AKP hükümetinin hazırladığı ve uzun süredir gündemi işgal eden Anayasa değişiklik paketi Meclis Genel Kurulu'nda görüşülmeye başladığından bu yana ortaya çıkan tablo, AKP'nin tüm çabalarına rağmen referanduma güçlü girmesinin önünde engel oluşturdu.
Anayasa değişiklik paketinin referanduma götürülebilmesi için gerekli asgari 330 oyun, teklifin maddelerine geçilmesine ve paketin ilk beş maddesine ilişkin oylamalarda, AKP'nin Meclis'teki sandalye üstünlüğü ve haftalardır AKP'li milletvekillerine uygulanan "oylamaya katılma" baskısı sayesinde elde edilebildiği görüldü.
Anayasa değişiklik paketi üzerinde Meclis'teki hiçbir siyasi parti ile uzlaşma sağlayamayan AKP'nin, Meclis Başkanı olduğu için oy kullanamayan Mehmet Ali Şahin dışındaki 335 milletvekili ile birkaç bağımsız milletvekilinden oluşan "evet" oylarının, sıra paketin tartışmalı maddelerine geldikçe daha da azalabileceği öngörülüyor.
Hükümet yanlısı basında ise en çok, "AKP'nin fire vermediği", hatta AKP'den istifa eden ve şu anda bağımsız olan milletvekillerinin AKP'ye destek çıktığı öne çıkarılırken, Genel Kurul'da yapılan oylamalara katılmayan CHP, BDP ve DSP'nin yanı sıra oylamalara katılıp "hayır" oyu kullanan MHP'nin de "fire vermediği"nden bahsedilmiyor.
Daha ilk oylamada AKP'den fire
Teklifin maddelerine geçilmesine ilişkin önceki gün yapılan gizli oylamada 333 kabul oyu kullanılırken, 73 de ret çıkmış, AKP bazı bağımsız milletvekillerinin de desteğiyle referandum için gerekli olan 330 oyu az farkla aşmıştı. AKP'den istifa eden Zekai Özcan'ın da aralarında bulunduğu dört bağımsız milletvekilinin "evet" oyu vereceği bilindiğinden, oylamanın sonucu, Meclis Başkanı oy kullanamadığı için 335 sandalyeye sahip olan AKP'nin içinde fire yaşandığını ortaya koydu. Tabloya bakıldığında, bu ilk oylamada, Meclis'te 69 milletvekili bulunan MHP dışında altı AKP'li milletvekilinin daha ret oyu kullandığı anlaşıldı.
AKP'nin 30 maddelik Anayasa değişiklik paketinin TBMM Genel Kurulu'nda önceki gün başlanan ve iki gündür sabah saatlerine kadar süren görüşmelerinde, 1. Madde 336 oyla kabul edilirken teklifin ikinci maddesine de 337 kabul, 68 ret oyu verildi. Paketin üçüncü maddesi 337, dördüncü maddesi 336 "evet" oyu aldı. Bugün ancak sabahın ilk saatlerinde oylanması tamamlanabilen beşinci maddeye verilen "evet" oyu ise 333'de kaldı.
Pakette kimsenin itiraz edemeyeceği düşüncesiyle ilk dört sırada yer verilmiş maddeler dahi, sadece AKP'li milletvekilleri ile AKP'den istifa etmiş ve şu anda bağımsız konumunda olan milletvekillerinin desteği ile Genel Kurul'da yapılan oylamada kabul edilmiş oldu.
AKP'liler hangi maddeleri geçirdi
İlk iki günde kabul edilen maddelerden birincisi, "Kadın-erkek eşitliği konusunda alınacak önlemlerin, anayasanın eşitlik ilkesine aykırı olarak yorumlanamayacağı, çocuklar, yaşlılar ve özürlülerle, harp ve vazife şehitlerinin dul ve yetimleriyle, malul ve gaziler için alınacak önlemlerin eşitlik ilkesine aykırı sayılmayacağı"na hükmederken, teklifin Anayasa'nın ''Özel Hayatın Gizliliği'' başlıklı 20. maddesine ek yapılmasının önerildiği ikinci maddesi ise, ''Herkes kendisiyle ilgili kişisel verilerin korunmasını isteme hakkına sahiptir. Bu hak, kişinin kendisiyle ilgili kişisel veriler hakkında bilgilendirme, bu verilere erişme, bunların düzeltilmesini veya silinmesini talep etme ve amaçları doğrultusunda kullanılıp kullanılmadığını öğrenmeyi de kapsar. Kişisel veriler, ancak kanunda öngörülen hallerde veya kişinin açık rızasıyla işlenebilir'' ifadelerini içeriyor.
Teklifin üçüncü maddesi "Seyahat Özgürlüğü"nü düzenlerken, "Ailenin Korunması" başlıklı dördüncü madde ise çocukların korunmasını içeriyor. Paketin beşinci maddesiyle, Anayasa'nın ''Sendika Kurma Hakkı'' başlıklı 51. maddesinde, bir kişinin aynı zamanda ve aynı iş kolunda birden fazla sendikaya üye olması yönünde değişiklik öngörülüyor.
