Müzik Kutusu: Mîro

Birol Korkmaz

Blog: Kurdewarî

Koçgiri denilince aklımıza ağıtlar gelir. Geride kalan kadınlar, ölen erkeklerin ardından ağıtlar yakmışlardır. İsyanlarla gelen ölümlerin, ölülerin ardından yakılan ağıtların hikâyesidir Koçgiri.

Bir de Koçgiri ayaklanması… 1920`de Koçgiri yöresinde (Suşehri, Hafik (Koçhisar), Kemah, Kuruçay, Ovacık, Zara, İmranlı, Divriği, Refahiye, Kangal ve çevresinde 135 köy ile en az 40.000 nüfustan oluştuğu tahmin edilir) halk ayaklanır ve yeni kurulan hükümete karşı isyan başlar. Ve isyan liderlerinden Alişer Efendi şu dizeleri sıralar. ”Koçgiri başladı harba/ sesi gitti şarka garba / iki ordu asker geldi / dayanamadı bu harba.”

Pek çok ağıt yakılmıştır Koçgiriye. Yaklaşık iki yıl süren isyan kanla bastırılmış, binlerce insan ölmüş ve isyanın liderlerinden Alişan Beg ve Haydar Beg’ler yakalanarak 1921 yılının sonlarında Bursa’ya sürgün edilmiştirler. 1924 yılında Alişan Beg ve Haydar Beg’ler çıkan af sonucunda İmranlı’ya geri dönmüştürler.

Koçgiri acıları ile, ağıtları ile bilinir dedik. Bir ağıt var ki acısıyla, ezgisiyle ve öfkesiyle günümüze kadar söylenegelmiş bir Koçgiri ağıtıdır. Koçgiri bu alandaki üretimlerle kendisinden söz ettiren ezgiler ve şiirler bırakmıştır geriye.

İsyan liderlerinden Alişan Beg için yazılmıştır Mîro. Koçgiri İsyanının liderlerinden Alişan Beg 'in evinin bombalanarak öldürülmesinden sonra kız kardeşi (Sırmeli) tarafından yakılmıştır bu ağıt. Gözü yaşlı genç kız, ağabeyi ölmemiş gibi, sanki uyuyormuşcasına tasvir ederek bu ağıtı yakar.

Öncelikle O’nun atını anlatır. “Hespe Miremin qiro boze” Yani, beyimin atı boz renkli bir kır attır,  arka ayakları üstüne şahlanır der. Mîr’in aldığı yaralardan söz eden kardeşi, ezgide o yaraların kendisinde kanadığını ifade eder. Etrafına güvenmemesi gerektiğinden söz eden kardeşi; “Beylerin beyi uyan hadi uyan, sabah uykusu çok ağırdır” diyerek katledilen ağabeyini ölüm uykusundan uyandırmak ister.

Koçgiri isyan lideri Alişan Beğ`in ardından kız kardeşi Sırmeli’nin yaktığı ağıt kalır geriye.

Ağıt tam olarak şu şekildedir.

 

Katkılarınız ve Önerileriniz İçin: [email protected]