Havana, 14 Aralık 2004
Başkan Hugo Chávez Frías’ın, Küba halkıyla buluşmasının onuncu yılında Küba’ya gerçekleştirdiği resmi ziyaret sırasında, iki ülkenin delegasyonlarının eşlik ettiği, Bolivarcı Venezuela Cumhuriyeti Devlet Başkanı ve Küba Cumhuriyeti Devlet Konseyi Başkanı arasında kapsamlı ve derin bir görüş alışverişi gerçekleşmiş ve her iki devlet başkanı aşağıdaki deklarasyonu imzalamak konusunda anlaşmaya varmıştır:
Amerikalar Serbest Ticaret Alanı’nın (ALCA/FTAA), bölgede hakimiyet kurma isteğinin en bütüncül ve neoliberalizmi derinleştirmenin, daha önce görülmemiş düzeyde bir bağımlılık ve tabiyet ilişkisi oluşturmanın en son ifadesi olduğunun altını çiziyoruz.
Latin Amerika ve Karayipler’in entegrasyon sürecini tarihsel olarak incelediğimizde, bu anlaşmanın bağımsız kalkınma ve bölgesel ekonomilerin tamamlayıcılığı hedeflerine cevap vermenin çok uzağında olduğunu, ayrıca, dışa bağımlılığı ve ülkeler üzerindeki hegemonyayı derinleştiren bir mekanizma olarak işlediğini görüyoruz.
Ayrıca, son elli yıldır büyük ulusötesi şirketler tarafından elde edilen karların, ithal ikameci modelin sonlanmasının, dış borç krizinin, ve daha yakın zamanda, Latin Amerika ve Karayip ekonomilerinin daha fazla ulusötesileşmesi ve ALCA cinsinden serbest ticaret anlaşmalarının sonuçlandırılması için yapılan müzakerelerle yaygınlaşan neoliberal politikaların, bugün bölgemizde hüküm süren tabiiyet ve geriliğin temellerini yarattığını görüyoruz.
Bu nedenle, ALCA’nın içerik ve amaçlarını kesin olarak reddediyoruz, ve mevcut neoliberal temeller üzerinde entegrasyon çağrısının, tarif edilen durumu güçlendireceği çoğu Latin Amerika ülkesini çözülmeye, daha fazla yoksulluğa ve ülkelerimizin birçok kesimini daha fazla umutsuzluğa sürükleyeceği bölge ekonomilerinin ulusal karakterini kaybetmesine ve dış ülkelerden gelen emirlere mutlak olarak tabii hale gelmesine sebep olacağı fikrini paylaşıyoruz.
Küresel ekonomide etkin pozisyonlar tutan bölgesel blokların artarak oluştuğu bir ortamda, entegrasyonun kalkınma için vazgeçilmez bir koşul olduğunu belirtiyoruz. Ancak işbirliği, dayanışma ve hep birlikte kalkınmaya yönelik ortak iradeye dayalı bir entegrasyon, Latin Amerika ve Karayip ülkelerinin ihtiyaç ve özlemlerini karşılamanın yanısıra, onların bağımsızlıklarını, egemeliklerini ve kimliklerini koruyabilir.
Aralık 2001’de Isla de Margarita’da gerçekleştirilen III. Karayip Devletleri Birliği Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi’nde Devlet Başkanı Hugo Chávez Frías tarafından önerilen Bizim Amerika Halkları için Bolivarcı Alternatif’in (ALBA), Latin Amerika ve Karayipler’in adalete dayalı gerçek entegrasyonu için gerekli yol gösterici pensipleri ortaya koyduğu fikrinde ortaklaşıyoruz ve bunu gerçekleştirmek için birlikte mücadele etmeye söz veriyoruz.
ALBA’ya rehberlik edecek ana ilkenin, Bolívar, Martí, Sucre, O’Higgins, San Martín, Hidalgo, Petión, Morazán, Sandino ve pek çok başka ulusal kahramanın düşünceleriyle desteklekledikleri, bağımsızlık savaşlarımızın kahramanlarının hayalini kurdukları, Latin Amerika ve Karayipler halkları arasında bencil milliyetçiliklere ve Latin Amerika’da bir Büyük Anavatan kurma hedefini yadsıyan nesnel ulusal politikalara yer vermeyen en büyük dayanışmayı tesis etmek olması gerektiğini beyan ediyoruz.
Bu anlamda ALBA başka halklara zarar veren ticari ölçütlerle ya da ticari karlılığının bencil çıkarlarıyla ya da başka halklara zarar veren ulusal menfaatlerle gerçekleştirilmeyeceği konusunda tümüyle hemfikiriz. Yalnızca, ülkelerimizin yalıtık biçimde kalkınmasının ve gerçekten bağımsızlaşmasının mümkün olmadığını göz önünde bulunduran kapsamlı bir Latin Amerika vizyonu, Bolívar’ın “Amerika’da yalnızca genişliği ve zenginliği açısından değil, özgürlüğü ve şanı açısından da dünyanın en büyük ulusunun oluşumu” olarak adlandırdığı şeyin ve Martí’nin yayılmacı ve emperyalist gözü doymazlığa sahip diğer Amerika’dan ayırt etmek için kullandığı “Bizim Amerika”nın gerçekleşmesini sağlayacaktır.
Aynı şekilde, ALBA’nın Latin Amerika toplumlarının daha adil, kültürlü, katılımcı ve dayanışmacı bir yapıya dönüşümünü hedeflediğini ve bu nedenle ALBA’yı toplumsal eşitsizliklerin ortadan kaldırılmasını sağlayacak ve yaşam kalitesini ve halkların kendi kaderlerine uygun etkin bir katılımı teşvik edecek bütüncül bir süreç olarak algıladığımızı ifade ediyoruz.