Tartışmalı maddeler
Öte taraftan ise önümüzdeki günlerde en çok tartışılacak ve üzerinde anlaşmanın en zor sağlanacağı madde ise Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'nun yapısını düzenleyen değişiklik. Bu maddede Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'nun üye sayısının 21'e çıkarılması, Cumhurbaşkanı'nın da kurula üye seçmesi öngörülüyor. Adalet Bakanı'nın kurul başkanı olarak yerini koruması da sağlanırken, kurul kararlarına yargı yolu açılıyor.
Meclis ve referandum aritmetiği
AKP 336, CHP 97, MHP 69, BDP 20, Bağımsız 12, DSP 6, DP 1, Türkiye Partisi 1 olmak üzere toplam 542 milletvekili bulunuyor (Boş 8).
Yürürlükteki Anayasa'ya göre, paketin doğrudan kabul edilmesi için 367 kabul oyu gerektiğinden, AKP'nin paketi referanduma götürmeden kabul ettirmek için muhalefetin desteğini sağlaması gerekiyordu. Fakat görüşmelerin yapıldığı iki günde ortaya çıkan tabloya bakıldığında, Meclis'te 367 millletvekilinin "evet" oylarıyla kabul edilmesi bir yana referanduma götürülme hakkı elde edilebilmesi için gerekli olan 330 "evet" oyun dahi paketin bazı tartışmalı maddelerinde karşılanamayabileceği tahmin ediliyor.
Anayasa'ya göre, 330 ila 367 arasında oyla kabul edilen anayasa değişiklikleri referanduma sunuluyor. Dolayısıyla Temmuz ayında Anayasa değişikliği paketinin referanduma gitmesi bekleniyor. Referandum paketin tümü üzerinde yapılacak. Yani değişikliğe "evet" oyu kullananlar paketin tamamını kabul etmiş olacak. Referandumdan Anayasa değişiklik paketine "hayır" cevabı çıkarsa o zaman benzer değişiklikler bir daha Meclis’e sunulamayacak.
AKP hükümeti tarafından hazırlanan Anayasa değişiklik paketinin Meclis'te asgari 367 oyla kabul edilmesi durumunda ise Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'e onaylaması için gönderilecek. CHP, Abdullah Gül'ün onaylaması durumunda Anayasa Mahkemesi'ne iptal davası açacağını duyurmuştu.
Milletvekillerine baskı
AKP hükümeti, oylamalarda olası fireleri önlemek için büyük bir çaba içerisine girerken, Pazartesi günleri yapılan Bakanlar Kurulu Pazar'a, Salı günleri yapılan AKP Meclis Grup toplantısı da, AKP'li milletvekillerine Genel Kurul öncesi son uyarıların yapılabilmesi için Pazartesi sabahına alındı. Ayrıca, Genel Kurul görüşmelerine ve oylamalara eksiksiz katılım için milletvekillerinin sık sık uyarıldığı biliniyor. Milletvekillerine, iki hafta önceden kısa mesaj, telefon ve e-postayla "Genel Kurul'a firesiz katılım talimatı" veren AKP yönetiminin, parti yönetimine ilişkin rahatsızlıkları olduğu bilinen vekillerle de ikna görüşmeleri yaptığı belirtiliyor.
10 civarında AKP’li milletvekilinin pakete karşı itirazlarının olduğuna ilişkin basına da yansıyan haberler, AKP hükümetinin 20 gün sürecek Anayasa değişikliği görüşmelerinde her an istim üstünde olacağına işaret ediyor.
Başbakan'ın oyu gezi iptal ettirdi!
Başbakan Erdoğan, yarın başlayacak olan İtalya gezisini erteledi. Meclis'te devam eden Anayasa değişikliği paketi görüşmeleri sebebi ile ertelenen ziyaret ileriki bir tarihte gerçekleşecek.
AKP referandumda yüzde 65 "evet" oyu bekliyor!
Meclis'te görüşmelerin başlamasının üzerinden geçen iki günde ortaya çıkan tablo Anayasa değişikliği paketinin içinden geçeceği sürece ilişkin tahminleri yanlışlamazken, hükümetin referanduma gidilmesi durumunda halktan alınacak oy oranına ilişkin tahminlerini de geçersizleştiriyor.
AKP'nin Anayasa paketinin ilk maddeleri, referanduma götürülebilmelerini dahi riske sokan sayıda kabul oyları alırken, AKP Grup Başkanvekili Suat Kılıç geçtiğimiz günlerde, referanduma gidilmesi durumunda yüzde 65 "evet" oyu beklediklerini açıkladı. Kılıç, "kamuoyu araştırmalarında evet oyları yüzde 55'ten yüzde 70'lere kadar çıkmaktadır. Demek ki referandumda evet oyları yüzde 65'e ulaşacaktır. Kaldı ki değişikliği henüz geniş kitlelere anlatamadık" diye konuşmuştu.
(soL-Haber Merkezi)