soL (HABER MERKEZİ) İki sütunlu cadde, hamam, tiyatro ve stadyum, iki kilise, su kemeri ve çeşitli kalıntılar. Osmaniye'de bulunan ve Anadolu'nun binlerce yıllık kültürünün işaretlerini taşıyan Kastabala antik kenti, sermayenin kâr hırsına kurban ediliyor. Osmaniye Entegre Çimento Fabrikası'nı kurmak için antik kentin bulunduğu alanı seçen Universal Çimento A. Ş., bu amaçla hazırlattığı Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) raporunu da kılıfına uydurarak Kastabala'nın adını kayıtlardan sildirdi! Çimento fabrikasının yapımına karşı mücadele veren bölge halkı ve mücadelenin öncüsü Prof. Dr. Halet Çambel imza kampanyası başlatırken, adı geçen şirket Temmuz ayında İspanyol Essentium Grubu tarafından satın alındı.
Kastabala Kastabala neredesin?
Şirketin ÇED yönetmeliğine uygun hazırlattığı "Proje Tanıtım Dosyası"nda, Kastabala Antik kentiyle ilgili tek kelime bulunmuyor. Dahası, raporun ilgili bölümünde, çimento fabrikası yapılması planlanan alanın yakınlarında herhangi bir tarihi yapının bulunmadığı ibaresi yer alıyor.
Şirketin böyle bir raporu hazırlatabilmesinde çeşitli "tesadüfler" rol oynuyor. Konu hakkında görüşü ve onayı alınması gereken Adana Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu'nun projeden haberi yok. Fabrikaya ÇED olumlu belgesi verilirken "Sağlık Etki Değerlendirmesi" yapması gereken sağlık görevlilerinin de konu hakkında bilgisi ve onayı bulunmuyor. Projeye "olumlu" onayı veren tek makam da Çevre ve Orman Bakanlığı Çevresel Etki Değerlendirme ve Planlama Genel Müdürlüğü.
İnsandan uzak Kastabala'ya yakın
Çimento fabrikaları, "Gayrı Sıhhi Müesseseler (GSM) Yönetmeliği"ne göre, "zarar boyutu en yüksek olabilecekler" kategorisinde ilk sıralarda yer alıyor. Bu kategoridekilerin, hava, su, toprak ve gürültü kirliliğine neden olacakları için, insan yerleşim yerlerinden uzakta inşa edilmeleri gerekiyor. Yaklaşık yüz yıllık ekonomik ömrü bulunan çimento fabrikasının, Osmaniye'ye uzaklığı on kilometre, yine aynı bölgedeki Kırmıtlı Kuş Cenneti'ne uzaklığı dört kilometre. Daha da vahimi, fabrika alanının yaklaşık yüz metre uzağında Kesmeburun köyü bulunuyor.
Osmaniye halkı kıyıma karşı duruyor
Fabrika inşaatı kararının duyulmasından sonra, Osmaniye halkı, yaşanacak kıyımı durdurmak için harekete geçti. "Çimento Fabrikasına Karşı Kastabala Platformu"nu kuran bölge halkına en büyük destek ve katkıyı arkeolog Prof. Dr. Halet Çambel ve Doç. Dr. Murat Akman sağlıyorlar. Mücadelenin öncüsü Prof. Dr. Halet Çambel, antik kentin sınırları içine yapılacak çimento fabrikasının eseri tahrip edeceğini ve bölgenin özelliğini yitireceğini söylüyor. Çambel, Ceyhan Deltası içinde yerli ve göçmen kuşların konaklayarak üredikleri bir alan olan Kuş Cenneti'nin ve atıklarla zaten kirlenmiş olan Ceyhan suyunun da tehlike altında olduğuna işaret ediyor.
Fabrikanın zararları hakkında hazırlanan raporda, çimento fabrikasının hammaddelerinden biri olan kilin, antik kentin bulunduğu bölgeye yakın ormanlık arazide mevcut olduğundan, antik kent dışında tarlaların ve ormanlık arazinin de tehlike altında olduğunu bilgisi yer alıyor. Kil alınacak alanlarda herhangi bir kültürel mirasın varlığıyla ilgili araştırma ve inceleme yapmak şöyle dursun, hazine arazisi üzerindeki "belgeli" antik kenti raporlarında "yok saydırması", şirketin yapacağı kıyımın boyutlarını şimdiden gözler önüne seriyor.
Kastabala için mücadeleye davetlisiniz!
Osmaniye'deki derneklerce kurulan Platforma, ÇEKÜL ve TEMA Vakfı, Mimarlar Odası Adana Şubesi, Peyzaj Mimarları Odası, Arkeologlar Derneği, Türkiye Biyologlar Derneği başta olmak üzere birçok sivil toplum örgütü, çeşitli siyasi partiler ve Yaşar Kemal, Arif Keskiner, Demirtaş Ceyhun gibi sanatçıların yanı sıra Prof. Dr Türkan Saylan, Dr. Muazzez İlmiye Çığ ve Prof. Dr. Türkel Minibaş gibi bilim insanları da destek veriyor.
Bugüne kadar, arkeologlar ve uzmanlar fabrikanın bölgede yaratacağı fiziksel ve kimyasal etkiler hakkında çeşitli raporlar hazırlarken, Adana milletvekilleri Meclis'te konuyla ilgili soru önergeleri verdiler. Mimarlar Odası ve bölge köylerinin muhtarlıkları da konuyla ilgili olarak dava açılması başvurusunda bulundular. Platformun başlattığı imza kampanyasında ikinci aşamaya gelindi ve internet sitesinde de imza sayfası açıldı. http://kastabala80.blogspot.com/
23 Kasım'da NHKM'de etkinlikler var
23 Kasım Pazar günü Nâzım Hikmet Kültür Merkezi'nde konuyla ilgili iki etkinlik düzenleniyor. Etkinliğin ilk bölümünde, yönetmen Aylin Eren'in de katılacağı "Toroslarda Bir Efsane Karatepe Aslantaş" belgesel filminin gösterimi yapılacak. Film saat 15.30'da NHKM Ruhi Su Salonu'nda gösterilecek.
Saat 16.15'te, "Karatepe - Aslantaş ve Kastabala" adlı dia gösterimi ve ardından Doç. Dr. Murat Akman (Arkeolog), Nezih Başgelen (Arkeoloji ve Sanat Yayınları Editörü) ve Prof. Dr. Mehmet Özdoğan'ın (İ.Ü. Arkeoloji Bölümü Prehistorya Anabilim Dalı Başkanı / TÜBA Üyesi) katılacağı bir panel düzenlenecek.