TÜİK: Tayyip'i Üzmez İstatistik Kurumu

Bir gecede seçmen sayısını 6 milyon arttıran TÜİK, yine tartışma konusu oldu. 2005 yılında AKP hükümeti tarafından çıkartılan yasayla, Devlet İstatistik Kurumu (DİE), Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) olmuştu.

soL (HABER MERKEZİ) 2005 yılında &ccedilıkartılan 5429 Sayılı T&uumlrkiye İstatistik Kanunu ile Devlet İstatistik Enstit&uumls&uuml'n&uumln (DİE) yapısı ve adı değiştirilerek, T&uumlrkiye İstatistik Kurumu (T&UumlİK) kuruldu. Daha &oumlzerk bir yapısı olacağı ve Avrupa Birliği (AB) ile yakın temas sağlayarak &ccedilalışacağından hareketle, kurumun &quotdaha objektif &ccedilalışmalara imza atacağını&quot bekleyenler, arka arkaya gelen skandallarla bu umutlarını yitirdiler. H&uumlk&uumlmetin hedeflerine makro ekonomik g&oumlstergeleri uydurmaya &ccedilalışmakla su&ccedillanan T&UumlİK, &quotTayyip'i &Uumlzmez İstatistik Kurumu&quot olarak anılıyor.&nbsp

DİE'yi h&uumlk&uumlmetler eleştiriyordu
T&UumlİK'in aksine, DİE'nin araştırmaları daha &ccedilok h&uumlk&uumlmetler tarafından eleştiriliyordu. Enflasyon ve işsizlik araştırmaları nedeniyle zaman zaman eleştirilere maruz kalan kurum, &ccediloğu iktisat&ccedilı i&ccedilin de objektif ve tutarlı veri sağlayabiliyordu. DİE, &oumlzellikle AKP h&uumlk&uumlmetinin hedefleriyle uyuşmayan rakamlar yayınladığı i&ccedilin &quotrahatsızlık verir&quot olmuştu.&nbsp

T&UumlİK Tayyip'i &uumlzm&uumlyor
DİE'den daha &oumlzerk olduğu iddia edilen T&UumlİK ise, bir&ccedilok araştırmasında &oumll&ccedilekleri değiştirerek makro ekonomik verileri AKP h&uumlk&uumlmetinin hedeflerine uydurmaya &ccedilalışmakla su&ccedillanıyor. 2005 yılındaki değişimin ardından s&uumlrekli olarak tartışma konusu olan ve prestij yitiren kurum, gelir dağılımı ve enflasyon konusunda yayınladığı rakamlarla g&uumlndemden d&uumlşm&uumlyordu. T&UumlİK,&nbspson olarak da se&ccedilmen sayısının bir gecede 6 milyon kişi artmasıyla g&uumlndemde.&nbsp&nbsp

Değiştir &oumll&ccedileği uydur veriyi
T&UumlİK'in en &ccedilok eleştirildiği &ccedilalışmalarının başında &quotenflasyon&quot hesaplamaları geliyor. Enflasyonun hesaplanmasında kullanılan sepete ponza taşı, argon gazı, kapı menteşesi, su hortumu gibi, fiyat artışı daha istikrarlı olan, ancak nadir olarak satın alınan kalemleri ekleyen kurum, 2006 yılında enflasyonu y&uumlzde 9,65 seviyesinde tutarak, h&uumlk&uumlmetin &quottek haneli enflasyon hedefi&quotni doğrulamıştı. Ekmeğe y&uumlzde 47, t&uumlpgaza y&uumlzde 20, bakliyata ortalama y&uumlzde 75, akaryakıta y&uumlzde 40 zam yapıldığı 2008'in ilk 11 aylık d&oumlneminde enflasyonu y&uumlzde 11,77 olarak hesaplayan kurum, yoğun olarak eleştirilmişti.&nbsp

T&UumlİK, son olarak, fiyat endekslerine, daha &oumlnce dahil edilmeyen &quotsabit hattan cep telefonu g&oumlr&uumlşmeleri, şehirlerarası ve uluslararası g&oumlr&uumlşmeleri&quot eklemiş, şehirlerarası g&oumlr&uumlşmelerdeki zam oranını geriye &ccedilekerek, telefon fiyat artışını t&oumlrp&uumllemişti. Kurum yapılan bu ani değişikliği &quotdramatik fiyat d&uumlş&uumlşlerini enflasyona yansıttık&quot diyerek a&ccedilıklamıştı.&nbsp

İktisat&ccedilı Mustafa S&oumlnmez, T&UumlİK'in halen takip ettiği 425 mal veya hizmetin beşte d&oumlrd&uumln&uumln alt ve orta kesimleri ilgilendirmeyen mal ve hizmetler olduğunu d&uumlş&uumln&uumlyor.

