ABD’de özellikle kamuya açık yerlerde yaşanan silahlı saldırı sayısında artışa bir yenisi eklendi. Çarşamba günü Florida’daki bir lisede yapılan silahlı saldırıda 17 kişi ölürken, 20 kişi de yaralandı. Saldırıya sebep olarak ruhsatlı silah sayısındaki artış ve ateşli silahlara rahat ulaşım olanağı gösterilmekte.
Yaşanan trajedinin ardından ABD’deki basın kuruluşları ve önde gelen gazeteciler diğer gelişmiş ülkelerde görülmemiş oranda yaşanan bu tür katliamların neden ABD’de meydana geldiği sorguluyor.
Katliamın ardından Kongre üyesi Elizabeth Esty[2] twitter hesabından şu notu paylaştı: “ABD’yi sıradışı bir ülke olarak hayal ediyoruz. Gerçekten de öyleyiz. Okullarda, kiliselerde, konserlerde ve diğer kamuya açık alanlarda görülen silahlı saldırı söz konusu olduğunda gerçekten sıradışı bir ülkeyiz.”
Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Ofisi verilerine göre ABD’de her 100 bin yurttaşın maruz kaldığı ölümlü suç oranı 4,88 gibi çok yüksek bir rakama karşılık geliyor. Bu rakam Avusturya (0,51) ve Hollanda (0,61) gibi gelişmiş ülkelerin çok üzerinde. Dahası Arnavutluk (2,28), Bangladeş (2,51) ve Şili (3,59) gibi gelişmekte olan ülkelerin bile ilerisinde.
ABD’de yaşanan silahlı saldırı sıklığı, savaş bölgesi olmayan bir bölge için uluslararası ortalama seviyelerin çok üzerinde.
FLORİDA’DA YAŞANAN EN SON SALDIRIDAN NE ÖĞRENDİK
Florida, Parkland’daki Stoneman Douglas Lisesi’nde yaşanan çok üzücü olay ABD toplumundaki şiddete eğilimin acı bir göstergesi oldu.
Silahlı saldırıların sürekli olarak şiddet eğilimi yüksek kentlerde olduğu algısı doğru değil. Parkland kenti yıllık olarak açıklanan en güvenli 15 yerleşim yeri listesi (Safest Cities) içinde yer alıyor.
Saldırılarda diğer bir etken unsur da saldırganların psikolojik profilleri. 2012 yılında Sandy Hook İlkokulu’nda 26 kişinin ölümüne sebebiyet veren Adam Lanza örneğinde olduğu gibi, Florida’daki katil genç de psikolojik sorunları olan, şiddete eğilimli ve dengesiz bir kişilik olarak tarifleniyor.
1970’li yıllardan bu yana ABD’de genel eğilim olarak kamu hastanelerindeki psikiyatri klinikleri kapatılıyor, bu şekilde toplumdaki bu türlü sorunlar cezaevlerine havale ediliyor. Böylece yüz binlerce psikolojik anlamda özel desteğe muhtaç insan tıbbi yardım almadan hayatlarını sürdürmek zorunda bırakılıyor ve böylece toplumsal güvenlikte de büyük bir açık ortaya çıkıyor.
Florida’daki katliamın sorumlusu Nikolas Cruz, 19 yaşında ve Stoneman Douglas Lisesinin eski öğrencisi. Disiplin yönetmeliği gereğince okuldan atılmış. Kendisini evlat edinmiş olan ebeveynleri çok yakın bir zamanda hayatlarını kaybetmiş, Cruz da hayatını derinden etkileyen bu durumdan duygusal olarak çok etkilenmiş.
Kendisini tanıyanlar onu, “problemli bir çocuk”, “yalnızlığı seven birisi” ve “silah delisi” olarak tanımlıyor.
Okuldaki öğretmenlerinden alınan bilgiye göre Cruz’un hareketleri bir süredir izlenmektedir, hatta bir keresinde okula sırt çantasıyla girmesi engelleniyor.
Saldırıdan sonra ele geçirilen Cruz’un sosyal medya hesaplarında saldırganın bıçak, tüfek ve tabancayla verdiği pozlar görülmekte. Cruz’un okuldan arkadaşı Jilian Davis, saldırganın sürekli olarak silahlardan bahsettiğini ancak kimsenin onu ciddiye almadığını söylüyor.
Son elde edilen bilgilere göre Cruz, yangın alarm sistemini çalıştırmış, tahliye sırasında toplanan öğrencilere ise hedef gözetmeden ateş açmış.
