Herkesin bir koşusu var! İşte En … koşular

Burçak Özoğlu

Blog: Spor

Ne demiştik daha önce, koşmak isteyene her yer pist her yer yol! Her tür zeminde koşmak mümkün olduğu gibi, her hızda, her yaşta, her uzunlukta koşmak da mümkün. Bu hafta bu çeşit çeşit koşuların “en …”lerini derledik sizlere.

En hızlı

Koşmanın insanın normal bedensel etkinlikleri arasında hızlılardan biri olmasından kaynaklı olsa gerek, koşu deyince akla gelen ilk “en” sanırım hızla ilgili. Hem görsel etkileyiciliği, hem de anlık olarak en hızlıya ulaşılabilen mesafe olduğundan 100 metre koşusu bu başlıkta ilk sırayı alıyor. On saniye bariyeri bu mesafede kritik önem taşıyor. Resmi ölçümlere göre bu bariyeri ilk, 1983 yılında ABD’li sprinter Carl Lewis 9 saniye 97 saliselik koşusuyla aşmış. Son durumda 100 metrede dünya rekoru erkeklerde Jamaikalı Usain Bolt’a (9 saniye 58 salise, 2009 yılı), kadınlarda ABD’li Florence Griffith’e (10 saniye 48 salise- 1988) ait. Türkiyeli (Türkiye adına koşan demek daha doğru olacak) sporcular arasında 100 metre rekoru, erkeklerde Azerbaycan asıllı Ramil Guliyev’e (10 saniye 20 salise- 2014), kadınlarda Bulgar asıllı Nora Güner’e (11 saniye 25 salise- 2001) ait.

Uluslararası atletizm federasyonları birliğinin hız rekorlarında referans aldığı bir başka mesafe ise 1 mil yani yaklaşık 1,6 km. Bu mesafedeki bariyer 4 dakika. “Dört dakikada bir mil”  uzun yıllar insanın ulaşamayacağı bir hız olarak kabul ediliyor. Bu bariyer de 1954’te İngiliz bir tıp öğrencisi olan Roger Bannister tarafından 3 dakika 59 saniye 4 salise ile aşıldığında sadece atletizm sporu değil, insanın koşu yeteneğine ilişkin bilimsel araştırmalar da yeni bir evreye taşınmış. Bugün 1 milde dünya rekoru erkeklerde 1999’daki 3:43.13 derecesi ile Faslı Hicham El Guerrouj’a, kadınlarda 1996’daki 4:12.56’lık derece ile Rus Svetlana Masterkova’ya ait. 1 mil Türkiye rekorları sahipleri, erkeklerde Kenya asıllı İlham Tanui Özbilen (3:52.30- 2013), kadınlarda Türkiyeli Esma Aydemir (4:31.28 -2012).

Koşuda mesafe uzadıkça hız kavramı da değişiyor elbette. Biz 42 kilometre 195 metrelik maraton mesafesindeki en hızlılara bakalım. Maratonda dünya rekoru erkeklerde 2 saat 2 dakika 57 saniye ile Kenyalı Dennis Kimetto’da. Kimetto rekoru bu yıl Berlin Maratonunda elde etti. Kadınlarda maraton rekoru 2003’teki derecesi 2: 15.25 ile, İngiliz Paula Redcliff’te. Erkekler maratonda Türkiye rekoru, döneminin başarılı sporcusu Mehmet Terzi’ye ait. Mehmet Terzi, 1987 yılında Londra Maratonundaki 2 saat 10 dakika 25 saniyelik derecesiyle Türkiye rekorunu kırmış, aynı yıl 2:14.07’lik dereceyle San Francisco Maratonunu kazanmış. Kadınlar Türkiye maraton rekoru ise 2012 yılındaki 2:25.09’luk derece ile Etiyopya asıllı atlet Sultan Haydar’a ait.                                                                              

En uzun

Koşuda en yüksek hıza ulaşmanın dışında en uzun koşuyu yapmak da bir başka marifet! Bu alanda uluslararası tanınırlığı olan en uzun koşu organizasyonu ABD’nin New York eyaleti sınırlarında düzenlenen 3100 millik (yani 4989km) “Self-Transcendence” koşusu. Koşunun adını “kendini varlığını aşmak” diye çevirebiliriz. Haftalar süren bu koşunun mesafesi düşünüldüğünde bu adlandırmaya hak vermek gerekiyor. Self-Transcendence koşusunun rekorları erkeklerde Alman Wolfgang Swerck’e (41 gün 8s 16dk 29sn-2006), kadınlarda ABD’li Suprabha Beckjor’a (49gün 14s 30dk 54sn-1998) ait.

