiyi doğrulamadı. Öte yandan Taliban militanlarının ülkenin batısında, oy pusulaları ile birlikte üç oy bürosunu yaktığı bildirildi. NATO’nun Afganistan’daki çok uluslu gücüne bağlı 64 bin asker, 36 bin Amerikan askeri ve 200 bin Afgan polisi ve askeri ile birlikte seçimlerde güvenliği sağlamaya çalıştı. Ülkenin doğusunda Talibanların saldırılarında bir ABD askerinin öldürüldüği açıklandı.
'Katılım oldukça düşük'
Seçim gözlemcileri katılımın oldukça düşük olduğunu belirtiyorlar. Özellikle Taliban'ın güçlü olduğu güney eyaletlerinde katılımın yüzde 10 dolayında olabileceği açıklanıyor ki bu Karzai'nin meşruiyetine gölge düşürüyor. Kayıtlı 17 milyon seçmenin az bir kısmının sandık başına gittiği belirtilirken, uluslararası gözlemciler katılımın önemli bir kısmının hile yoluyla gerçekleştirildiğini belirtiyorlar. McClatchy News'e konuşan adını vermek istemeyen bir Afgan yargıç, "katılım yüzde 10-20 arasında, halkın yüzde 80'i sandık başına gitmeden bu nasıl şeffaf bir seçim?" diye sordu.
Uluslararası basına yansıyan hile iddiaları da seçimlerin ne kadar Afgan halkının iradesini yansıttığını tartışmaya açıyor. Zira Batı yanlısı medya dahi, seçimin savaş ağaları ve uyuşturucu tacirlerinin insafına kaldığını belirtiyorlar. Kuzey ve merkez eyaletlerde Karzai'nin en büyük destekçisi aynı zamanda bir savaş ağası ve uyuşturucu taciri olan kardeşi Ahmet Vali Karzai. Kandahar eyaletindeki uyuşturucu şebekesini yönettiği ileri sürülen Karzai'nin tanesi 20 dolardan seçim kartı satın aldığı belirtiliyor. Karzai'nin bu kartları ne amaçla kullanacağı ise malum. Batıdaki Herat eyaletinde ise eyalet komutanının halka Karzai'ye oy vermesi için baskı yaptığı belirtiliyor. Tüm bu iddiaları ortaya atan ise "Afganistan'ın Özgür, Adil Seçim Kuruluşu" (FEFA). FEFA raporlarına göre, seçimler için adını yazdıranların yüzde 20'si yaşları 12'ye kadar düşen reşit olmayan çocuklar. Bu da 17 milyon seçmenin yaklaşık 3,5 milyonunun oy verme ehliyeti olmadığını ortaya koyuyor. FEFA bu usülsüzlüğün seçim merkezlerinin yüzde 85'inde gerçekleştiğini duyurdu.
Kadınların iradesini yansıtmakla övünen Afgan seçimlerinde birçok erkeğin seçim kartlarını eve götürerek kadınlara parmak bastırdığı da belirtiliyor. Afgan kadınlarının çok az bir kısmı sandık başına gitti. Diğer kadın oyları ise eve kocası tarafından getirilen kartlarla yapıldı.
New York Times Gazetesi, Kandahar'da 8 bin sahte seçmen kartı basıldığını duyurukren, İngiliz Times Gazetesi Helmand bölgesine savaş ağası Muhammed Akhudzada'nın halkı Karzai'ye oy vermesi için tehdit ettiğini duyurdu.
Birtek emperyalistler için demokrasi
Ancak tüm bunlar batının "Afgan demokrasisini" kutlamasına engel olmadı. ABD Devlet Başkanı Barack Obama seçimlerden “başarı” diye söz ederken, Fransa Dışişleri Bakanı Bernard Kouchner, “kabul edilebilir koşullarda” seçimlerin gerçekleştiğinden bahsetti. Seçimlere katılanların sayısı ne olursa olsun NATO Genel Sekreteri Anders Fogh Rasmussen, güvenlik açısından “başarılı” bir seçim olduğunu savundu.
Mevcut Devlet Başkanı Hamid Karzai, “roketlere, bombalara ve yıldırmalara meydan okumaya cesaret eden” halkını kutladı. Karzai, seçimlere katılım için “Bu harika” dedi. Washington’un desteğiyle 2001’de iktidara taşınan ve 2004 yılında Başkan olarak seçilen Karzai’nin bu seçimlerde ikinci tura kalabileceği ifade ediliyor. Zira seçimlerden önce rakibi eski Dışişleri Bakanı Abdullah Abdullah’ın güçlü muhalefeti ile karşılaştı.
Karzai seçilse dahi yeri sağlam gözükmüyor. Geçtiğimiz günlerde ABD Ordusu danışmanlarından Daivd Kilcullen Karzai'yi Güney Vietnam'ın ABD tarafından desteklenen ancak öldürülen Başkanı Ngo Dinh Diem'e benzetmişti.
(soL-Dış Haberler)