Hürriyet’ten Zeynep Gürcanlı’ya konuşan Irak merkezi hükümeti Başbakanı Nuri El Maliki Türkiye-Irak ilişkilerini, Kürdistan Bölgesel Yönetimi ile olan gerilimi ve Suriye meselesini değerlendirdi. Açıklamalarında Erdoğan hükümetinin mezhepçi politikalarına dikkat çeken Maliki, Türkiye ile ilişkilerimize yeniden başlayabiliriz ancak içişlerimize karışılmasın dedi.
“Irak bölünürse Türkiye de bölünür”
Ortadoğu’nun büyük olaylara sahne olduğunu ve bu yüzden bölge ülkelerinin sık sık bir araya gelmesi gerektiğini ifade eden Maliki, bölge hükümetlerinin birbirlerinin içişlerine karışmaması gerektiğine dikkat çekti. İran, Suriye, Irak ve Türkiye gibi ülkelerin etnik ve mezhepsel yapısına işaret eden Maliki, “Tüm mezheplere, dillere saygılı olmak gerekiyor, ancak milli vatan, cumhuriyet duygusunu da kurmak lazım. Suriye bölünürse, Irak bölünür. Irak bölünürse de, Türkiye bölünür” diye sözlerini sürdürdü.
“Türkiye mezhepçi yaklaşıyor”
Irak’ta mezhep çatışması yaşadıklarını ancak bu sorunu çözdüklerini söyleyen Maliki, Türkiye’nin Bağdat’la görüşmeyip farklı gruplarla görüşerek mezhep farklılığına destek olmaya devam ettiğini kaydetti.
Erdoğan hükümetinin mezhepçi yaklaşımı ile ilgili olarak Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’e “Türkiye Irak’taki mezheplere karışıyor” dediğini söyleyen Maliki sözlerine şöyle devam etti:
Kendisi, ‘Türkiye’nin böyle bir siyaseti yok. Etnikçilik, mezhepçilik yapmaz’ dedi. Türkiye’de de farklı dinler, mezhepler var. Maalesef Başbakan Erdoğan ve Dışişleri Bakanı Davutoğlu ile aynı fikirde değiliz.
Maliki’nin açıklamaları şöyle:
“ Davutoğlu’nun ziyareti işi kötüleştirdi”
“Aslında Sünni, Şii, Kürt, Türkmen diye konuşmak istemiyorum. Herhangi bir ülkeye heyet gönderdiğimizde, temas yaptığımızda hep söylüyorum, ‘Sünni, Şii, Kürt, Türkmen diye ayırmayın. Iraklı diye görün’ diyorum. Biz devletiz, bir cumhuriyetiz. Burada da seçilmiş hükümet var, Türkiye’de seçilmiş hükümet var. Seçimlerle geldik göreve. Normalde hükümetin hükümetle konuşması, anlaşması lazım. Devletin bir parçasıyla anlaşma olmaz. Tüm ülkeler, anlaşma yapacaklarsa, Bağdat’taki merkezi hükümetle yapmalılar. Kuzey Irak’la, Basra ile anlaşma olmaz. Türkiye, Kuzey Irak’ı cumhuriyet gibi görüyor. Aslında anayasaya göre tüm Irak topraklarını Irak ordusunun koruması lazım. Ancak şu anda Kuzey Irak’ta Irak ordu birlikleri olmadığından çıkıyor bu sorunlar.
Dışişleri Bakanı Davutoğlu’nun Kerkük ziyareti işi kötüleştirdi.”
“Enerji Bakanı için izin alınmadı”
“Bir başka bakan, Enerji Bakanı Kuzey Irak’la anlaşma yapmak için uçakla gelmek istedi. Uçak için izin alınmış. Ancak ben bakanlar kurulu toplantısında Dışişleri Bakanı’ma sordum. Türk Enerji Bakanı beraberindekiler için izin alınmamış. Bağdat’ın kapısı gelmek isterlerse Türk hükümet üyelerine de, Türk vatandaşlarına da sonuna kadar açık. Gelin anlaşmayı bizimle yapın.”
