İsmet Berkan, Radikal gazetesindeki köşesinde, dokuz sene önce o sıralarda AKP’yi kuracağı konuşulan Recep Tayyip Erdoğan’la bir sinemada karşılaştıklarını yazdı.

“13 Days” adlı filmde karşılaştıklarını söyleyen Berkan, filmde Küba füze krizi sırasında Kennedy’yi etki altına almaya çalışan ve Küba’ya doğrudan saldırılmasını savunan bir havacı generale “Yetki başkanda, ben onu temsil ediyorum, sen de emir alıyorsun” diyerek “uzun uzun sivil yönetim dersleri veren” Savunma Bakanı Robert McNamara’yı anımsatıyor.

Berkan, bundan sonrasını şöyle anlatıyor: “Filmin arası olduğunda Erdoğan’la kısa bir sohbet daha yaptım, “Bakın” dedim, “Gördünüz mü sivil yönetim neymiş, askerlerin siviller tarafından kontrolu neymiş.” Ne cevap verdiğini, cevap verip vermediğini şimdi hatırlamıyorum, hatırlasam bile yazmam ne kadar uygun olur, onu da bilmiyorum. Ama aradan altı yıl geçtikten sonra, Nisan 2007’de kendisiyle birlikte yaptığımız bir Almanya gezisinde, asker-sivil ilişkileri, özellikle de Güneydoğu’da PKK’ya karşı yürütülen savaş söz konusu olduğunda Türkiye’nin McNamara gibi bir ‘sivil komutan’a ihtiyacı olduğunu ayaküstü söylediğimi, onun da kafasını salladığını hatırlıyorum.”

Kim bu ihtiyaç duydukları McNamara?
Ford şirketi başkanlığının ardından 1961’den 1968’e kadar John F. Kennedy’nin ve Lyndon Johnson’ın Savunma Bakanı olarak, daha sonra da 13 yıl Dünya Bankası’nın başkanı olarak görev yapan Robert McNamara, geçtiğimiz Temmuz ayında 93 yaşında öldü.

Berkan’ın “Küba’nın işgalini önlemekle” övdüğü McNamara’nın, Savunma Bakanı olduktan kısa süre sonra başlattığı Domuzlar Körfezi çıkarmasında aldıkları ağır yenilgiden ağzı yanmıştı aslında. Ancak Soğuk Savaş döneminin tipik bir anti-komünist ABD Savunma Bakanı olan McNamara’nın en fazla bilinen yönü, Vietnam Savaşı’nın mimarı olması. Savaş sırasında yapılan birçok katliamı örtbas ettiği, o dönem ve sonrasında bazı araştırmacı gazetecilerin çalışmaları sonrası açığa çıkan McNamara, 4 milyon Vietnamlı’nın, 1 milyon da Laos ve Kamboçyalı’nın ölümüne sebep olan bu savaşta sivil katliamına yol açan köy bombalamaları ve kimyasal silah kullanımı emirlerini verdi.

McNamara, ulusal kurtuluş hareketlerine karşı yürütülen savaşlarda klasik askeri savaştan başka bir strateji izlenmesi gerektiğini savunarak, “askeri taktikler keskin nişancı kullanımı, pusu ve baskındır. Siyasi taktikler ise terör, gasp ve suikasttir” diyen bir isim.

Dünya Bankası başkanlığı döneminde az gelişmiş ülkeleri borç sarmalıyla kuruma bağımlı kılma politikasını başarıyla yürüten McNamara, (Berkan’ın ilgilenenlere şiddetle önerdiği) kendisiyle yapılan röportajlardan oluşan, Errol Morris’in “The Fog of War” adlı belgelesinde işlediği birçok savaş suçunu on yıllar sonra itiraf ediyordu.

Berkan’ın ihtiyaç duyduklarını söylediği ve Erdoğan’ın onayladığı McNamara, tarihe bu şekilde geçmiş bir “sivil komutan”.

(soL - Haber Merkezi)