Beyanla milli gelir dağılımı
T&UumlİK araştırmalarının bir diğer tartışmalı başlığı da gelir dağılımı. H&uumlk&uumlmetin &quotdaha adil bir gelir dağılımı&quot iddiasıyla paralel giden &ccedilalışmalarda, enflasyonlu rakamları, daha d&uumlş&uumlk bir n&uumlfusa b&oumllerek ucuzlayan doları g&oumlz ardı eden kurum, milli geliri y&uumlzde 25 oranında yukarı &ccedilekmiş, paylaşılan milli geliri d&uumlş&uumlrerek gelir dağılımını daha &quotadil&quot hale getirmişti. Y&uumlzde 50'ye varan kayıt dışılık a&ccedilıklayan kurum, kişi başı milli gelir hesaplarını &quotbeyanlar&quota dayanarak yapabiliyor.&nbsp

Sanayinin br&uumlt katma değerinin y&uumlzde 55 kadarını yaratan ilk bin sanayi kuruluşu, 2005 yılında br&uumlt katma değer artışını y&uumlzde 0,7 olarak a&ccedilıklarken, aynı d&oumlnemde T&UumlİK bu değeri y&uumlzde 6,5 olarak hesaplayabilmişti.&nbsp

&quot&Oumll&uumlm sınırı&quot kavramını bile yarattılar
T&UumlİK'in &ccedilok tartışılan bir diğer &ccedilalışması da, yayınladığı 255 YTL'lik a&ccedillık sınırı oldu. 4 kişilik bir ailenin her bir ferdinin g&uumlnde 2100 kalori alması i&ccedilin 255 YTL'nin yeterli olacağını savunan kurum, yoksulluk sınırını da 651 YTL olarak a&ccedilıklamıştı. Rakamın bir ay boyunca &uuml&ccedil &oumlğ&uumln simit yemeye bile yetmeyeceğini savunan sendikalar, T&UumlİK'in rakamlarını &quotresmi ama vicdani değil&quot diyerek eleştirirken, T&UumlİK kendisini &quotbiz a&ccedillıktan &oumllmemeyi hesapladık&quot diyerek savunmuştu. T&UumlİK'in d&uumlş&uumlk ge&ccedilim rakamının, memur maaş zamlarının g&oumlr&uumlş&uumlld&uumlğ&uuml d&oumlneme denk d&uumlşmesi dikkatlerden ka&ccedilmamıştı.&nbsp

T&UumlİK'in hatalı diğer &ccedilalışmaları da ş&oumlyle:
- B&uumly&uumlk &ccediloğunluğu tarımda &ccedilalışırken, bu sekt&oumlrdeki istihdam kaybını hesap dışı bırakarak &quot&ccedilocuk istihdamını&quot d&uumlş&uumlk tutması: Kurum tarım sekt&oumlr&uumlnde işsiz kalan &ccedilocuk sayısını g&oumlz ardı ederek, sanayi ve ticaretteki işsizlik artışını t&oumlrp&uumllemişti.&nbsp

- İşsizlik hesaplamalarında &quotson &uuml&ccedil ayda iş aramış olmak&quot şartını ekleyerek iş bulmaktan &uumlmidini kesen işsizleri saymama: &nbspYeni hesaplamanın ilk kez uygulandığı 2005 yılında işsizlik sayısında T&UumlİK&rsquoin rakamlarıyla Sosyal G&uumlvenlik Kurumu'nun rakamları arasında 1 milyon 72 bin kişilik bir fark bulunuyordu.

-2005 yılında 651 bin 896 &ccediliftin evlendiğini ve 95 bin 895 &ccediliftin boşandığını saptayan kurum, aynı yıl d&uumlzenlediği ankette, 25 bin kişiye &quotevliliğinizden memnun musunuz?&quot sorusunu y&oumlneltmiş ve y&uumlzde 97,8'inden &quotevet&quot cevabı aldığını a&ccedilıklamıştı.
Tayyip de T&UumlİK'i &uumlzm&uumlyor
Araştırmaları nedeniyle defalarca davalık olan kuruma y&oumlnelik soruşturma izni talepleri ise Başbakan Tayyip Erdoğan'ın engeliyle karşılaşıyor.&nbsp