Çarşamba günü İngiliz Kraliyet Ailesi’nin medyatik çifti Prens Harry ve Sussex Düşesi Meghan Markle bir açıklama yayımladı.
Resmi görevlerini bıraktıklarını açıklayan çift, buna karşın Kraliyet kurumunun içinde kademeli olarak yeni bir rol biçimlendireceklerini ve Kraliçe’ye tam desteklerinin sürdüğünü eklemeyi unutmadı. Sekiz aylık oğullarını “Kraliyet gelenekleriyle” büyütmek isteyen çift, yaşamlarını İngiltere ve Kuzey Amerika arasında sürdürmeyi planlıyor ve günün birinde kendi ekonomik bağımsızlıklarını sağlayabilmek için ellerinden geleni yapmaya hazırlanıyorlar. Bu kararı almaları için onları desteğiyle yüreklendirdiğini düşündükleri kamuoyunun, aynı ilgiyi başlatacakları yeni yardım kuruluşuna da göstermelerini bekliyorlar.
Çiftin bu kararı Kanada’da yaptıkları altı haftalık Noel tatili sırasında ve aileden tamamen habersiz bir biçimde aldığı ileri sürülüyor. Çiftin bu karar doğrultusunda kamu yardımı almaktan çekilecekleri ama başlatacakları “bağımsız” girişimlerin Harry’nin babası Prens Charles tarafından fonlanacağı konuşuluyor. Çiftin Windsor’da bulunan ve yenilenmesi için 2,4 milyon pound harcanan evlerini de bırakmaya niyetli olmadığı biliniyor.
'HER ŞEYİ YAPTIK, DAHA NE İSTİYORLAR?!'
Kraliyet çevresi çiftin kararından hiç de memnun değil. Adı verilmeyen bir yetkili bunu şöyle dile getiriyor:
“İstedikleri düğün yapıldı, istedikleri ev verildi, istedikleri pozisyon verildi, istedikleri para verildi, istedikleri ekip verildi, istedikleri turlar ayarlandı ve aile hep arkalarındaydı. Daha ne istiyorlar?”
Aile çevresi bu kararın Kraliçe’ye haksızlık olduğunu düşünüyor, Ekselansları’nın böyle davranılmayı hak etmediğini savunuyor. Buckingham Sarayı’nın çatısı altında sözde bağımsız bir “Royal Sussex” oluşumu kurma fikrini “garip ve çocukça” buluyorlar. Aileden gelen resmi açıklamaysa Sussex Dük ve Düşesi’nin dile getirdiği tartışmaların henüz olgunlaşmadığı ve çiftin istediği yeni yaklaşım üstünde çalışmak için zamana ihtiyaç olduğu yönünde.
MEGHAN HAKLI MI HAKSIZ MI?
Sussex çiftinin açıklaması dünya basınının gündemine “bomba gibi” (Daily Mail çiftin “nükleer düğmeye bastığını” iddia ediyor) düştü.
İngiliz Kraliyet Ailesi’ndeki gelişmelere, tartışmalara, dedikodulara gösterilen yoğun ilgi Britanya’nın sınırlarının çok ötesinde. Bir zamanlar güzelliğiyle milyonları kendine hayran bırakan, Buckingham Sarayı’nın içindeki ateş çemberinden kaçmaya çalışan ve 1997’deki trajik ölümüyle bütün dünyayı üzen Prenses Diana’nın anısı hâlâ akıllarda. Diana’nın oğullarının evlilikleri son birkaç yıla damgasını vurdu. Kate-Meghan karşılaştırmaları hakkında basında (belgeseller dahil) sayısız üretim bulabilirsiniz.
Bu son gelişme basında farklı biçimlerde ele alındı. Basın organlarında bu konuda öne çıkan yaklaşım, “medya baskısı”nın ve Kraliyet mensubu olmanın zorluklarına odaklanıyor. Sonuçta metrolarda metrobüslerde kalabalığın içinde kaybolma hissini yaşayamayacak kadar şanssız insanlardan söz ediyoruz. Her daim güzel, her daim özel olması gereken, cüzdan-kart bakiyesi ya da maaş-kira denklemleri kurmak zorunda olmayan insanlardan söz ediyoruz. Sosyal medyada rastlanan yorumlardan bazıları o lüks yaşantı ve uzun tatiller arasında çiftin kamu görevlerine nasıl zaman ayırabildiğine (!) dikkat çekiyor ve görevlerinden çekileceklerse oturdukları evin yenilenmesi için harcanan parayı devlete iade etmelerini istiyor.
MEGXİT: HARRY DE HİÇ SÖZ GEÇİREMEMİŞ!
Basında sıkça dile getirilen bir başka görüşse ırkçı, kadın düşmanı ve seçkinci bir tondan beslenerek Markle’ı hedefe oturtuyor. Siyahi, ABD’li olması ve kariyeri nedeniyle aileyle adının anıldığı ilk günden beri tartışma konusu olan Meghan Markle’ın sinsi planları olduğuna inanan birçokları Markle’ın önce kendi ailesini ve eski arkadaşlarını yüzüstü bıraktığını, şimdi de Harry’yi abisinden ayırmakla kalmayıp büsbütün Kraliyet Ailesi’nden koparmak üzere düğmeye bastığını düşünüyor. Üstelik, çiftin açıklamasının Prens William’ın eşi Kate Middleton’ın doğum gününe denk gelmesi de bu “Megxit” görüşünü destekleyen bir rastlantı. Diğer yandan, taht sırasında altıncı olan Harry de eşinin üstündeki baskıdan şikayetçi. Annesinin sonunu getiren güçlerin şimdi de eşini kurban etmesinden korktuğunu açıkça belirten Harry, “tarihin tekerrür etmesini” istemediğini vurguluyor. Bugün Kanada’ya dönen Meghan, bombayı masaya bırakıp kaçmış gibi görünüyor. Yalnız, meseleyi burasından tutup ele alırsak, şımarık gelinlerin didişmesine pin pon topu izler gibi dalıp kalmak işten bile değil. Örneğin Fransız gazetesi Le Point okurlarına denklemi tam olarak böyle sunuyor: “Sizce çift bu aldıkları kararda haklı mı?” (Anketteki son durum %75 evet, %25 hayır yönünde.)