Türkiyeli sporcularda en uzun koşu rekorları oldukça güncel, Serkan ve Sertan Girgin kardeşler bu yıl Eylül ayında İtalyan Alplerinde düzenlenen 200 millik (336 km)Tor des Géants (Devlerin turu) koşusunu tamamladılar. Tek etapta, yani arada kamp ya da konaklama olmayan bu arazi koşusunu Girgin kardeşler 122 saatlik oldukça iyi bir dereceyle tamamladılar. Koşularının hikâyesini buradan okuyabilirsiniz. Ayrıca yine bu yıl Aykut Çelikbaş, Atina’da 246 km’lik tarihi Spartathlon koşusunu 33 saat 47 dakikada tamamladı. Çelikbaş’ın Spartathlon hikayesini de buradan okuyabilirsiniz.

Türkiyeli kadınlarda en uzun koşanımız ise Bakiye Duran. Duran bu yıl Güney Afrika’da 250m’lik 6 günlük Kalahari Augrabies Ultra Marathon koşusunda toplam 29 saat 35 dakika ile kadınlarda üçüncülüğü kazandı.                                             

En yaşlı - En genç                                 

1911 doğumlu Hint asıllı Britanya vatandaşı Fauja Singh, yaşayan en yaşlı koşucu olarak kabul ediliyor. Singh 2011 yılında koştuğu Toronto Waterfront Maratonunda, maraton tamamlayan ilk 100 yaşındaki insan unvanını almış. 2012 Londra Olimpiyatları öncesinde olimpiyat meşalesi taşıyan sporculardan olan koşucu, son yarışını 10 km’lik bir etkinlikte Şubat 2013’te koşmuş. Delikanlı hala hayatta, yeni koşular da gelebilir!

Bilinen en genç koşucu ise, 2002 doğumlu Budhia Singh. Hintli Budhia’nın öyküsü çok fena. Fakirlik yüzünden annesi oğlunu 800 rupiye bir tüccara satıyor, daha sonra bir judo koçu olan Biranchi Das parasını ödeyip çocuğu kendisi alıyor. Das’ın yanında gözetiminde tuttuğu başka yetim çocuklar da var. Bir gün Budhia’yı cezalandırmak için” çık ben gelene kadar koş” diyor ama sonra çocukcağızı unutuyor! Beş saat sonra geri geldiğinde küçük oğlanı hala koşarken buluyor. O günden sonra Budhia’nın koşuyla ilgili bu olağandışı yeteneği keşfediliyor. Küçük Budhia koşuyor, koştukça koşuyor, daha henüz 4 yaşındayken 48 maraton tamamlıyor. Budhia Singh’in hikayesi “Marathon Boy” isimli bir belgesele konu olmuş, buradan bilgisine ulaşabilirsiniz.                                                                                 

En soğuk- En sıcak                                                 

Son olarak, zorlu hava koşullarının koşularına bakalım. En soğuk koşu olarak “6633 Kuzey Kutbu Ultra koşusu”nu alabiliriz örneğin. 66 derece 33 dakikalık kutup çemberinde koşulduğu için 6633 ismini almış bu koşunun mesafesi 350 mil yani 563.2 km. Koşunun rekoru 143 saat 25 dakika ile Mimi Anderson’da.

En sıcak koşu ise 250 km’lik Sahra Çölü Ultra Maratonu olarak kabul edilebilir. 6 günlük çok etaplı, yani koşu günleri arasında kamp yapılan bir organizasyon olan bu koşuda, Faslı Lahsen ve Mohammed Ahansal kardeşler, dönüşümlü olarak birinciliği paylaşıyorlar. Kardeşlerin koşuyu tamamlama süreleri 19 ila 20 saat civarında değişiyor.

Türkiye’den Alper Dalkılıç, 2012 yılında tamamladığı 4 ayrı çöl maratonu arasında yer alan Sahara Çölü ve Antartika ultra maratonları ile en soğuk ve en sıcak koşulara sahip olma ünvanını hak ediyor. Dalkılıç’ın koşuları ile ilgili bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.