Silah seslerini işiten öğretmenler, olağanüstü bir durumun yaşandığına karar verip, öğrencilerle beraber sınıflara sığınarak beklemişler. Yaklaşık 40 dakikalık bekleyişin ardından polis olay yerine ulaşmış.
Olayın ardından ortaya çıkan bazı bilgiler ise gerçekten çarpıcı. Özellikle okuldaki Amerikan futbolu öğretmeni Aaron Feis’in öğrencilerini kurşunlardan kurtarmak için kendi gövdesini siper etmiş ve ağır yaralı olarak kaldırıldığı hastanede yaşamını yitirmiş olması. Benzer bir kahramanlık hikâyesinde ise başka öğrencileri kurtarmak için saldırgana müdahale eden bir öğrenci yaralı da olsa kurtulmuş.
Emniyet yetkililerinden alınan bilgilere göre saldırıdan sonra yakalanan Cruz’un üzerinde AR-15 piyade tüfeği ve çok sayıda şarjör bulundu.
Askerî olarak sınıflandırılan bir taarruz silahına kişilerin erişim kolaylığı, bu tür saldırılardaki kayıpların da artmasında önemli etkenlerden birisi.
Cruz gibi bunalımlı ve sorunlu bir bireyin, bu türlü bir silahı yasal yollardan tedarik etmiş olması da işin en düşündürücü kısmı.
Özellikle geçen yıl Las Vegas’taki bir açık hava konserinde yaşanan ve 58 kişinin hayatını kaybettiği olaydan sonra silah satışının kontrol altına alınmasına yönelik eleştiriler toplumda daha yüksek sesle dile getirilmeye başlanmıştı. Ancak bilindiği gibi ateşli silahlara erişim ABD Anayasası tarafından güvence altına alınmış bir hak.
Bütün bu yaşanan katliamlara rağmen NRA (Ulusal Silah Birliği) gibi sivil toplum kuruluşları yasal olarak silahlanma hakkının garanti altına alınması için Washington üzerinde baskı yaparak, çok kârlı bir sektör olan silah sektörünün önünün kapatılmasına engel oluyorlar.
Görevdeki ABD Başkanı Donald Trump 2016 yılında Başkanlık seçimlerinde NRA başta olmak üzere benzer kurumlardan tam destek almış, kendisi görevdeyken gerçekleşen silahlı saldırıların silahlara kolay erişim sorunu yüzünden olduğunu kabul etmeyi reddetmişti.
Florida katliamından sonra yaptığı ilk açıklamalarda Trump, “ruh sağlığı sorunlarıyla mücadeleyi” öne çıkartmış, yaklaşık beş dakika süren konuşmasında ağzından bir kere bile “silah” sözcüğü çıkmamıştır.
ABD’de bireysel silahlanma kapsamında yaklaşık 200-300 milyon silahın bulunduğu hesaplanırken, buna göre neredeyse her eve bir adet silah düşmekte. Bu veriler ışığında Nikolas Cruz örneğinde görüldüğü gibi tehlikeli bir kişinin eline ateşli silah geçmesi ve ölümcül olaylara sebebiyet vermesi hiç de zor değil.
BAZI RAKAMLAR
2013 yılından bu yana ABD’deki okullarda gerçekleşen toplam silahlı saldırı sayısı: 291
Bu yıl gerçekleşen silahlı saldırı sayısı: 18
Bu durum neredeyse her haftaya 1 silahlı saldırının denk geldiğini gösteriyor.
2012 Aralık ayındaki Sandy Hook saldırısından bu yana okullarda öldürülen kişi sayısı: 121
AR-15 SİLAHI
Ünlü Remington firması tarafından üretiliyor.
Yarı otomatik taarruz silahı.
ABD’deki katliamlarda en sık kullanılan silah olma kötü şöhretine sahip.
Cruz gibi Sandy Hook ve Las Vegas katliamcıları da bu silahı kullandı.
Yapılan araştırmalara göre Cruz silahı yasal yollardan satın almış.
ABD çapında bu silahtan yaklaşık 8 milyon adet satıldığı biliniyor.
EN ÇOK KAYBIN YAŞANDIĞI KATLİAMLAR
Virginia Üniversitesi, 16 Nisan 2007, 32 ölü
Sandy Hook İlkokulu, 14 Aralık 2012, 26 ölü
Stoneman Douglas Lisesi, 14 Şubat 2018, 17 ölü
Texas Üniversitesi, 1 Ağustos 1966, 14 ölü
Columbine Lisesi, 20 Nisan 1999, 13 ölü