SORUNUN ‘DUYGUSAL’ BOYUTU: VERGİLER
Sussex tartışmasının önemli bir boyutu şu sorunun yanıtıyla doğrudan ilgili, “Bu değirmenin suyu nereden geliyor?” Üstelik bu soruyu yalnızca bu güzel çocuklara iğrenerek bakan komünistler sormuyor, BBC* ve The Sun** dahil ana akım medyada da yer bulan bir tartışmadan söz ediyoruz.
Britanya’da faaliyet gösteren Cumhuriyet Derneği yöneticisi Graham Smith, Marianne adlı Fransız sol görüşlü yayın organına konuştu.*** 15 yıldır monarşi karşıtı kampanyalar örgütleyen derneğin temel amacı Britanya’da monarşinin kaldırılması ve devlet başkanının genel oyla belirlenmesi. Smith, çiftin kararını “aşağılayıcı” buluyor; hem monarşinin gerektirdiği temsil sorumluluğundan kaçacaksınız, hem de aynı lüks yaşantıyı sürdüreceksiniz. İngiliz Cumhuriyetçi bu durumu “kabul edilemez” buluyor çünkü çiftin bütün harcamalarının (Atlantik ötesi yolculuklar ve oralarda alınacak güvenlik önlemleri dahil)**** yurttaşların vergilerinden karşılanacağını biliyor. Smith “Aileden ayrılınamaz mı?” sorusuna şu yanıtı veriyor, “Ayrılınabilir, ama karşılık beklenmez ve iyi niyetli olunursa.” Çiftin niyetinin bu doğrultuda olduğuna emin olsaydı kendilerine bütün yüreğiyle destek olacağını belirten Smith, gençlerin bir ayaklarını içerde bir ayaklarını dışarda bırakma isteğini eleştiriyor.
ROYAL SUSSEX’İN GELECEĞİ MERAK KONUSU
Görünüşe göre Meghan-Harry çifti kendilerini Kraliyet safları yerine “celebrity” saflarında daha iyi bir kariyerin beklediğini düşünüyor. Çiftin “Royal Sussex” markasını kullanarak ticarete atılacakları, oyunculuk yapan Meghan’ın yüzünün sektördeki değerinin daha da katlanacağı, Sussex çiftinin kitap-program-film anlaşmaları imzalamasının an meselesi olduğu konuşuluyor. Kendi PR’larının parçası olmayan gazetelere karşı açtıkları davalar, çiftin kendi marka değerlerine ne kadar önem verdiğini gösteriyor.
Merak edenler gelişmeleri bundan sonra boyalı basından ve sussexroyal.com adresinden izlemeye devam edebilirler. Sussex çifti kendi kişisel devrimlerini gerçekleştiriyor gibi görünüyor. Ama asıl düşünülmesi gereken, 2020 yılında emekçilerin gündeminin hâlâ bu saray soytarılarıyla meşgul edilmesi.
BİTSİN BU SOYTARILIK
Feodalite bitti. Sözüm ona soyluların farklı bir tür kan taşıdıklarından değil, güneşin altında çalışmadıklarından kulları kadar esmer olmadıklarını biliyoruz. Kralların da ölümlü olduğu ve kanlarının akıtılabildiği geçtiğimiz yüzyıllarda İngiltere’de de Fransa’da da denendi ve doğrulandı. Kraliyet Ailesi üyelerinin skandalları artık kimseyi şaşırtmıyor. Avustralya’da Kraliyet’ten tamamen ayrılmak için Kraliçe Elizabeth’in ölümünü bekleyenler var. Brexit süreci Britanya siyasetini altüst etmiş durumda. Ve milyonlarca emekçiden birkaç dakikalığına kendi yaşamlarını unutup koca saraylara sığamayan güzel çocukların didişmelerini, sınırsız olanak içinde kendilerine nasıl bir yaşam kuracaklarını heyecanla izlemesi bekleniyor. Ama her güzel rüyanın bir sonu var. İngiliz işçi sınıfı bir gün elleri üstünde doğrulduğunda yapacağı ilk şey kendi vergileriyle oynanan bu şımarıklığa bir son vermek olacaktır. Yüreği işçi sınıfından yana atanlar Sussex çiftinden haberleri değil asıl bunu heyecanla bekliyor.
* “Prince Harry and Meghan: Where do they get their money?” BBC, 9 Ocak 2020. https://www.bbc.com/news/explainers-51047186
** Norman Baker, “MEG YOUR MIND UP: If Prince Harry and Meghan Markle truly want out, the royal cash cow ends here – give us back our millions.” The Sun, 9 Ocak 2020. https://www.thesun.co.uk/fabulous/10705284/prince-harry-meghan-markle-ro... (Makalede çiftin malvarlığı ve harcamaları ayrıntısıyla aktarılmış.)
*** “’C'est insultant’ : un républicain britannique analyse le retrait d'Harry et Meghan de la famille royale.” Marianne, 9 Ocak 2020. https://www.marianne.net/monde/c-est-insultant-un-republicain-britanniqu...
**** Çevre kampanyalarına destek veren çiftin tatillerinde özel jet uçakları kullanması eleştiri konusu. Ayrıca güvenlik önlemlerinin yıllık tutarı 650 bin pound’u buluyor.
