Uzun mücadeleler sonucu elde ettiğimiz haklarımız elimizden alınırken, her güne diktatör ve şürekasının zorbalıklarına uyanırken, dört yandan sıkışmışken ve aslında yaşam hakkımız elimizden alınırken çocuklar yaşadıklarımızın ne kadar farkında diye merak ettik. Onlara özgürlükle ilgili dört soru sorduk. Onların yanıtları bizi güçlendirdi, peki siz yeni bir dünya için yan yana gelmeye hazır mısınız?
1. Özgürlük nedir?
2. Ne olursa kendini çok özgür hissedersin?
3. Ne olursa kendini hiç özgür hissetmezsin?
4. İstediğin gibi bir dünya yapma şansın olsaydı, o dünya nasıl olurdu?
Ada – 10 yaş
1. Kimse sana bişey demez, istediğini yaparsın...
2. Kimse bana ne yapacağımı söylemeden, beni serbest bırakırsa...
3. Herkes bana ne yapacağımı söylerse ve kimse beni dinlemez ve saygı duymazsa...
4. Araba diye bişe olmazdı, araba yolları çimenle kaplanırdı, her yer ağaçlık olurdu.
Anıl - 12 yaş
1. Her zaman birilerinin istediğini yapmak zorunda olmamaktır. Kendin olabilmektir.
2. İçimden geldiğince yaşadığımda, kararlarımı tamamen kendim aldığımda
3. Bir önceki madde olmadığında
4. İnsanlar için geniş bahçeleri spor alanları olan az katlı ve geniş alana yayılmış evler yapardım, hepsi de site olurdu. Okul yine olurdu ama dersleri herkes keyfine göre seçsin isterdim, ölçme değerlendirmeye ihtiyaç var ama sınav odaklı bir eğitim olmazdı, öğrenim olurdu, çocukların ne öğrendikleri farklı şekilde ölçülürdü. Çalışma saatleri haftanın belli günlerinde daha kısa olurdu hafta sonu mutlaka tatil olurdu. Herkesi hayvan evlat edinmesi için teşvik ederdim, yaşam alanlarını ona göre düşünürdüm. ormanlara dokunmaz doğayı korumak için bir şeyler düşünürdüm.
Bahar – 10 yaş
1. Özgürlük herkesin haklarının olduğu bir hayat biçimidir. Özgür olan bir insan kendi haklarını kullanırken diğer kişinin haklarını yok etmemelidir.
2. İnsanların ihtiyaçlarına göre adilce yapılar, laboratuarlar, kütüphaneler vb yapılırsa kendimi özgür hissederim
3. Hayatmda asla ama asla kabul edemeyeceğim bir şey olursa kendimi özgür hissetmem. Örneğin okulumun bir medreseye dönerse, çoğunluk bunu istese de istemese de kendimi özgür hissetmem.
4. Kadın cinayetlerinin olmadığı, insanların kendi düşüncelerini söylediği için tutuklanmadığı, bütün insanlara adil davranıldığı bir dünya... Her yerde ağaçlar bitkiler olurdu. Depreme dayanıklı binalar olurdu. Bütün insanların gülümsediği, mutlu olduğu, modern kıyafetlerin kullanıldığı bir dünya olurdu.
Ülke – 10 yaş
1. Bence özgürlük, insanın haklarını kullanabilmesidir.
2. Haklarımı kullanabilirsem. Oyun oynama hakkım var, dolaşma hakkım var, eğitim hakkım var, arkadaşlarımla vakit geçirme, ailemle vakit geçirme haklarım var. Örneğin; ben bir çocuğum ve oyun oynama hakkım var. Tamam bunun için bazı sorumluluklarımı yapmam gerekiyor ama sorumluluklarımı yaptıktan sonra oyun oynamak benim hakkım. Bunu yapabilirsem özgür olduğumu düşünürüm.
3. Gereksiz yere dışarı çıkmam yasaklanırsa, hapiste gibi hissederim, özgür hissetmem. Bana gereksiz yere bir şey yapılırsa kendimi özgür hissetmem. Bazen öğretmenler yanlış anladıkları için bize ceza veriyorlar. Ben bundan haksız olduklarını düşünürüm ve özgürlüğümün kısıtlandığını düşünürüm.
