soL (HABER MERKEZİ) Stratejik ittifaklık son yıllarda uluslararası ilişkilerin en önemli gündemi oldu. Türkiye Ortadoğu'da aynı anda hem İran hem İsrail ile stratejik ittifak ararken, yerli mobilya ve halı üreticileri yabancı bir firmaya karşı "stratejik ittifak"a girişiyor. Türkiye Kafkasya'da Rusya ile "Kafkas ittifakı"nı zorlarken, borsada işlem göremeyen 251 şirket, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB)'de işlem görebilmek için yine stratejik ittifaka başvuruyor.
Dış politikada iki veya daha fazla devletin uzun erimli ve ortak çıkarları için eşgüdüm içinde ve karşılıklı faydaya dayanan ortaklığı stratejik ittifak olarak tanımlanıyor. Son yıllarda sıklıkla gündeme gelen kavramın tek kullanımı uluslararası ilişkiler alanı değil. Bazen yerel zanaatkarlar ayakta kalabilmek için "stratejik ittifak ilan ediyor. Borsada işlem göremeyecek kadar küçük olan şirketler de birbirlerini stratejik müttefik ilan edip işlem görme talebinde bulunuyor. Son olarak İsveçli mobilya üreticisi IKEA'ya karşı yerli halı ve mobilya üreticileri stratejik ittifak ilan ettiler. Uluslararası ilişkilerde kullanılan kavramın bu derece yaygınlaşması ise Türkiye özgü olarak değerlendiriliyor.
Kavram sulandırılıyor
Türkiye'nin kavramı kullanımında ise bir dizi çelişki olduğu biliniyor. Örneğin Türkiye'nin Ortadoğu'ya yönelik dış politikasında kavram sıklıkla kullanılırken Türkiye aralarında ihtilaf bulunan İran ve İsrail ile aynı anda "stratejik müttefik" olmaya gayret edebiliyor. Dahası Türkiye bir yandan Filistin halkının savunucusu olma iddiasını ortaya atarken bir yandan da İsrail ile stratejik ittifakını geliştirmeye gayret edebiliyor.
Kavramın Türkçedeki kullanılışında en özgün örneklerinden biri ise, elbette ki ABD. 2003 yılında reddedilen Irak tezkeresinin ardından ABD'ye karşı mahcubiyet ile ortaya atılan "stratejik ortaklık" kavramı oldukça yoğun bir biçimde tartışıldı. Türkiye PKK'ye karşı Kuzey Irak'a girme izni almadıkça ittifak bozuldu, girdikçe pekiştirildi! Yine Türkiye'nin, çuval geçirme vakası nedeniyle "stratejik müttefiki"nin açıkça saldırısına uğrayan ilk ülke olduğu tahmin ediliyor.
Bir dönem de medeniyetler ittifakı vardı
Başbakan Tayyip Erdoğan'ın "medeniyetler ittifakı" projesi de Türk dış politikasının önemli bir stratejik müttefiklik dönemeci olarak yorumlanıyor. Başbakan Tayyip Eroğan'ın duyurduğu oluşum için somut bir adım atılamamış olsa da Türkiye ittifakı gerçeklik varsayarak hareket edebiliyor. Batı ile Doğu'yu uzlaştırma ve doğulu ülkelere hamilik etme anlamını yüklenen ittifakın en önemli eksiği ise Türkiye'nin ABD ile eşit nitelikte ilişkileri olmaması.
Kafkasya ittifakı gibisi yok
Türkiye'nin stratejik ittifaklar politikasının bir diğer konusunu Kafkasya oluşturuyor. Bölgede NATO'nun egemenliğinin artışı için mücadale eden Türkiye aynı anda Rusya ile "stratejik ittifak" kurmaya kalkabiliyor.Gürcistan'ın Osetya'ya saldırmasıyla başlayan son krizde bu ülkeye verdiği destek nedeniyle Rusya'nın yaptırımlarıdan çekinen Türkiye, bir ittifak kavramı ortaya attı ancak yine hiçbir ilerleme kaydedilemedi. Dahası Türkiye bu adımı ile yıllardır mesafeli olduğu Ermenistan'a zeytin dalı uzattığı için Azeri "müttefikleri" tarafından yoğun biçimde eleştirildi.
İşin ilginç yanı ise Türkiye, Rusya'nın ittifakın "çok değerli bir girişim" olduğunu söylediğini kamuoyuna açıkladı. Bu nedenle kendilerini bir ittifakın içinde sayan Türkiye'nin aksine Rusya aynı ittifakın parçası saymamış olacak ki, bugünlerde "Türkiye ile stratejik ittifak kurulabilir mi?" tartışmasına başlamış durumda. Türkiye alenen Gürcistan'ı destekleyerek bölgede NATO'nun etkinliğini artırması için çaba sarfederken, Rusya'ya ittifak önerisi yapmasına karşın Rusya'dan ciddi bir tepki de almadı. Bu çelişkili durumun arkasında Ankara'ya yönelik sert çıkışlarının Türkiye'yi daha açık ABD ve NATO yanlılığına iteceğinin Moskova tarafından biliniyor olması var.
YALNIZ TÜRKİYE DEĞİL!
Şimdi de stratejik ortak oldular http://haber.sol.org.tr/dunyadan/7249.html
Rusya Arjantinle de stratejik ortak http://haber.sol.org.tr/dunyadan/7250.html