Geçtiğimiz Cumartesi günü ABD'de gerçekleştirilen bireysel silahlanma karşıtı gösteriler, ülkede onyıllardır düzenlenen en büyük gösterilerden biri oldu.
Gösterilen odağı olan Washington'da 500 bini göstericinin buluşurken, ABD ve dünya çapında 800 kentte de destek yürüyüşleri yapıldı. Bireysel silahlanma ABD'de gerçekten bir halk sağlığı sorunu niteliği taşıyor.
ABD'DE BİREYSEL SİLAHLANMA: BİR DÜNYA REKORU
ABD'de 1791'de kabul edilen İkinci Anayasa Değişikliği ile bireysel silahlanma, devlet baskısına karşı vatandaşların kendini savunma hakkının parçası sayılarak, temel bireysel hak ve özgürlükler arasında kabul edilmişti.
Ülkede güçlü silah örgütü National Rifle Association (NRA) da devletin silah alımını kısıtlamasını engellemek için çok etkili bir lobi faaliyeti yürütüyor. Bu sayede ülkede otomatik veya yarı-otomatik silah almak çok kolay.
ABD'de bugün tahminlere göre 100 kişi başına 90 ila 100 silah düşüyor, ki bu bir dünya rekoru. 300 milyon nüfuslu ülkede en az 270 milyon silah var.
Kıyaslayacak olunursa, iç savaş yaşamış ülkelerden Sırbistan 58 ile dünyada ikinci, Yemen ise 55 ile üçüncü. Türkiye'de 100 kişi başına 12 silah düştüğü tahmin ediliyor. Bu rakam Küba'da ve Çin'de 5 civarı. Japonya'da ve Endonezya'da 0,5.
Bir Mac Book dizüstü bilgisayar fiyatına piyade tüfeği satın almak mümkün. Ucuz bir bilgisayar fiyatına da otomatik tabanca alabiliyorsunuz.
BİR HALK SAĞLIĞI SORUNU
Bireysel silahlanmaya izin veren bu ortamın, ABD'de onyıllardır mütemadiyen gerçekleşen ve siyasi nitelik taşımayan sivil katliamlarının da başlıca sebebi olduğu düşünülüyor.
Psikolojik sorun yaşayan şahısların rahatça edindikleri etkili silahlarla kamusal alanlarda ateş açmaları artık ülkede olağan bir vaka.
Ancak kitle katliamları aslında buzdağının görünen yüzü. Adam öldürme ve intihar vakalarının önemli bir kısmı silahla gerçekleşiyor. Ülkede her yıl on bin civarı insan silahla öldürülüyor.
SON SÜREÇTE NE DEĞİŞTİ?
2018 verilerine göre ABD'de nüfusun %46'sı silahlanma yasalarının sıkılaştırılmasını istiyor. 2001'de bu oran %40 idi.
Katliamlar sonrası 'yasaları sıkılaştırın' çağrıları yapılsa da, uzun yıllardır ne hükümet ne yasama organları silahlanma yasalarını zorlaştıracak ciddi bir adım atmadı.
2018 Şubat ayında Florida'da yaşanan ve 17 kişinin öldüğü lise katliamı sonrasında ortam değişti. Özellikle katliam yaşanan okulun kendi öğrencileri bireysel silahlanma karşıtı büyük bir kampanya örgütlediler.
Washington'da dün gerçekleşen yürüyüşte de okul öğrencilerinden Emma Gonzales, etkili bir konuşma yaptı. Öğrencilerin başını çektiği kampanya sayesinde NRA üzerindeki baskı da artmış görünüyor.
ÇÖZÜM OLMAYACAK
Ancak gösterilerin siyaset ve yasalar üzerinde ne kadar etkili olacağı halen belirsiz. Silahlanma karşıtları halen nüfusun büyük çoğunluğunu yanlarına çekebilmiş değiller.
Şu ana kadarki en büyük etkileri Florida'da silah alma yaşının 18'den 21'e çekilmesi oldu. Trump da yakın zamanda silahların daha etkili olmasını sağlayan bir aparatı yasakladı.
Hem güçlü hem de örgütlü bir sermaye grubu olan silah üreticileri aleyhine yasaları değiştirmek, kolay bir süreç olmayacak.
Ayrıca silahlanma yasalarının sıkılaşmasının gerçek bir çözüm olacağı da tartışmalı. ABD pazarı daralırsa, ABD'li silah üreticileri gözlerini dış pazarlara daha fazla dikecekler.
Kısacası, kapitalizm sürdükçe bireysel silahlanma da sorun olmaya devam edecek.