Yukarıda belirtilen hedeflere ulaşılabilmesi için ALBA’nın aşağıdaki ana ilke ve temeller üzerinde inşa edilmesi gerektiği görüşünü paylaşıyoruz:
1. Ticaret ve yatırım, kendinde hedefler değil, adil ve sürdürülebilir kalkınma sağlamak için gerekli araçlar olmalıdır çünkü Latin Amerika ve Karayipler’in gerçek entegrasyonu ticaretin kör evladı ya da basitçe, ticareti teşvik ederek dış pazarları genişletme stratejisi olamaz. Adil ve sürdürülebilir kalkınma, ekonomik faaliyetleri düzenleyen ve eşgüdümünü sağlayan bir unsur olarak devletin etkin katılımını gerekli kılmaktadır.
2. Farklı ülkelerin gelişim düzeylerini ve ekonomilerinin boyutunu dikkate alan ve entegrasyon sürecinden elde edilecek tüm faydalardan katılımcı ulusların tümünün pay almasını güvence altına alan özel ve farklılaştırılmış muamele.
3. Her ülkenin dengeli ekonomik kalkınmasıyla ve yoksullukla mücadele ve halkların kültürel kimliklerinin korunması stratejileriyle uyumlu, etkin ve rekabetçi bir üretim uzmanlaşmasının teşvik edilmesine olanak sağlayan, ülkeler ve ürünler arasında ekonomik bütünleyicilik ve işbirliği.
4. Bölgedeki en az gelişmiş ülkeler için özel olarak hazırlanan planlarda ifadesini bulan bir işbirliği ve dayanışma bu planlar arasında, halihazırda Venezuela’da denenmiş olan modern teknolojilerin kullanıldığı kıta çapında bir okuma yazma kampanyası sağlık hizmetine ihtiyaç duyan yurttaşların ücretsiz tedavi edilmesini sağlayacak Latin Amerika çapında bir plan ve ekonomik ve toplumsal kalkınmada en fazla yarar sağlayacak alanlarda bölgesel nitelikli burs plan yer almaktadır.
5. Kısa süre önce Ayacucho’da gerçekleştirilen Güney Amerika Ülkeleri Zirvesi’nde Devlet Başkanı Hugo Chávez tarafından önerildiği üzere bir toplumsal acil durum fonunun oluşturulması.
6 Ortak karayolu, demir yolu, deniz ve hava yolu, telekomünikasyon projeleri ve başka projeler içerecek şekilde, Latin Amerika ülkeleri ve Karayipler arasındaki iletişim ve ulaşımın bütünleyici gelişimi.
7. Çevreyi koruyan, kaynakların rasyonel kullanımını teşvik eden ve savurgan ve halklarımızın gerçeklerine yabancı tüketim kalıplarının yayılmasını engelleyen normlar aracılığıyla kalkınmanın sürdürülebilirliğinin sağlanmasına yönelik adımlar atılması.
8 Kurulması Bolivarcı Venezuela Cumhuriyeti tarafından teşvik edilen Petroamerica örneğinde olduğu gibi, enerji ürünlerinin Latin Amerika ve Karayip toplumlarının menfaatlerine uygun ve istikrarlı bir biçimde temin edilmesini sağlayacak, enerji alanında bölgesel entegrasyon.
9. Bölge ülkelerinin yabancı yatırımlara olan bağımlılığının azaltılması amacıyla, Latin Amerika sermayesinin bizzat Latin Amerika ve Karayipler’deki yatırımlarda kullanılmasının teşvik edilmesi. Bunun için bir Latin Amerika yatırım fonu, bir güney kalkınma bankası ve Latin Amerika menkul değerler kurumu kurulacaktır.
10. Otokton ve yerli kültürlere özel saygı gösterilerek ve bu kültürler teşvik edilerek, Latin Amerika ve Karayip kültürünün ve bölge halklarının kimliklerinin korunması kendi gerçeklerimizin yayınlanabilmesi için alternatif bir araç olarak Güney Televizyonu’nun (Telesur) kurulması.
11. Fikri mülkiyet kurallarının, Latin Amerika ve Karayip ülkelerinin mirasını ulusötesi şirketlerin hırsları karşısında korurken, ülkelerimiz arasında her alanda gerekli olan işbirliğini engellememesini sağlayacak tedbirler alınması.
12. Uluslararası örgütlerin, özellikle Birleşmiş Milletler ve organlarının demokratikleştirilmesi ve şeffaflaştırılması mücadelesi dahil olmak üzere, uluslararası alanda ve başka bölgelerden ülke ve bloklarla yürütülen her türlü müzakere sürecinde ortak konum belirlenmesi.
Ayacucho’nun şanlı zaferinin ve ülkelerimizin o zamandan bu yana ket vurulan entegrasyon yolunu açmaya çalışan Panama Amfiktiyonik Kongresi’nin resmi ilanının 180. yıldönümünün kutlandığı bu yılda, artık, sonunda, Bolivarcı Devrimin pekişmesi ve ülkelerimize dayatılan neoliberal politikaların tartışmasız şekilde başarısızlığa uğramasıyla birlikte, Latin Amerika ve Karayip halklarının ikinci ve gerçek bağımsızlığın yolunu bulduklarına olan inancımızı ifade ediyoruz. Devlet Başkanı Hugo Rafael Chávez Frías tarafından önerilen Bizim Amerika Halkları için Bolivarcı Alternatif’in ortaya çıkışı bunun en güzel ifadesidir.
Hugo Chávez Frías
Bolivarcı Venezuela Cumhuriyeti Devlet Başkanı
Fidel Castro Ruz
Küba Cumhuriyeti Devlet Konseyi Başkanı