4. Böyle şimdiki gibi her yerin bina olmasını istemezdim. Yeşillik olmasını isterdim. Herkesin kendi evi olsun. Nüfus çok fazla olmasın. Okullarda eğitim iyi olsun ama parasız olsun. Halk için sağlık hastanede parasız olsun, çünkü sağlık herkesin hakkı. Toplu taşıma araçları olsun her yere. Böylece trafik azalır. Zararlı şeyler olmasın. Örneğin, sigara. Çocuk parkları daha çok olsun. Akademiler olsun, mesela müzik akademisi. Her çocuk bedava bütün eğitimini tamamlasın. Gökdelenler olmasın, evler daha küçük olsun. Herkes yaşadığı yerde iş bulsun. Her yer gelişmiş olsun. Sömürgecilik olmasın. Her ülke bağımsız ve eşit olsun. Savaş olmasın. Zor durumda bir ülkeye, diğer ülkeler yardım etsin. Bence böyle bir dünya güzel olurdu.
Anı – 14 yaş
1. İstediğim gibi dışarıda dolaşmak
2. Süpersonik koşu gücüm olursa
3. Biri bana orda kalacaksın ve kıpırdamayacaksın derse
4. Ben dünyamdan memnunum
Ozan – 6 yaş
1. Zor bir soru. Özgürlük yaşam hayatında her istediğini yapmaktır.
2. Eğer biri benim dünyayı gezmeme izin verirse özgür hissederim.
3. Eğer biri bana her şeyime hayır hiçbir şey yapamazsın derse özgür olmadığımı hissederim.
4. Yolun yanına bir ayırma yapardım. Bir taraf karla dolu, kayakla gidilirdi. Bir tarafta arabalar giderdi. Böylece insanlar trafikte daha rahat gidebilir. Çiçeklerin toprağını değiştirirdim. Sihirli bir toprak olurdu. Ona çiçek ya da fasulye tohumu ektiğinde, yatıp kalktığında tavana kadar büyürdü. Acı kırmızı biberleri çok fazla yediğinde ağzından gerçekten ateş çıkmasını isterdim.
Can – 8 yaş
1. Özgürlük, doğada, doğanın derinliklerinde çok mutlu ve eğlenceli bir yaşam demek
2. Söyledim ya işte, doğada olursam ve çok mutlu olursam
3. Beni boş yere çalıştıran bir kişinin elindeyse
4. Öğretmen benim emrimde olurdu ve gözlerim hiç bozulmazdı
( Anne açıklaması: Disleksi teşhisi sonrası televizyon ve tablet süresini kısıtlamamız gerekti. Aynı dönemde gittiğimiz göz doktoru da aynı şeyi söyleyince, tablet gözlere çok zararlı diye.. Göz doktorundan nefret ediyor ) Ayrıca her yerde tablet ve televizyon olsaydı, çantalar bile
Ece – 8 yaş
1. Hayat, yaşam demek. Yani boş alanda rahatça gezebilmek demek.
2. Uçabilseydim kendimi çok özgür hissederdim.
3. Kafeste olsam
4. Bütün insanlar uçabilirdi ve ben ejderha olurdum. Dünya yeşillikle dolu bir yer olsaydı, küçük minik evler olsaydı ama çok az. Çünkü normalde hayvanlar dışarda yaşar ama benim dünyamda hayvanlar hiç aç kalmazdı, hep sütünü filan koyardık.
Lorin – 6 yaş
1. İstedigimizi yapmak, patronlar yok, kendi istedigimizi yapmak demek
2. Evde kimse olmazsa
3. Annem bana"çabuk şuraya git, şunu yap" gibi patronluk yaparsa..
4. Açık büfe okulun yanında olurdu, bahçeye çıkınca yemeklerimizi orada yerdik. Okul yıldız şeklinde olurdu. Çanta taşımazdık... Her yer pembe olurdu...