Geçtiğimiz hafta sonu İstanbul’da -çalışma alanımdaki diğer eğitimler düşünüldüğünde- oldukça farklı türden bir eğitime katıldım. Life Kinetik adıyla Almanya’da geliştirilen bu egzersiz sistemi, gittikçe çeşitlenen basit egzersizlerle beyni yeni sinapslar oluşturmaya zorladığını ve bu durumun bilişsel birçok faydası olduğunu ileri sürüyor.

Beyin de bedenimizin diğer parçaları gibi sürekli yıkılıp yeniden yapılmakta. Bu inşaatın hızı belki diğer dokularımıza göre daha yavaş ama eskinin beyin merkezli statik beden modellerinden artık uzaklaştık. Beynin sabit ve değişmeyen kutsal ve merkezi bir organ olarak ele alınmasının kökeni ta insanın kendisini evrenin, hadi olmadı dünyanın, hadi olmadı tarihin, o da olmadı kendi hayatının efendisi sayması kadar eskidir herhalde. Ama bu beyinden bedene doğru inen hiyerarşik model yerini daha bütünlüklü ve etkileşimli bir beden modeline bırakmalı. Örneğin son zamanlarda bağırsak sağlığımızın beyin fonksiyonları üzerine etkileri sıkça yazılıp çiziliyor. Bunları niye anlatıyorum, zihinsel sağlığımız ve performansımız bedenimizin geri kalan bölgelerinin durumlarıyla yakından ilişkili demeye getiriyorum. Bedenimizin hareketleri, beynimizin daha sağlıklı devinmesine katkıda bulunabilir demek istiyorum. Aslında hepsi bir bütünün bütünlüklü parçaları, ve birbirlerinden yalıtılarak/ayrıştırılarak anlaşılmaları/sağaltılmaları pek mümkün görünmüyor.  

Malum çocukların geleneksel oyunları daha çok bedensel aktivitelerden oluşuyor. Bu durum çocuğun sadece oyundan zevk almasını değil aynı zamanda zihinsel işlerliğini de arttırıyor. Yani bedensel oyunlar oynayan çocuklar aslında sadece oyun oynamıyorlar, hayatlarının diğer alanlarında işlerine yarayacak zihinsel bir kapasite artışına da gidiyorlar. Çocukları cep telefonları, televizyon ve tabletlerin başından kaldırıp sokağa salma meselesine biraz da buradan bakmakta fayda var. Dersi sokakta öğrenmek diye özetleyebileceğimiz bu yaklaşıma göre, dışarıda doya doya geleneksel oyunlar oynayan çocukların derslerinde başarısız olmalarını beklemiyoruz, ayrıca mutlulukları da cabası.

Life Kinetik egzersizlerinin geleneksel çocuk oyunlarına katkısı ise tüm yaş gruplarından insanların katılabileceği basit oyunları sürekli olarak eşzamanlı farklı türden zihinsel ve bedensel hareketler ile zenginleştirmesi. Hal böyle olunca beynin sürekli olarak yeni duruma uyum sağlayabilmek için yeni ağlar kurması, rutin işleyişinden çıkmaya zorlanması ve çok yönlü uyarım nedeniyle farklı türden işlevlerini geliştirmesi gibi bir sonuç ortaya çıkıyor. Bu yapılandırılmış egzersizlerin haftada bir kez 60 dakika süreyle uygulanmasının, takip eden haftalarda beyin işlevlerinde global bir performans artışı ile sonuçlanacağı söyleniyor ki, akla yatkın geliyor. Ama elbette ki daha güçlü bilimsel çalışmalarla bu akla oldukça yatkın iddiaların ispatlanması gerekir.

Çocuklarımızın daha çok hareket etmeleri şart. Onların geleneksel oyunlarını eşzamanlı bedensel ve duyusal görevlerle biraz daha karmaşıklaştıran ve zihinlerini otomatik pilottan çıkaracak katkılarla zenginleştiren girişimler iyidir. Bu türden zenginleştirilmiş oyunları birlikte oynamamız bizim için de iyidir. Hatta dede ve nineleri, büyük amcaları bu türden oyunlara davet etmek onlar için de oldukça iyi olacaktır.