İsrail Enerji Bakanı Yuval Steinitz, 6 yıldır Türkiye'ye gelen ilk İsrailli bakan oldu. Steinitz, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak ile görüşme gerçekleştirirken, İsrail-Türkiye ilişkisinin "normalleşmesinde" en önemli meselelerden birinin enerji olduğu biliniyor.
Görüşme sonrası yapılan açıklamada, Steinitz ve Albayrak'ın bölgesel konuları da ele aldıkları söylenirken, Steinitz, Türkiye ile ilişkilerin normalleşmesi için destek verdiğini söyledi.
İkili görüşmelerde enerji işbirliği yönünde karar alınırken, bu konunun ekonomik işbrliğinin de merkezinde olduğu söylendi.
DOĞU AKDENİZ'DE ENERJİ İTTİFAKLARI
Mavi Marmara olayının ardından Türkiye ile ilişkisi zarar gören İsrail, Akdeniz'deki doğalgazı çıkartmak için Türkiye'yi dahil etmediği kapsamlı bir diplomasi trafiği yürütüyordu.
İsrail doğalgazın çıkartılması için attığı adımlarda ABD'li şirketlerle çalışırken, ABD'nin yanısıra Avrupa Birliği'nin de İsrail'e destek verdiği biliniyordu.
AB'nin desteğinde Kıbrıs Cumhuriyeti'nin İsraille enerji başlığındaki yakınlığının yanısıra, Rusya'ya alternatif ihtiyacı da rol oynuyordu. Bunun yanısıra doğalgazın Avrupa'ya aktarılmasındaysa, Yunanistan da ittifaka dahil edilerek, İsrail'den Avrupa'ya kurulmak istenen enerji koridoru sağlanmış oluyordu. İsrail bunun için aralarında Mısır'ın da olduğu ülkelerle anlaşma yoluna gidiyordu.
TÜRKİYE'SİZ OLUR MU?
İsrail'in enerji stratejisiyle ilgili en büyük sorun, Türkiye'nin enerji ittifakına dahil olmamasıydı.
Her ne kadar Kıbrıs Cumhuriyeti ile KKTC arasındaki "çözüm" görüşmeleri, özellikle Mustafa Akıncı'nın KKTC Cumhurbaşkanı olmasının ardından hız kazansa da, KKTC ile Türkiye arasındaki anlaşmalar, Türkiye'nin kabul etmediği bir "çözümü" olanaksız kılıyordu. Türkiye'yse, Kıbrıs Cumhuriyeti'nin doğalgaz çıkartma çabalarına tepki göstererek bu konudaki tavrını ortaya koyuyordu.
İlginç bir şekilde henüz "normalleşme" sürecinin başlamamış olmasına karşın, İsrail-Kıbrıs Cumhuriyeti-Yunanistan üçlüsünün görüşmeleri yürüttüğü dönemde de İsrail Enerji Bakanı Steinitz, doğalgazı Türkiye üzerinden geçirmek istediklerini söylüyordu.
Ocak 2016'da yapılan bu açıklamada, Türkiye'nin tercih edilmesine sebep olarak, boru hattını Yunanistan yerine Türkiye'ye inşa etmenin çok daha ucuz olacak olması gösteriliyordu. Her ne kadar Steinitz'in açıklaması gerçeklik taşısa da, Türkiye'yi ittifaka dahil etmenin arkasında boru hattını diplomatik olarak zora sokmadan inşa etme isteğinin de yattığı söylenmeli.
İsrail, Türkiye'ye gözdağı olarak, Türkiye'siz ittifak girişimlerini masaya yatırsa da, Türkiye'ye yönelik mesajların sürdürülmesiyle açık kapı arandı.
ENERJİDE RUSYA FAKTÖRÜ VE SURİYE
Türkiye'nin Rusya'nın uçağını düşürmesinin ardından bozulan Rusya-Türkiye ilişkileri, Türkiye'nin özür dilemesiyle birlikte yeniden düzelmişti. İlişkilerin düzelmesinin hemen ardından Rusya ve Türkiye arasında Türk Akımı anlaşmasının imzalanması, Rusya için de enerji başlığının önem taşıdığını gösteriyor.
Kıbrıs ve İsrail ile ilişkileri iyi olan Rusya'nın, bu ülkelerle Türkiye arasında aracı rol oynuyor olması mümkün.
Ancak bunun da ötesinde İsrail ve Türkiye'nin ortaklaştığı bir başka konu Suriye, her iki ülkede Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esad'ın gitmesinden yanayken, Golan Tepeleri'ni işgal eden İsrail, buradaki enerji kaynaklarından da faydalanmak istiyor.
Suriye ile de yakın ilişkileri olan Rusya'ysa, Golan Tepeleri'nin Suriye'ye ait olduğunu söyleyerek bu konuda İsrail'in karşısında duruyor. Bu sebeple her ne kadar İsrail'e daha yakın olduğu düşünülen ülke Rusya olsa da, sahadaki somut çıkarlar, enerji konusunda Türkiye ile İsrail'i birbirine daha da yakınlaştırıyor.
Türkiye ve İsrail'in, Suriye'yi de enerji görüşmelerine dahil etmeleri ve Suriye'deki karşılıklı çıkarları için Suriye hükümetine karşı atacakları adımlar konusunda ortaklaşmaları olası.