"Bağdat’a danışmadan yapılan anlaşmaları mahkeme iptal ediyor"
"Türk firmalarının anlaşmalarının iptal edilmesi konusunda kararı biz değil, mahkemeler verdi. Mahkeme yoluyla işler durdu. Kuzey Irak’la kim anlaşma yaparsa, hangi ülke Bağdat’a danışmadan anlaşma yaparsa, doğrudan hakkında mahkeme açılıyor. Artık eskisi gibi yatırım yeri kalmadı. Büyük petrol şirketleri Kuzey Irak’la anlaşma yapmaya kalktılar. Ancak onlar da bu anlaşmalardan vazgeçip yine güneye döndüler.
Biz Türkiye ve Türkiye’nin şirketleri ile iyi anlaşmalar yapmak istiyoruz. TPAO’nun bir izin sorunu vardı. Başbakan Erdoğan’ın Irak’a ziyaret yapmasından hemen önce, sorunu bir gün içinde çözdük. Irak’tan petrol çıkarma izni verdik."
“Zeytin dalı uzatıyorum ancak içişlerimize karışılmasın”
"Şimdi de, yaşanan tüm sıkıntılara rağmen, Türkiye ile iyi diyalog istiyoruz. Ben buradan zeytin dalı uzatıyorum. Güvenlik, petrol, ticaret, kültür. Her alanda sizinle çalışmaya hazırız ve istiyoruz. Ama Irak’ın siyasetine, içişlerine karışılmaması lazım. Sadece Türkiye değil, hangi ülke bizim içişlerimize karışırsa, onun hakkında da aynı şeyi düşünürüz. Irak’ta farklı etnik yapılar var. Ama bunlar Türkiye’de de var. Irak’ta muhalefet var, Türkiye’de de muhalefet var. Bu muhalifler bizimle temas kurmak, anlaşmak istiyorlar. Ama biz yanaşmıyoruz. Türkiye’de de mezhepler var. Ama bu Türkiye’nin konusu. Türkiye de bize karşı böyle davranmalı."
Erdoğan’a mesaj
"Başbakan Tayyip Erdoğan’a kişisel mesajım kardeşlik üzerine olacak. Ama ben ne zaman kardeşlik desem, iyi mesaj versem, hep kötü mesaj geldi karşıdan. Yine kardeşlik mesajı gönderiyorum. Aramızdaki kardeşliği yeniden kurmaya hazırım. Biz, bütün anlaşmalara hazırız. Ama bir şartla biz Türkiye’nin, Türkiye de bizim içişlerimize karışmayacak."
“Kerkük sorunu çatışma çıkmadan çözülsün istiyoruz”
"Kürdistan’ın sınırları, 9 Nisan 2003’te yapılan anlaşmayla çizildi. Ve Kerkük bu sınırlar içinde değil. Ama peşmergeler, o anlaşma ile çizilen sınırı geçti. Biz çatışma istemiyoruz. Devletin anayasal haklarına sahip çıkacak öneriler oluşturup verdik. Kerkük, Irak’ın içinde bir parça olarak kalacak. Kürt bölgesine dahil olmasını kabul etmiyoruz. Çatışma çıkmadan, özel bir sistemle, kanunla çözülsün istiyoruz. Aslında Irak ordusunun Kuzey Irak’ta da olmaya anayasaya göre hakkı var. Ama buna rağmen Irak ordusu o bölgelerde yok. Bu sorunu da anayasayla çözmek istiyoruz. Kerkük’te de, kontrollerin beraber yapılmasını önerdik. Tüm kontrol noktalarında hem Kürtler olsun, hem Türkmenler, hem de Araplar. Kerkük’ün statüsü sorunu çözülünceye kadar kontrolleri de hep birlikte yapsınlar. Savaş olmasın diye uğraşıyoruz ama milletin haklarını da savunmaktan vazgeçmeyiz."
“Suriye konusunda farklı düşünüyoruz”
"Suriye konusunda Türkiye ile aynı düşünmüyoruz. Suriye’nin iç meselelerine hiç dahil olmadık. Ne Suriye hükümetinin, ne de silahlı güçlerin tarafında olduk. Ülkede El Kaide hükümetinin kurulmasından endişeliyiz. Ama yine de, Suriye hükümetine bir kurşun vermedik."